Hamilelikte yaşanan tiroit sorunları bebekte gelişim bozukluğu ve zeka geriliğine neden olduğundan, tedavisi de dikkat ve özen gerektiriyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Nafiz Karagözoğlu, troit bezi hastalıklarına ilişkin anne adaylarının merak ettiği soruları cevapladı.

Tiroit hormonunun az ya da çok oluşu hamileliğin seyrini değiştirmekle birlikte anne ve bebeğin geleceğini ciddi olarak etkiliyor. Bebekte gelişim bozukluğu ve zeka geriliğine neden olabildiği gibi anne adayının düşük yapmasına dahi yol açabilir. Bu nedenle anne adayının özellikle gebelikten önce tanı konulmuş bir tiroit hastalığı varsa kadın doğum uzmanı ile birlikte iç hastalıkları uzmanı ve gerekirse endokrinoloji uzmanının kontrolünde bir hamilelik geçirmesi gerekir.
Hamilelerde görülen tiroit hastalıkları
Guatr, hipertiroiti, hipotiroiti görülen başlıca hastalıklardandır. Ayrıca gebelikte tiroit nodülü çapında ve yeni nodül oluşumu sıklığında artış olur.
Hamilelikte tiroit fonksiyonlarının değerlendirilmesi önemli midir?
Evet. Gebelikte tiroit hormonunun ölçümü çok önemlidir. Hatta en az onun kadar önemli başka bir durum da gebelikten önce tiroit hormon testlerinin yapılmasıdır. Anne adayının önceden tiroit hastalığı yoksa bile gebeliğin ilk ayında mutlaka tiroit hormonlarını ölçtürmesi gerekir. Bunlar TSH, serbest T3, serbest T4, anti-TPO ve anti-tiroglobulin antikorlarıdır.
Hamilelikte tiroit hastalığının gelişme riski kimlerde artar?
Ailesinde tiroit hastalığı, şeker hastalığı ve guatr olan gebe kadınlarda tiroit hastalığı riski daha fazladır. Gebelik öncesi tip 1 şeker hastalığı olan, kanında anti-TPO antikoru yüksek olan veya daha önce tiroit hastalığı geçiren kadınlarda risk yüksektir. Ayrıca, önceden düşük yapan kadınların tiroit hormon tetkikleri gebelik süresince takip edilmelidir.
Normal gebelikte tiroit fonksiyonlarını etkileyen ne gibi etkenler vardır?
* Gebelik genel olarak tiroit hormonu ve iyot gereksiniminin arttığı bir dönemdir. Gebelikte tiroit bezinde, tiroit hormonlarında, iyot metabolizmasında ve bağışıklık sisteminde değişiklikler olur. Gebelik sırasında artan estradiol (E2) hormonu etkisi ile gebeliğin sonlarına doğru tiroit bezinde büyüme (guatr) oluşabilir.
* Anne karnındaki fetüs, tiroit hormonunu sentezlemek için gerekli iyodu anneden sağlar. Gebelerde günlük iyot gereksinimi 200 mg'dır. Gebelik sırasında iyodun böbreklerden atılması artar. Yani iyot kaybı yaşanır. Trioit hormon yapımı azalır. TSH uyarılır ve tiroit bezinde büyüme (guatr) gelişebilir.
* Human Corionik Gonadotropin (HCG) yani gebelik tespitinde ölçülen hormonun tiroit bezini çalıştırıcı etkisi vardır. Bu nedenle birinci üç aylık dönemde tiroit çok çalışabilir. Aşırı bulantı ve kusma görülen gebelerde mutlaka tiroit testleri yapılmalıdır. Genellikle 18. haftadan sonra bu durum kendiliğinden düzelir.
* Gebelik guatrojen bir etki oluşturmaktadır. Bu etki iyot eksikliği olan coğrafi bölgelerde yaşayan gebelerde daha da önem kazanmaktadır. Guatrlı hastaların çoğunun kadın olmasında gebeliğin önemli bir rolü vardır.
Hamilelik sırasında iyot eksikliğinin olması tiroit fonksiyonlarında ne gibi değişikliklere yol açar?
Gebelik döneminde guatr oluşum sıklığı arttığı gibi gebe kalmadan önce guatrı olan kadınlarda guatrın büyüdüğü gözlenir. İyot eksikliği olan kadınlarda bu durum daha sık olur. Gebelikte iyot kaybının artması ve bebeğin iyot ihtiyacı nedeniyle vücudun iyot talebi artar. Bu nedenle gebelik döneminde iyot alımı artırılmalıdır.
Tiroitit (tiroit bezi iltihabı) olan hamilelerde düşük riski var mıdır? Bunun nedeni ve tedavisi nedir?
Tiroit fonksiyonları normal, antikorları (anti Tg ve anti TPO) yüksek olan Tiroititli hamilelerde düşük oranı normale göre 3-5 kat daha fazladır. Bunun sebebi tam olarak bilinmiyor. Bu hastalarda kısa süreli ilaç tedavisi yapılabilir. Tiroit fonksiyonlarında hafif yetersizlik olması durumunda trioit hormonunu arttırıcı ilaç tedavisi uygulanır. Bu tedaviler doktor tarafından her hastaya ayrı planlanır.
Anne sütü veren kadının tiroit ilaçları alması bebeğe zarar verir mi?
Doğumdan sonra bazı anneler Basedow-Graves hastalığı nedeni ile tiroit bezinin çalışmasını azaltan ilaç almak zorunda kalabilir. Bu ilaçlar anne sütüne bir miktar geçebilir. Küçük dozlarda alınan bu ilaçların bebeğe etkisi olup olmadığını kontrol etmek için zaman zaman tiroit bezinin çalışması açısından bebeklerin kontrol edilmeleri gerekir.