Gözün içinde şeffaf bir mercek bulunmaktadır. Bu mercek; fotoğraf makinasının objektifine benzer şekilde şişerek ya da incelerek uzakta ve yakında bulunan cisimleri net görmemizi sağlar. Bu doğal mercek, göze rengini veren bir tabaka olaran irisin arkasındadır. Bu mercek, çepeçevre yerleşmiş çok ince iplikçiklere asılı olarak yerinde durmaktadır. Normalde şeffaf olan mercek çeşitli nedenlerle kesifleşmekte ve gözün görmesini bulandırmaktadır. Bu duruma katarakt deniyor. Katarakt oluşumunun birçok nedeni olabilir. Katarakt; doğuştan olabildiği gibi darbelere, zehirlenmelere, bazı sistemik hastalıklara (diyabet) ve yanlış ilaç kullanımına bağlı (gereksiz ve uzun kortizon kullanılması) olarak da katarakt gelişebilir ama kataraktın en çok görülen şekli ve sebebi yaşa bağlı kataraktlardır.

TEK ÇARE AMELİYAT

Katarakt oluştuktan sonra tek tedavi şekli ameliyattır. Bu hastalığın herhangi bir tıbbi tedavi olanağı yoktur. Ancak katarakt oluşmadan önce alınabilecek bazı önlemler alınabilir. Güneşin ultraviyole ışınları; katarakt oluşturabilir veya başlangıç seviyesinde kalabilecek bir kataraktı hızlandırabilir. Uzun süre ve korumasız olarak güneşte veya gereken önlemler alınmadan solaryumda kalmak; katarakt için zemin hazırlayabilir. Güneşte uzun süre kalınması gerekiyorsa; şapka ve/veya ultraviyole filtresi olan güneş gözlükleri kullanılması şarttır. Ancak her güneş gözlüğü ultraviyole filtresi içermemektedir. Filtresi olmayan koyu bir güneş gözlüğü hiçbir şey kullanılmamasından daha kötüdür. Çünkü gözlüğün koyu rengi, gözün kendisini doğal yollardan korumasını engeller. Güneşte kalmak zorunda olan veya isteyerek kalan kişilerin oluşabilecek katarakt riskine karşı C vitamini almaları tavsiye edilir. Hekimlerine danışarak alınacak yüksek doz C vitamini belirli oranda zararları engelleyebilmektedir. Katarakt bir kere geliştikten sonra tedavisi sadece cerrahidir. Hasta ve hekim; ameliyatın hangi dönemde yapılacağına birlikte karar vermelidir. Hastanın mesleği, yaşı, yaşadığı yer, genel sağlık durumu, işinde ve özel hayatında net görme zorunluluğu; ameliyat tarihini belirlemede önem taşır. Kataraktın sertliği ve oluşma hızı da ameliyat zamanlaması bakımından önemlidir.

KÜÇÜK PARÇALAR TEMİZLENİR

Bugün kullandığımız modern katarakt cerrahi tekniğinde kataraktın çok sertleşmeden tedavisi tercih edilmektedir. Kullanılan fakoemülsifikasyon (kısaca FAKO denilmektedir) tekniğinde katarakt küçük parçalar halinde FAKO aletinin içine emilmekte ve katarakt temizlenmektedir.

TERCİH DAMLA ANESTEZİ

Bugünkü modern teknolojide genel anestezi (tam uyuma ) ve lokal anestezi (iğne ile yapılan değişik bölgesel uyuşturma şekilleri ) daha az kullanılır olmuştur. Günümüzde daha çok damla anestezisini kullanıyoruz. Damla anestezisi (topical anestezi); ameliyattan birkaç dakika önce başlanarak göze uyuşturucu damlalar koyulması ve gözün yüzeyinin uyuşturulmasıdır. Bu teknikte gözün yüzeyi uyuşur. Böylece ameliyat acısız ve sıkıntısız yapılabilir. Bu teknik ile hastanın bilinci yerinde olduğu için hasta ve hekim iletişimi daha iyi olur. Ayrıca ameliyat çok daha kısa, başarılı ve anestezi tekniklerinin getirebileceği problemlerden uzak gerçekleşir. Yapılan kesi 2-3 mm. genişliğindedir ve sonrasında herhangi bir dikiş gerektirmemektedir. Fako cihazı ile temizlenen kesifleşmiş kataraktın yerine benzer işlevi olan yapay bir mercek yerleştirilmektedir. Yeni teknolojilerle geliştirilen bu mercekler yumuşak, katlanabilen ve gözün içinde açılarak doğal yerine yerleşen yapıdadır. Kullanılan merceğin numarası özel tekniklerle önceden hesaplanarak ameliyat sonrasında hastanın gözlüklerinden kurtulması da sağlanabilmektedir.

YENİ JENERASYON LENSLER ALERJİYE NEDEN OLMUYOR

Bazı kişiler hem yakın, hem uzak için ayrı gözlük kullanırlar. Bazı kişiler ise tek bir gözlükle hem yakını, hem uzağı görebilirler. Multifokal lens; yakını ve uzağı bir arada gösterme özelliğine sahip bir göz içi merceğidir.

ÖMÜRLÜK LENS

Multifokal göz içi lens yerleştirme tekniği bir katarakt cerrahisidir. Standart katarakt ameliyatında ne yapıyorsak, multifokal lens cerrahisinde de aynı işlemleri uyguluyoruz. Bu cerrahide hastanın göz içinde bulunan doğal mercek çıkartılıp yerine gözün iç yapısına uygun ve hastanın görmesini iyileştirecek bir mercek yerleştirilir. Bu cerrahide farklı olarak, standart (sadece uzağı gösteren, yakın için gözlük gerektiren) bir mercek yerleştirme yerine multifokal lens mercek göz içine yerleştirilir.
Multifokal lensler, tasarımına bağlı olarak yakın-uzak ve orta mesafeli diyebileceğimiz odaklama özelliğine sahip merceklerdir. Uzun süredir bu teknoloji kullanılmaktaydı ama bugün kullandığımız yeni jenerasyon yüksek teknolojili mercekler ile çok daha başarılı sonuçlar alınmaktadır.
Bu mercekler ömür boyu göz içinde kalır. Yani hastaların takıp çıkarttıkları kontakt lens gibi bir mercek değildir. Hekim tarafından gözün içine yerleştirilen lensin; alerji yapması veya doku tarafından kabul edilmemesi söz konusu değildir.

AMELİYATTAN BİR GÜN SONRA HASTA İYİLEŞİYOR

Kataraktı olan hastalar ayrıntılı bir muayeneden geçirildikten sonra gözlerinin yapısı uygunsa multifokal lens kullanabiliyoruz. Her hastanın gözü bu tip bir ameliyata uygun olmayabilir.
Kataraktı olmayan ve gözlüğü yaşantılarından tamamen çıkartmak isteyen kişiler de multifokal lensler sayesinde günlük rutin işlerini gözlüksüz yapabilecek hale gelebiliyor. Bu ameliyat öncesinde hastanın detaylı bilgilendirilmesi önemlidir.
Mercek seçimi ve doğru uygulanması bu cerrahinin en önemli tarafıdır. Hastanın gözüne uygulanacak lensin tipi, derecesi, göze nasıl bir açıyla yerleştirileceği, yapılan ölçümlere göre lens numarasının tam tespit edilmesi önemli ve deneyim isteyen bir uygulamadır.
Ameliyat sonrasında bir süre damlalar kullanılarak göze koruma sağlanmaktadır. Yaklaşık üç-dört hafta kadar bu damlaların kullanılması ve gözün korunması gerekmektedir. Ancak ameliyattan bir gün sonra birçok hasta günlük düzenlerine dönebilir.
Bugünkü teknoloji ile başarı oranı çok yüksek, komplikasyon oranı çok düşük ve hastaya yaşatacağı sıkıntı çok az olan bir tedavi şeklidir.