Normal doğumda çıkımı genişleterek bebeğin doğumunu kolaylaştırmak için yapılan epizyotomi nedir, ne değildir? Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Numan Bayazıt, tüm yönleriyle epizyotomiyi anlattı.

Epizyotomi Nedir?

Epizyotomi normal doğum esnasında doktor tarafından vajinada yapılan bir kesidir. Epizyotominin amacı bebeğin başı (ya da makat kısmı) çıkarken perine bölgesinin aşırı gerilmesinin ve yırtılmasının engellenmesidir. Diğer bir amacı da perine tabanı kaslarının aşırı gerilmesinin önlenerek uzun vadede oluşabilecek estetik ve yapısal bozuklukların (mesane, kalın barsak ve rahim sarkması) en aza indirilmeye çalışılmasıdır. Temel olarak makat geliş, vakum ya da forseps kullanımı gerektirecek zorlu doğumlar ve doğumun çok hızlı gerçekleşeceğini düşündüğümüz zamanlarda epizyotomi öncelik arz etmektedir. Prematüre bebeklerde doğum sırasında beyin kanamasına yatkınlığın artması sebebiyle epizyotomi düşünülmelidir.
Sakıncası Var mı?

Epizyotomi vajinaya uygulanan bir kesi olduğu için iyileşmesi için uzun bir zaman gerekir. Bununla beraber episiotomi skar dokusu sert olabilir ve ileriki doğumları etkileyebilir, lokal anestezi dokularda şişlik ve daha fazla yırtılmaya neden olabilir, epizyotomi kesisinin kontrolsüz genişlemesi sonrası üriner inkontinansa yol açabilir. Epizyotomi yapılması ile yapılmaması arasında annede yırtık olabilme risk oranının aynı olması anne adayının rolünün de önemini arttırıyor. Son yıllarda yapılan araştırmalar sonrası rutin epizyotominin kanıta dayalı bir uygulama olmadığı anlaşılmıştır.
Anne Adaylarının Sorumluluğu
Epizyotomi doğumda yapılan en büyük müdahalelerden biridir ve mümkünse yaptırmamak gerekir. Bunun için hamilelere de düşen sorumluluklar var. Doğum bilgilerini artırmanın yanı sıra, doğuma kadar geçen sürede perine masajları ile vajina derisinin esnetilmesi için yapacakları egzersizler, epizyotomi olmadan doğum yapma şanslarını artıracaktır.
Doğum kanalının darlığı, bebeğin iri olması, daha önce vajinal bölgeden operasyon geçirilmiş olması gibi durumların kontrolsüz ve derin yırtılmaların oluşma riskini artırdığını söyleyen Bayazıt, epizyotomi gerektiren diğer durumları sıralıyor: Prematür doğum, makat gelişi, omuz takılması, vakum uygulanması.
Kesilmeden bir doğum yapılabilmesi için gerekli şartların ne olduğunu Bayazıt’a soruyoruz.
Epizyotomi olasılığını azaltmak için hamilelerin yapabilecekleri şeyler; kegel egzersizleri, perine masajı, doğru ıkınma yöntemi ve doğru nefes kullanımıdır.
Doku (Perine) Masajı
Doğumu rahat yapmak için bazı doktorlar, vajinal dokuları yumuşatmak amacıyla, gebeliğin son haftasında, vajina ve anüs arasındaki bölgeye (perineal bölgeye) masaj yapılmasını tavsiye ederler. Bu şekilde dokuların gerilmesi ile doğum sırasında vajinada yırtık olması engellenecektir. Ancak bunun garantisi yoktur ve sizi rahatsız edecekse yapmak zorunda da değilsiniz.
Masaj yapmadan önce ellerinizi sıcak su ve sabunla yıkayın. Tırnaklarınızın temiz olmasına dikkat edin. Başparmağınızla, yumuşak bir krem kullanarak masaj yapın. Başparmağınızı vajinadan içeri sokarak aşağıya anüse doğru genişletin. Beş ile on dakika bu şekilde kalın. Doğuma kadar günde bir kez tekrar edin. Perine bölgesi gerildiği için hafif bir yanma ve rahatsızlık hissi hissedebilirsiniz. Ancak şiddetli bir ağrı olursa hemen bırakın.
Kegel Egzersizi
Kegel egzersizleri diğer adıyla pelvik taban egzersizleri pelvis tabanını oluşturan kasların yani rahim, vajina, idrar torbası ve rektumu (barsağın son kısmı) saran ve alttan hamak şeklinde destekleyen kasların kuvvetlendirilmesini amaçlayan kaslardır.