Agorafobi, çoğunlukla panik atak temelli gelişen, ev atmosferi dışına yalnız olarak çıkmaktan, yabancı yerlerde bulunmaktan korkma ve bu yüzden paniğe kapılma rahatsızlığına verilen isimdir. Biyolojik, kalıtsal ya da psikososyal nedenlerden dolayı gelişebilir. Küçük yaşlardan itibaren başlayıp, önlem alınmadığı ve tedavi edilmediği takdirde ömür boyu sürebilir. Bu yüzden her yaşta görülebilme ihtimali vardır ve farklı hastalıkların uzantısı olarak da ortaya çıkabilmektedir.

Agorafobi nedenleri temel olarak üç ana başlık altında incelenebilir. Bunlar;


Biyolojik nedenler: Sinir sistemiyle alakalı meydana gelen sorunlardan dolayı oluşabilir.


Kalıtsal nedenler: Kişinin yakınlarında daha önce bu rahatsızlık görülmüşse daha sonra gelenlerde de görülme ihtimali çok yüksek olabilir.


Psikososyal nedenler: Kişi kendisinde psikolojik travma yaşatacak olaylara maruz kalmışsa -özellikle küçük yaşta bir yakınını kaybetme, saldırıya uğrama, vb gibi olaylar- bunlar da kişide agorafobiyi tetikleyebilir.




Agorafobi belirtileri özellikle panik atak ve sosyalfobi ile benzerlikler göstermektedir. Bu fobiye sahip kişiler ev ortamından ayrılıp, başka bir yere gidecekleri ve ya bunu yapmayı düşündükleri anda fizyolojik açıdan çoğu zaman ellerde terleme, kalp ritminde ve nefes alıp-vermede hızlanma, baş dönmesi oluşabilirken psikolojik açıdan da tedirginlik, başına bir şey gelebileceğini, ölebileceğini düşünme hali, endişe, korku gibi olumsuz hisler baş gösterir. Agorafobiyle birlikte genellikle panik ve depresyon da görülebilmektedir. Kişi panik yaptığı için de agorafobiye kapılabilmektedir ve yaşadığı bu sorundan dolayı depresyona girebilir. Ayrıca agorafobik kişi toplu taşıma araçlarına binmekten, sinema, tiyatro gibi ortamlardan, market, pazar, vb insanların kalabalık bir şekilde bulunabileceği alanlardan, tek başına araç kullanmaktan kaçınmaya çalışacaktır.


Agorafobi tedavisi duruma göre farklı yollarla gerçekleştirilebilir. En yaygın kullanılan yöntemlerden biri anksiyete ilaçları ve antidepresanlardır Kişinin özellikle endorfin geri kazanımıyla ilgili ilaçlar kullanması gerekebilir. Hangi ilacın, hangi dozda, ne kadar kullanılabileceği bir uzman tarafından belirlenmeli, zaman içerisinde doz artışı ve ya azaltışıyla ilgili müdahaleler yine bir uzman tarafından yapılmalıdır. Bu tedavi yönteminde de diğer uygulamalar gibi kısa sürede sonuç alma durumu söz konusu olamayabileceği gibi her zaman olumlu sonuca ulaşmak gibi bir durum da söz konusu değildir. Ilaçlarla tedavi dışında kişinin bilinç akışını değiştirmesiyle ilgili çalışmalar da işe yarayabilmektedir. Agorafobik kişi eğer araç kullanmaktan ya da yabancılarla farklı bir ortamda tek başına kalmaktan, vb nedenlerden korkuyorsa bunları yaptığında başına düşündüklerinin gelmeyeceğini ona göstermek de rahatsızlığı yok etme açısından faydalıdır. Paniğe kapılan hastada nefes alıp, vermede düzensizlikler meydana geldiğinden nefes egzersizleri de iyileşme aşamasında gerçekleştirilebilir.


Tedavi süreçleri her zaman olmasa da çoğu zaman işe yaramaktadır ve agorafobik kişilerin büyük bir kısmında rastlanan panik halleri tamamen yok edilebilmekte ya da büyük ölçüde azaltılabilmekredir. Hangi tedavi yönteminin ne kadar etkili olduğu konusu hastanın durumuna göre değişiklik gösterdiğinden net bir tanı ve teşhis konmadan bu konuda kesin bilgi vermek yanıltıcı olabilir.