Her ne kadar günümüzde ebeveyn olma yaşı her geçen gün daha ileri yaşlara kaymakta ise de halen genç yaşta anne – baba olmayı seçen ve/veya olmak zorunda kalan bireyler vardır. Genç yaşta ebeveyn olmayı seçen bireylerin ise dikkate almaları gereken bazı durumlar söz konusudur.

Aslı Akkan
Uzman Psikolog
Erken yaşta ebeveyn olmaya karar veren bireyler, öncelikli olarak bu kararlarının hayatlarının geri kalanının hepsinde etkili olacağını fark etmelidirler. Anne – baba olmak yarı zamanlı yürütülebilecek bir durum olmadığı gibi kişinin hayatındaki o güne kadar sahip olduğu kimliklerine (gerek evlat kimliği, gerek eş kimliği, gerek çalışan kimliği vs.) yeni bir kimliği ve aidiyeti ekleyecektir ki bu önemli bir sorumluluktur. Böyle bir sorumluluğun altına girebilmek için bazı şartların sağlanmış olması o bireylerin daha sağlıklı ebeveynler olmasına yardımcı olacaktır.
Bu şartlar:
Kişinin mümkün olduğunca fazla olarak kendini tanıyor olması: Hayata dair ne/ne kadar istediğini ve kendini daha fazla bilen bireyler sınırlarını da iyi bilen bireyler olacaktırlar ki bu sınır ve farkındalık halleri o kişilerin daha sorumluluk sahibi oluşlarına yol açacaktır. Sorumluluk sahibi olabilmek ise ebeveyn olmanın en önemli özelliklerinden biridir.
Ergenlik döneminin sonlanmış oluşu (20 yaş sonrası): Bireyin tüm hormonal ve buna bağlı olarak psikolojik çalkantılarını yaşadığı ergenlik döneminden çıkıp hayata dair sorumluluklarını alabileceği bir yaşta olmuş olması daha sağlıklı ebeveynlik yapmasına yardımcı olacaktır.
Ebeveyn kimliğini almadan önce eş kimliğinin oturtulmuş olması: Eş olabilmek başlı başına zordur. Gençliğe bağlı tolerans/sabır/anlayış eşikleri düşük bireyler içinse daha da zordur. O yüzdendir ki kişilerin evlilikleri ve birbirlerinden beklentilerini mümkün olduğunca tanımlamaları üstüne bu yeni kimliğin sorumluluğu altına girmeleri daha faydalı olacaktır.
Sosyal desteğin olacak olması: Bireyler gerek kendi anne – babalarından gerek çevrelerindeki diğer büyüklerinden ne kadar çok yardım alabilecek olurlarsa üstlerindeki yükü gerektiğinde ne kadar hafifletebilirlerse, aldıkları sorumluluklarını o kadar eksiksiz ve sağlıklı yerine getirecektirler.
Ebeveyn olmak başlı başına zor bir durumdur. Genç ebeveyn içinse hayat ve hayatın sorumluluklarının getirdiklerine karşı daha deneyimsiz oluşun, kendi ihtiyaçlarını daha henüz tam karşılayamazken bir başka canlının ihtiyaçlarını karşılamak durumunda olmanın getirdiği yükün, ve çevrenin “Biz daha fazla biliyoruz. Bırakın biz yardımcı olalım” derken kimi zaman fazla baskı oluşturmalarının zorlukları söz konusudur. Yukarıda bahsedilen durumların mümkün olduğunca sağlanması bu ekstradan gelen zorlukları biraz daha kontrol altına alabilecektir.
Zorluklarının yanı sıra genç ebeveyn olmanın olumlu yanları da vardır. Genç olmak enerjik olmayı, enerjik olmak da sürekli ilgi/şefkat/bakıma muhtaç bebeğin (sonrasında çocuğa) bakımında daha fazla şeyi temin edebilmeyi çoğu zaman beraberinde getirecektir.
Ayrıca ebeveyn ile evladı arasındaki yaş farkı azaldıkça “jenerasyon farkı” azalacaktır. Dolayısıyla ebeveyn evlat ilişki ve iletişimi daha etkin olabilecektir.
Unutulmamalıdır ki ebeveyn olmak bir kimya problemi değildir ve “ideal şartı” yoktur. İdeal hedeflenecektir. Ancak bir çok bilinmeyen/beklenmeyen faktör idealden bireyleri uzaklaştırabilecektir. Anne – baba ya düşen görev mümkün olduğunca bu “ideal” hedefine yakın durabilme adına öğrenme ve gelişime açık olabilmektir. Evet her durumda olduğu gibi ebeveyn olmaya da daha yatkın bireyler olacaktır ancak bu ebeveyn olmanın büyük bir kısmının öğrenilerek gelişeceği kısmını da değiştirmeyecektir.