Temel olarak tuşlu bir çalgı olmasına rağmen piyanoların içlerinde oldukça karmaşık bir mekanizma vardır. Piyanonun fildişinden yapılmış beyaz ve uzun tuşları ile abanozdan yapılmış kısa tuşları bir kaldıraç mekanizması gibi davranırlar ve bu tuşlar piyano içerisindeki küçük tokmaklara bağlıdırlar. Bu tokmaklar ise sesi oluşturan tellere vurarak onları titreştirir. Bu şekilde tuşlara basıldığında, tokmakların tellere çarpması ile piyanodan ses çıkar. Piyanoların önemli parçalarından birisi de pedallarıdır. Genellikle kuyruklu piyanolarda 3 adet, duvar piyanolarında ise 2 adet pedal bulunur. Şimdi, piyano pedallarının nasıl kullanıldığına bir göz atalım.
Piyanoda Pedal Nasıl Kullanılır?
Piyanoda temel olarak 3 adet pedal bulunur. Bu pedallardan ortadaki “sostenuto” olarak da adlandırılır. Orta pedalın temel görevi piyano tuşlarına vurulduğunda ortaya çıkan sesin kısılmasıdır. Bu şekilde orta pedala basıldığında, piyano tuşlarına basıldığında çıkan ses yarı yarıya kadar azaltılabilir. Orta pedala basıldığında, pedala bağlı olan mekanizma devreye girer ve mekanizmaya bağlı olan keçe piyanonun telleri ile tokmaklar arasına girerek, tokmakların tellere çarpma şiddetini azaltır. Bu durumda piyanodan daha düşük şiddette ses çıkar. Piyanoda orta pedal genellikle çalışma sırasında, başkalarının piyanodan çıkan şiddetli sesten rahatsız olmaması için kullanılır.
Piyanodaki en sık kullanılan pedal, pedal grubunun sağ tarafında bulunan pedaldır. Sağ pedalın görevi ise temel olarak tellerin üzerine baskı yaparak onları susturan keçeleri havada tutmaktır. Bu keçeler piyano tuşuna basılıp da tuş bırakıldığında, ses çıka tele baskı yaparak onun titreşmesini engellerler. Bu durum telden ses çıkışına engel olur. Ancak piyano tuşu bırakıldıktan sonra telden çıkan sesin uzatılması isteniyorsa bu durumda sağ pedala basılması gerekir.
Sağ pedalın 3 kullanım şekli vardır. Eğer pedala hiçbir şey çalınmadan önce basılırsa parçanın girişinde yumuşak bir ses tonu ile vurgu yapılabilir. Ayrıca sus ile başlayan bölümlerde de bu yöntem kullanılabilir. Sağ pedala nota ile aynı anda basılması ritmik pedal olarak adlandırılır ve bu yöntem birçok parçanın kendine özgü ritimlerinin belirginleştirilmesinde, bazı akorların vurgulanmasında ve bazı notaların tonlarının arttırılarak zenginleştirilmesinde kullanılır. Sağ pedala notaya basıldıktan sonra basılması ise ileri bir armoni bilgisi ve deneyim gerektirir.
Piyanoda yer alan sol pedalın işe ise orta pedala benzemektedir. Ancak sol pedal piyanoda müzik parçaları çalınırken, parçanın özelliğine göre daha hafif nüans gerektiren pasajlarda kullanılır. Bu şekilde yumuşak yoğunlukta hafif bir ses rengi çeşitliliği elde edilir.