Ülkemizde gerek devlete bağlı gerekse de vakıfların açtıkları üniversite sayısı hızla artmakta, bu da beraberinde personel ihtiyacının da artmasına yol açmaktadır. Bu ihtiyacın giderilebilmesi için ise üniversitelere akademik personel alımı için seçenekleri arttırma yoluna gitmişlerdir. Özet olarak söylemek gerekirse ülkemizde devlete bağlı üniversitelerde akademik personel olabilmek için üç alternatif yol vardır:

Bu kapsamda 2547 sayılı kanunun 33/a maddesi gereği iş ve işlemler yapılmaktadır. Bu sistemde önce üniversiteler akademik personel ihtiyaçlarının sayısını YÖK'e bildiriyorlar. YÖK ise daha önceden belirlediği takvim çerçevesince internet sayfası üzerinden ilana çıkıyor. Burada adaylardan istenen özellikler ALES' e (Akademik ve Lisans Üstü Öğrenim Sınavı) girmiş olmaları, KPDS, ÜDS veya YDS sınavlarına girerek yabancı dil yeterlilik belgesine sahip olmaları ve en önemlisi bir lisans programından mezun durumda olmaları. Bu özeliklere sahip olan adaylar müracaat ediyor. ALES puanlarının %60'ı, mezuniyet notunun %25'i ve KPDS/ÜDS/YDS puanının da %15'i alınarak 100 tam puan üzerinden değerlendirme yapılıyor. Daha sonra en yüksek puan alan adaydan başlayarak ihtiyaç kadar öğrenci bu programa dahil ediliyor.

Bu sistem aslında yeni değil. Ülkemizde 1416 sayılı kanun kapsamında 1929 yılından bu yana devlet bursuyla yurt dışına yüksek lisans eğitim alması için öğrenci gönderilmekte. Bu sistemde yine üniversitelerin YÖK'e bildirdikleri ihtiyaca göre YÖK tarafından belirlenen sayıda öğrenci adayı her sene belirlenerek yurt dışında daha önce anlaşmalarla belirlenmiş üniversitelerde yüksek lisans eğitim almaktadır. Burada değerlendirme kriteri sadece ALES puanıdır. Her alan/bölüm için belirlenen kontenjanlara müracaat edenler arasından ALES puanı en yüksek olan kişiler seçilir. Seçilenler önce gönderilecekleri ülkenin dilinde eğitim alırlar. Bu eğitimi başarıyla tamamlayanlar ise yüksek lisans ve doktora eğitimlerini tamamladıktan sonra yurda dönerek YÖK'ün belirttiği üniversitede çalışmak zorundadırlar. Eğitimleri esnasında tüm masrafları MEB tarafından karşılanır.

Bu sistem genellikle her üniversite için iki aşamalı olarak yapılıyor. İlk aşama müracaat aşaması. Adayların ALES' ten ilgili puan türünden en az 70, ayrıca ya kendi yaptıkları dil sınavından 50 ya da geçerliliği olan KPDS, ÜDS, YDS gibi sınavlardan belirledikleri puanları almış olan adaylar müracaatta bulunabiliyorlar. İkinci aşaması ise mülakat aşamasıdır. Burada ilk şartları taşıyan adaylardan ihtiyacın iki katı kadar sayıda aday mülakata (görüşme) çağrılır. Bu aşamada adaylara çeşitli sorular yöneltilerek birtakım özellikleri tespit edilmeye çalışılır. Mülakattan da 100 tam puan üzerinden değerlendirme yapılarak ALES'in %30'u, mezuniyet notunun %30'u, yabancı dil notunun %10'u ve mülakatta aldığı notun %30'u (bu oranlar üniversitelere göre değişiklik gösterebiliyor) alınarak en yüksek puan alan adaydan başlanarak kabul ediliyor.