Diş çürüğünün en önemli nedenlerinden biri yanlış beslenme alışkanlığıdır. Bu alışkanlık bir yandan zararlı besinlerin dişte yarattığı hasarları artırırken diğer yandan tükürüğün kalitesini ve savunma gücünü düşürerek ağız hijyenini bozar.Dr. Onur Yılmaz
Diş Hekimi
Genel sağlık açısından güne yayılmış küçük öğünler yararlıdır ancak diş sağlığı açısından güvenli öğün miktarı, fluorlu diş macunuyla iyi bir ağız temizliği sağlanması koşuluyla 6’yı geçmemelidir. Bu öneri dişleri çürüklere karşı korumada hayati rol oynayan tükürüğün işlevini yerine getirmesi açısından da önemlidir. Tükürük dişlere temas eder etmez fosfor ve kalsiyum açığa çıkarır. Bu mineraller diş minesine nüfus ederek dişin tükürükte bulunan silisyumla onarılmasını sağlar. Yine tükürükte bulunan ve tampon vazifesi gören maddeler ağızda yiyeceklerle alınan bakterileri nötralize ederek ağızdaki ve diş yüzeyindeki asit seviyesini düşürür. Öğünler arasında en az 2-3 saat bırakılması ve sık sık atıştırılmaması gerekir. Böylece tükürüğün dişlerdeki onarımına zaman tanınmış olur. Öğünler arkasından, dişlerin fırçalanma olasılığı bulunmadığı durumlarda, 20 dakika süreyle şekersiz ya da tatlandırılmış sakız da çiğnenebilir. Tükürük miktarını arttıran bu işlem, dişlerin korunmasında olumlu etki yaratır.
Şekerin gün boyunca ağız boşluğu içinde bulunma süresi çürük oluşumunda en önemli etkendir. Çok az miktardaki şeker (örneğin 15 miligram bile bakteri plağı (dişteki) içerisinde önemli asit oluşumuna yol açar.
Şekerin nişastalı ve unlu ürünlerin içinde alınması ise özellikle sakıncalıdır. Ara öğünlerde yenen çürük yapıcı besinlerin içerdiği şeker miktarlarını ise şöyle:
Besin maddeleri/ Şeker miktarı(100 gramdaki)
Bonbon 90
Çikolata 60
Dondurma 20
Kek 20
Ekmek (dilim) üstü
Bal 75
Marmelat 60
Şokella 50-60
Meyve suları 10-20
Meyve
Muz 18
Meyve konserveleri 16-44
Kuru meyveler 40-60
Kolalı içecekler 8-11
Domates ketçabı 28-30
Asit içeren besin maddeleri ve içecekler de diş sert dokularına zarar verir. Böylesi gıdalardaki asidin diş minelerinde demieneralizasyona yol açar. Tükürük, tükürük bezlerinden fışkırdığında pH’I yani asit oranı nötr değerlerdedir (ortalama 6.7). Uyarılmış tükürüğün pH’I ise 7.3 civarındadır. Tükürüğün asit miktarı gün içinde değişimler gösterir. Tükürük salgısının cinsini, bileşimini miktarını ağız boşluğundaki çeşitli reseptörler ve koku siniri belirler. PH’ın diş sert dokusu olan mine için kritik değerler olarak kabul edilen 5-5.5′a yaklaşması halinde mine dış yüzeyinden tükürük içine kalsiyum iyonları geçer. Bu da diş minelerinde demineralizasyon yani diş çürüğüne yol açar.
İşte diş sert dokularında erozyona yol açabilecek içecekler ve asit değerleri yani pH’ları:
İçecek pH değeri
Limon suyu 2.0
Kola 2,5
Portakal suyu 3,5
Elma suyu 3,5
Süt(yağlı) 4.4
Soda 5.2