Unutkanlık, kişilerin etkinliklerini kısıtlayan, beyindeki önemli işlevlerden olan bellek bozukluğu sonucunda ortaya çıkan bir problemdir. Özellikle ileri yaşlarda bunama rahatsızlığının ilk bulgusu arasında olacağından, ciddiye alınması gereken bir sorundur. Yaşlılık nedeniyle kişilerde ılımlı olarak değerlendirilebilen bir unutkanlık oluşabilir. Yaşla ilintili olan bu unutkanlık ilerleme göstermediği sürece, herhangi bir hastalığa neden olmaz. Fakat hastaların sürekli olarak kontrol altında tutulması gerekir. Unutkanlık ilerleme gösterirse, ciddi bir rahatsızlığın işareti olabilir. Genç yaşta olan kişilerde yaşanan unutkanlık sorunları ise, psikolojik rahatsızlıkların sonucunda oluşmaktadır. Günlük yaşamda olan stresler, depresyon, huzursuzluk gibi etkenler beynin işlevlerinden olan dikkati toplama ve yöneltmeyi bozar ve unutkanlık sorunlarının yaşanmasına neden olabilir. Ayrıca guatr hastalığı, vitamin eksikliği, beyin damarlarında olan tıkanıklıklar, beyin tümörleri, beyin kanamaları, MS gibi bir çok hastalık kendini unutkanlık olarak gösterir. Devamlı hale gelmiş olan unutkanlık tıbbi olarak dikkate alınmayı gerektirir.




Unutkanlık nedenleri nelerdir?

• Yaşamdaki stresli koşullar unutkanlığa yol açabilir.
• Kişilerde depresyon hastalığının olması unutkanlık sebebi olabilir.
• Kişilerde olan dikkat dağınıklığı unutkanlığa yol açabilir.
• Uyku düzeninde olan düzensizlikler, az uyku uyumak unutkanlık yapabilir.
• Beslenme düzeninde az yemek, açlığın fazla olması durumlarında unutkanlık oluşabilir.
• Yapılması gereken işlerin fazlalığı, aynı anda birden fazla işle ilgilenmek, sürekli olarak koşuşturma içinde olmak unutkanlık nedeni olabilir.
• Kişide tiroit, yüksek tansiyon, şeker gibi hastalıkların olması, unutkanlık sebebi sayılır.
• Bir olayı tekrar hatırlamak için gereken yolları bilmemek unutkanlığa sebep olabilir.

Unutkanlık nasıl değerlendirilir?
Kişinin şikayetleri doktor tarafından dinlenerek, hastanın unutkanlığının derecesi ve günlük yaşamına etkisi tespit edilir. Gerekirse hastanın yakınlarıyla görüşülür. Daha sonra nöropsikolojik testler uygulanır. Bu testlerde kişiye yüz yüze sorular sorulur, çizimler yaptırılır, bazı eylemleri yapması istenir. Bu şekilde unutkanlığın türü ve şiddeti belirlenir. Doktorun gerekli görmesi halinde laboratuvar testleri ve bazı tetkikler yapılabilir. Bazı hastalıkların unutkanlığa yol açabilmesi nedeniyle kan tahlilleri ihmal edilmemelidir. Bu değerlendirmelerin sonucunda doktor unutkanlığa tanı koyabilir.
Unutkanlık ne zaman tehlikeli olur?
Unutkanlık sorununun hangi zamanlarda normal olarak kabul edileceği, hangi zamanda anormal olacağı önemli bir konudur. Bunun ciddi bir boyutta olması, kolaylıkla yapılacak işlerin unutkanlıkla beraber aksamasını gerektirir. Bu işler arasında sayabileceklerimiz;

• İyi bilinen bir adresin yerini bulamamak
• Yakınların, tanıdıkların isimlerini ya da yüzlerini unutmak
• Ezbere bilinen telefon numaralarını unutmak
• İnsanlar, mekanlar, tarih, zaman gibi konularda karışıklık yaşamak
• Aynı şeyleri sürekli olarak anlatmak
• Kişisel temizlik, beslenme, güvenlik gibi konularda unutkanlıktan kaynaklanan aksamaların olması

Unutkanlığı önlemek için hafızayı güçlendirme önerileri

• Devamlı aynı aktiviteleri yapma hafızanın zayıflamasına neden olur. Günlük işlerinizde rutin dışına çıkmamak hafızaya olumsuz etkiler yapar. Beyni zorlayacak farklı aktiviteler yapılmalıdır. Bulmaca çözme, değişik yollar kullanma, başka bir dil öğrenme gibi etkinliklerle hafızanın dinç tutulması sağlanmalıdır.
• Gözlerin ve kulakların sağlığı beynin çalışmasını olumlu etkiler. Gözlerde bozukluk, kulaklarda tıkanıklık varsa, bunların tedavi edilmesi hafızayı çalıştırmak için etkilidir.
• Beslenme düzeni hafıza üzerinde direkt olarak etki yapar. Hafızaya iyi gelen C ve E vitamini içeren besinler, antioksidan ve beta karoten içeriği olan besinler tüketilmelidir.
• Hafızayı canlı tutmak için notlar tutulmalı, hatırlatıcılardan faydalanılmalıdır. Numara ezberleme, işleri akıldan yapmak gibi hafıza çalıştıran egzersizler yapılmalıdır. Bundan başka masa tenisi oynama, bisiklete binme gibi sportif faaliyetler hafızaya iyi gelir.
• Olmayan olayları olmuş gibi veya daha farklı şekilde hatırlamaya çalışmak, iyi bir beyin çalışmasıdır. Hayalinizde deniz kenarında olduğunuzu canlandırmanız, bisiklete binerken kendinizi hayal etmeniz, yeni bir evde olduğunuzu düşünmeniz hafıza için faydalı düşüncelerdir.