Karar verememekten, daima bir şeyleri düzeltmeye çalışmaktan, aşırı titizlikten, şikayetçi misiniz? Çoğu zaman huy olarak adlandırılan hareketlerimiz veya düşüncelerimiz bir hastalığın habercisi olabilir. Bu durumun psikiyatrik bir bozukluk olmadığı düşüncesi, kişilerin tedavi için başvurularını geciktirir.
Uzman Dr. Orhan Karaca
Psikiyatri
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), toplumdaki bireylerin yaklaşık %2-3’ünde görülen, sıkıntı oluşturan, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen ciddi bir bozukluktur. Halk arasında bu takıntıların huy olarak adlandırılması sebebiyle, yaşanan durumun psikiyatrik bir bozukluk olmadığı düşünülür. OKB’nin din, dil, ırk gözetmeden dünyadaki tüm toplumlarda görüldüğü, genetik ve biyolojik zemininin olduğu bilinmektedir.
Obsesyon ve Kompulsiyon Nedir?
Obsesyon; kişinin zihnine gelen, yanlış olduğunu bildiği, engellemeye çalıştığı halde başarılı olamadığı düşüncelerdir. Kompulsiyon ise; akla gelen obsesyonların (takıntıların) oluşturduğu sıkıntıyı azaltmak için yapılan eylemlerdir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk(OKB) Kimlerde Görülür ve Ne Zaman Başlar?
Erkeklerde daha erken yaşta (çocukluk ve ergenlik dönemi) başlamasına rağmen, kadınlarda daha sık görülür. 20-30 yaş arasında başlangıç yaygındır.
Sık Rastlanan Obsesyon ve Kompulsiyonlar Nelerdir?
Aşırı temizlik takıntısı: İdrar, mikrop, toz ya da hastalık bulaşması korkusu, saatlerce temizlik yapmak, başkasının kullandığı eşyaları kullanmamak.
Emin olamama takıntısı: Kapı, pencere, tüp, ütü, priz vb. kontrolü yapmadan evden çıkmamak, kontrol etmek amacıyla uzak bir yerden geri dönmek.
Zarar vereceği takıntısına karşı önlemler almak: Kesici aletleri kolay ulaşamayacağı yerlere kaldırmak, yüksek yerlere çıkmamak ve kontrol dışı küfretme takıntısına karşı bulunduğu yeri terk etmek.
Cinsel içerikli obsesyonlar: Eşcinsellik takıntısı, dini ve ahlaki açıdan cinsellik yaşaması uygun olmayan kişilere yönelik cinsel içerikli takıntılar.
Dini içerikli obsesyonlar: Abdest alırken kuru yer kaldığında geçersiz olduğuna dair takıntılar, namaz kılarken kaç rekat kılındığından emin olamama takıntıları.
Somatik obsesyonlar: Tehlikeli bir hastalık kapma hissine yönelik ısrarcı, yineleyen takıntılar.
Düzen ve simetri obsesyonları: Eşyaların simetrik ve düzenli olması ve uzun süren düzeltme davranışları, eşyaların yerlerini aşırı düşünmek ve işleri sıraya göre yapmak.
OKB Nasıl Tedavi Edilir?
Hastalığın tedavisinde birçok ilaç kullanılır. Tedavi bireye özel olmalı ve düzenli kontrollerle en az 2 yıl yapılmalıdır. İlaç tedavisine ek olarak Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) de kullanılır. BDT, bu alanda etkinliğini kanıtlanmıştır ve belirtileri azaltmada oldukça başarılıdır. İlaç tedavisi ile birlikte kullanılması OKB tedavisinde en etkili yöntemdir.