Tüp bebek tedavisi 5 aşamada uygulanan bir işlemdir… Ancak ilk aşama hasta çift ile doktorun görüşerek durum değerlendirmesi yaptığı aşamadır. Bu aşamadan sonra tedaviye geçilme kararı alınırsa süreç aşağıdaki şekilde takip eder.

Bu tedavide ilk aşama yeterli sayıda kaliteli yumurta hücresi elde edebilmektir. Bu nedenle yeterli yumurta gelişiminin doğal olarak sağlanamadığı adaylarda çeşitli ilaçlar ve uygulamalar yardımıyla çok sayıda yumurta hücresi elde edilmeye çalışılır. Bu aşama farklı yöntem ve uygulamalarla sağlanır. Amaç daha çok embriyo elde ederek gebelik şansını artırmaktır.

Bu uygulamada adetin ikinci veya üçüncü gününde ultrason ile yumurtalık değerlendirmesi yapılır ve kandaki östrojen miktarına bakılır. Her hasta için, yaş, yumurtalık rezervi, hormon değerleri belirlenir ve bunlara bağlı olarak en uygun tüp bebek uygulama yöntemi tayin edilir. Kullanılacak olan ilacın dozuda bu aşamada belirlenir. Tedavi başlangıcından sonra hasta çeşitli aralıklarla ultrason ile kontrol edilir ve gelişen foliküllerin sayısı ve büyüklüğüne bakılır.

Amaç olabildiğince 16-20 mm çaplı folikül elde etmektir. Kontrollerin sonucuna göre ilaç dozu ayarlaması yapılabilir. Kandaki östrojen düzeyi 14 mm’den büyük folikül başına 200pq/ml olmalıdır. Foliküller bu büyüklüğe ulaştıktan sonra yumurta çatlatma işlemine geçilir. Bu aşamada 5000-10000 ünite hCG yani çatlatma iğnesi uygulanır. Bu iğneden 32-36 saat sonra yumurta toplama aşamasına geçilir

Bu aşama belirli bir sayı ve olgunluğa erişmiş yumurta hücrelerinin adayın rahminden toplandığı aşamadır. Bu aşamada vajinal ultrasonugrafi probuna adapte edilen bir iğne ile folikül içerisindeki sıvılar çekilerek boşaltılır. Bu sıvının içinde yumurta hücreleride mevcuttur. Çekilen sıvı içerisinde bu olgunlaştırılmış yumurta hücrelerinin de olması beklenir ve embriyolog bu kontrolü yapar. Ancak sıvı içerisinde her hangi bir yumurta hücresi tespit edilmezse folikül yıkanarak içerde kalmış olabilen yumurta tekrar alınmaya çalışılır.

10 mm üzerindeki büyüklükte olan tüm foliküller bu şekilde aspire edildikten sonra bu aşamada sona ermiş olur. Bu aşamada normal şartlar altında 30 dakikayı geçmez. Yumurtalar toplandıktan sonra laboratuarda incelenerek sayı ve olgunluk bakımından uygun olup olmadıklarına karar verilir. Olgun olan yumurtalar dölleme işlemine tabi tutulur. Hasta bir süre dinlendikten sonra klinikten ayrılır.

Yumurtalar toplandıktan sonra laboratuarda incelenir ve olgun olanlar ile yeterli olgunluğa ulaşamamış yada dejenere olmuş olanlar ayrıştırılır. Olgun ve uygun durumdaki yumurtalar kültür sıvısının içine konularak inkübaötürde 37’lik ısı altında ve %5-6 seviyelerinde CO2 oranı sabit tutularak yaklaşık 4 saat bekletilir. Aynı gün eşdende sperm örneği alınır ve menide canlı sperm olup olmadığına bakılır. Canlı sperm hücresi rastlanmayan erkeklerden cerrahi müdahale ile sperm aranır. Elde edilen meni özel bir kap içerisinde sıvılaşmaya bırakılır. Sıvılaşan meni, sperm sayısı, hareketliliği ve şekli yönünden incelenir. Çeşitli yıkama işlemleri ile sayısı ve hareketliliği arttırılarak uygulamaya hazırlanır. Yumurta ve sperm hücreleri hazır olduğunda fertilizasyon yani döllenme işlemine geçilir.

Klasik yöntemde spermler ve yumurta hücreleri yan yana bırakılır ve kendi kendine döllenme olması beklenir. Sperm sayısı 5 milyon/ml altındaki durumlarda, azospermik hastalarda, daha önce denenmiş ve başarısız olunmuş çiftlerde ve pre-implantasyon genetik tanı yapılacak olan çiftlerde gebelik şansını artrabilmek için mikroenjeksiyon(ICSI) yöntemi uygulanır. Bu işlemden önce yumurtalık çevresindeki hücreler temizlenir ve her bir yumurtanın içine tek bir sperm hücresi yerleştiriir.. Bu işlem mikromanupilatör adındaki özel bir alet ile yardımı ile yapılır..

Fertilizasyon İşleminden 16-18 saat sonra döllenme olup olmadığı kontrol edilir. Döllenmiş yumurtalar tekrar kültür ortamına konur ve gelişmesi beklenir. Transfer aşamasına getirilen embryolardan kaliteli olanlar, belirli bir sayıda, kadının rahmi içine transfer edilir.

Bu aşama döllenmiş yumurtanın yani embriyonun anne rahmin yerleştirildiği aşamadır, ağrısız bir uygulamadır ve anestezi gerektirmez. Jinkolojik masada spekulum vajene yerleştirildikten sonra, vajen ve rahim ağzı steril serum ve özel sıvılar ile temizlenir. İnce bir katater yardımı ile uygun embriyolar rahim duvarını en uygun olduğu bölgeye yerleştirilir. Transfer edilecek embriyo sayısı 2-4 arasında değişebilir. Bu sayı belirlenirken kadının yaşı, embriyoların kalitesi ve önceki başarısız tüp bebek denemeleri göz önünde bulundurulur. 2’den fazla embriyo yüklemesi çoğul gebelik ihtimalini artırdığından en iyi kalitedeki embriyolar transfer edildikten sonra artan embriyolar sakalanır. Hasta 1-2 saat sonra taburcu edilir.

5- Gebelik testi
Embriyo Transferi sonrası 12. günde gebelik testi yapılır.