Fobi nedir?

Fobi şiddetli ve yersiz korkulardır. Fobik kişiler bu duygularının farkındadır. Fobiler sıklıkla çocukluk döneminde başlar. Okul, mikroplar, böcekler, dişçi, araba sürme, su, yılan, yükseklik, kapalı yerler en yaygın spesifik korkulardır.

Agorafobisi olan kişiler birkaç korkudan şikayet edebilirler. Evde yalnız kalma, yalnızlık v.b gibi korkular bu kişilerde birden görülebilir.

Sosyal fobisi olan kişilerde ise sosyal bir ortamda küçük düşme, utanma, aşağılanma gibi korkuları vardır. Sosyal fobisi olan kişiler bir restaurantta bile yemek yemeye ürkebilirler. Sosyal fobik kişiler sosyal ortamlarda konuşmaktan kaçınırlar. Bu ortamlarda kişide zayıflık duygusu, kekemelik, çarpıntı, yüz kızarması, terleme gibi durumlar gelişir. Bu kişiler tedavi edilmezse içine kapanabilirler ve depresyon gelişebilir.

Bazı spesifik fobiler ( bir böcek veya köpek tarafından ısırılma v.b. ) erken dönemlerde gelişen travmatik olaylara korku biçiminde gösterilen cevaplar olarak izah edilebilir. Fakat fobilerin açık, net bir nedeni yoktur. Örneğin agorafobi tekrarlayan panik ataklara bir cevap olarak gelişebilir. Genelde fobiler çocukluk döneminde gelişmekle birlikte nedenleri tam olarak bilinmemektedir.

Bazı fobiler tam olarak iyileştirilemese de terapi yöntemi çoğu insanda faydalı olmaktadır. Terapi yöntemleri desensitizasyon, flooding, aşamalı maruz bırakma ve biofeedback yöntemleridir. Ayrıca destek gruplarına katılmak ve rahatlama teknikleri de bu kişilere yardımcı olabilmektedir.

Spesifik fobileri olanlarda desensitizasyon ve rahatlama teknikleri oldukça başarılı sonuçlar verir.

Fobisi olan kişilerin tedavisinde aile ve arkadaş çevresinin desteği de bu süreçte ayrıca yardımcı olur.

Sosyal fobisi olan kişiler tedavide sosyal durumlara aşama aşama maruz bırakılır. Bu tedavide rol oynama gibi teknikler kullanılır. Bu kişilere hissettikleri endişeyi azaltmak için yöntemler öğretilir. Bu kişiler kendilerini daha az eleştirme konusunda cesaretlendirilirler.

Agorafobisi olan kişiler için en iyi tedavi korkuyu tetikleyen durumlara ve yerlere aşama aşama kişiyi sokmaktır. Her gün küçük adımlarla gitmek amaçlanır. Kişi zaman içinde bu durumlarla nasıl başa çıkacağını öğrenir. Bu süreçte güvenilir bir kişinin eşliğinde hareket etmek de fayda sağlar.

Terapistler bazen ilaçların da tedavide yardımcı olacağına karar verebilirler. Fobilerin tedavisinde ilaçlar terapiyi desteklemek için kullanılır. Fakat ilaç kullanımında dikkatli olmak gerekir. Bazı ilaçlar eğer çok hızlı bir şekilde doz aşımı olursa ve ilaç alımı aniden bırakılırsa endişenin daha da artmasına neden olabilir.

Rahatlama teknikleri, biofeedback ve düzenli nefes alma teknikleri endişe sorununun üstesinden gelmeye yardımcı olur.

Fobilerin üstesinden gelmek zaman alır. Tedavide adım adım gitmek oldukça önemlidir.