Aşıyla önlenebilen ve bulaşıcı bir hastalık olan difteri, halk arasında kuşpalazı olarak biliniyor. En çok 2-5 yaş arasında görülen bu hastalığın tüm yönlerini anlatan Dr. Hatice Karaböcüoğlu, aileler için altın değerinde bilgiler verdi.



Difteri Nasıl Ortaya Çıkıyor?

Aşılamanın çocukluk döneminde çok iyi yapıldığı bizim gibi ülkelerde, çocukluk yaş gruplarında çok nadir olgulara rastlanmakta aşılamanın sürdürülmediği erişkin gruba doğru hastalık yükü kaymaktadır. Daha çok soğuk mevsimlerde salgınlar yapar. Boğazda bademciklerle birlikte tüm lenf dokularında yerleşir.

Hastalık hasta kişilerden ve hasta olmayıp boğazında difteri bakterisini taşıyanlardan solunum yolu ile bulaşır. Kuluçka süresi 2-4 gündür. Bakteri salgıladığı toksin ile hastalık bulgularına neden olur. Önce hafif ateş başlar, halsizlik, kırıklık sonrası boğaz ağrısı tabloya eklenir. Baş ağrısı ve kusma olabilir. Ateş giderek yükselir. Bademciklerin üstünde minik nokta şeklinde başlayan zarlar giderek tüm solunum yolunu kaplayan ve solunumu zorlaştıran kalın bir tabaka halini alır.

Boyun ve çene altındaki lenf bezleri büyüyerek boyun ve yüzde şişliğe neden olur, solunum daha da güçleşir. Zarlar yutağa da yayılarak yutma zorluğuna neden olabilir. Bakteri toksini diğer dokularda ve sinirlerde de hasara yol açabilir. Kalp kasının tutulması önce nabızda hızlanma giderek kalp yetmezliği ile sonuçlanabilir.

Tedavi Gecikmemeli

Tedavide gecikilen olgularda veya ağır seyirli vakalarda ilk 3 haftadaki en sık ölüm nedenidir. Felçler gelişebilir. Yumuşak damak felci en sık ve en erken gelişenidir. Hastalık başlangıcından 1-3 hafta sonra yutma güçlüğü, burundan sulu gıdaların gelmesi, hımhım konuşma ile fark edilir. 1-2 haftada tamamen düzelir. 3-6. haftalarda görme güçlüğü ile beliren göz kaslarındaki felç de geçicidir. Nadiren deri, kulak, göz vajina gibi bölgelere de yerleşerek tipik zar dokusunu oluşturabilir.

Hasta tanı konduktan sonra bulaşıcılığı önlemek için izole edilir. Antitoksik serumla toksinin etkisi azaltılır, etkisiz hale getirir. Toksin böbrek üstü bezini de etkilediğinden kortizon içeren ilaçlar tedaviye eklenebilir. Difteri bakteriyel bir hastalık olduğu için yüksek doz antibiyotik kullanılır. Ağızdan uygun sulu besinler verilir. Nefes darlığı soluk almayı olanaksız kılıyorsa hayat kurtarıcı olarak soluk borusu boğaz dışarıdan delinip uygun bir tüple dışarıya açılır, böylece zarla kaplı boğaz geçici atlanarak havanın buradan akciğerlere kolay giriş-çıkışının sağlanması gerekebilir.

Difteri tanısı konan hastanın diğer kişilerden ayrılması şarttır. Bulaşıcılık birer hafta ara ile alınan boğaz kültürleri negatif çıkıncaya kadar devam eder. Taşıyıcıların saptanması ve tedavisi korunmada çok önemlidir. Ayrıca hastalığın geçirilmesi kızamık gibi viral hastalıklarda olduğu gibi ömür boyu koruyuculuk oluşturmaz. Korunmada en etkin yol aşıdır. Bebeklere 2-4-6 ve 18. Aylarda 5’li karma aşı içinde primer aşılama yapılır. 5-10-15.yaşlarda tekrar dozları uygulanır. Ömür boyu 10 yılda bir tekrar dozlarına devam edilir.