Çekingen kişilik bozukluğu, bu kişilik bozukluğunu yaşayan kişiler uzun yıllar boyu kazandıkları deneyimleriyle edindikleri yetersizlik duygusuna sahiptir. Bu kişiler başkalarının düşüncelerine karşı oldukça duyarlı olur. Bunların yaşanması kişinin kendi sosyal yaşantısına bazı kısıtlamalar getirmesine, kişinin kendini beceriksiz hissetmesine sebep olur. Bu kısıtlılık ve yetersizlik sebebiyle çekingen kişilik bozukluğu olan kişiler, meslek yaşamında olsun, okul yaşamında olsun her alanda sosyalleşme gerektiren faaliyetlerden kaçınma davranışına girerler. Karşılarındaki kişilerin yüz ifadelerini ve hareketlerini dikkatlice değerlendirirler. Bu şekilde tavır sergilemeleri çevresi tarafından alay konusu haline gelmelerine sebep olur. Bu durumda kişinin kendi endişelerini doğrular bir sebep haline gelir. Gelen eleştirilere ağlama ya da yüz kızarması gibi tepki verme konusunda endişe içinde olurlar. Karşı taraf açısından korkak, utangaç, soyutlanmış olarak adlandırılırlar. Bu kişilik bozukluğunun neden olduğu asıl sorun sosyal ve iş faaliyetlerinde yaşanır. Kişilerde düşük özgüven ve reddedilme tepkilerine karşı geliştirilen aşırı duyarlılık, ikili ilişkilerde sınırlamalar getirebilir. Zamanla kendilerini krizden kurtarmak için soyutlarlar, ancak bu konuda yeterli sosyal destek ağına sahip olmazlar. Çevresinden şefkat ve kabul görme isteği, istedikleri ideal ikili ilişkilerde aradıkları kıstaslardır. Kaçınma isteği iş hayatında önemli olabilir, çünkü bu kişiler sosyal durumlardan kaçma çabası içine girerler. Üstlendikleri işlerde taleplerin karşılanması ve ilerleme açısından olumsuzluklar yaşanmasına sebep olabilir.






Çekingen kişilik bozukluğunun belirtileri nedir?
Bu kişilik bozukluğu uzun süren yetersizlik duygusunun yaşanması, başka kişilerin kendi düşünceleri hakkında aşırı hassasiyet göstermesi ve sosyal ketleme ile karakterizedir. Erken yetişkinlik döneminde kendini gösteren rahatsızlık, aşağıdaki belirtilerin çoğunu içerir;

• Reddedilme, onaylanmama, eleştirilme korkusu sebebiyle karşılıklı ilişkilerin önem taşıdığı mesleki faaliyetlerden kaçınma
• Karşı tarafın kendisinden hoşlanıp hoşlanmadığı belli değilse, bu kişiyle ilişkiye geçme konusunda isteksiz davranırlar.
• Alay edilme ve ayıplanma korkusuyla samimi ilişkilerden kaçınırlar.
• Sosyal ortamlara girdiklerinde dışlanma ve eleştirilme korkuları olur.
• Oluşum süreci yaşayan ilişkilerde yetersizlik duyguları olduğundan ket vurular.
• Kendilerini sosyal yönden beceriksiz, diğerlerine göre aşağılık, kişisel açıdan zevksiz görürler.
• Utandırıcı bir durumla karşılaşmaktan korktuklarından, yeni risk alma veya yeni bir işle uğraşma konusunda isteksiz olurlar.

Diğer kişilik bozukluklarında olduğu gibi hastalara teşhis koyabilmek için, kişilerin en az 18 yaşında olması gerekir. Bu kişilik bozukluğunda da çoğunlukla yaşla birlikte bozukluğun şiddeti azalır. Çoğu kişi bu bozukluğun en uç belirtilerini 40-50 li yaşlarda yaşamaktadır.
Çekingen kişilik bozukluğu nasıl teşhis edilir?
Bu tür kişilik bozukluklarının tanısı genellikle psikolog, psikiyatrist gibi ruh sağlığı uzmanları tarafından koyulur. Başka bir tıp dalına başvuran hastaların buralara yönlendirilmesi gerekir. Rahatsızlığın teşhisi için herhangi bir test bulunmamaktadır. Bu soruna sahip olan bireyler genellikle tedavi arayışına girmezler. Önlerine ciddi bir engel gelmedikçe ve yaşam standartları bozulmadıkça tedaviye ihtiyaç duymazlar. Kişilerin stresle başa çıkma kaynakları tükendikçe ya da yaşamda karşılaştıkları olaylar nedeniyle bu sorunu yaşarlar. Kişinin hayat öyküsü ve semptomlar değerlendirilerek, çekingen kişilik bozukluğu tanısı konulur.

Çekingen kişilik bozukluğu tedavisi nasıl yapılır?
Bu rahatsızlığın tedavisi bu konuda deneyimli bir terapist ile yapılacak uzun vadeli psikoterapi süreci içinde gerçekleştirilir. Yaşanan belirtilerin azaltılması ve rahatsızlığın üstesinden gelmek için ilaç tedavisi de uygulanabilir.
Çekingen kişilik bozukluğu ile birlikte görülen rahatsızlıklar nelerdir?

• Depresif bozukluklar
• Sosyal fobi
• Borderline, paranoid, şizoid, şizotipal gibi kişilik bozuklukları ile beraber yaşanabilir.

Bu rahatsızlık toplumda % 0,5-1 oranında görülür. Çocukluk döneminde utangaç, başkalarının arasına çıkmayan, yeniliklerden endişe duyan, oyunlara girmekten çekinen ya da pasif çocuklarda daha fazla görülür. Bu etkiler yıllar sonra belirgin hale gelir.