Çocuğunuzun son zamanlarda, değmeyecek şeyler için bile çok fazla yalan söylediğini mi farkettiniz? Herşey hayali hikayeleriyle başlayıp sonunda önü alınamaz bir alışkanlığa mı dönüştü? Çocuklarının bir yalancı olarak büyümesinden korkan aileler için tek bir yalanı farketmek bile endişe verici olabilmektedir. Herşey için geç olmadan, yalan söylemesinin önüne geçmeniz mümkün. Çocukların yalan söyleme problemleri için çözüm yollarından bahsetmeden önce onların neden yalana başvurduklarını anlamak önemlidir.
Çocukların büyük çoğunluğu, çocukluğun bir döneminde yalan söylerler. Yanlış ve doğruyu birbirinden ayırt edemediklerinden bir şekilde yalan söylemenin gerçeği söylemekten daha etkili olduğuna inanırlar. Bir çocuk kişilik özelliklerini, etrafındaki çevreyi gözlemleyerek geliştirir. Çocuğunuzun yalan söylediğini farkederseniz inkar etme yoluna gitmeyin. Çocuklar herhangi bir yaşta yalan söylemeye başlayabilirler.Ancak, dikkat edilmesi gereken hangi yaşta kasten yalan söylemeye başladığıdır. Çocuk psikologlarına göre bu yaş genellikle 4-6 yaş arasıdır.

Sorun şu ki gerçeği keşfetmediğiniz ya da onları suçüstü yakalamadığınız sürece çocuğunuzun yalan söyleyip söylemediğini anlayamazsınız. Bu yazıda çözüm aramaya başladığınıza göre artık keşfetmiş olmalısınız. Şimdi, çocukların neden yalan söylediklerini merak ediyor olmalısınız. Küçük bir çocuğu, önemsiz bir şey için yalan söylemeye iten şey nedir? Çocuklar gerçekten de, içinde oldukları yaş itibariyle çok kolay etkilenebilir yapıdadırlar. Bu durumu sadece yaratıcı olmaya çalıştıklarını düşünerek geçiştirmemelisiniz. Artık yalan söylemeye başlamışlardır ve eğer durdurulmazlarsa daha sonra kompülsif birer yalancı olacaklar ve yalan söylediklerini anlatmak gittikçe zorlaşacaktır.

Ebeveynleri Taklit: Çocuğunuza hiç “Bunu annene/babana söyleme” dediniz mi? Ondan, cevaplamak istemediğiniz bir arama için arayana, orada olmadığınız şeklinde bir yalan söylemesini istediniz mi? Bu kadar basit bir şeyin çocuğunuzun psikolojisini olumsuz yönde etkilediğini asla düşünmemiş olabilirsiniz. Bu noktada çocukların, yalan söylemek gibi, daha önce onlara kötü ya da yanlış olarak öğretilen şeyi ailelerinin yaptıklarını farketmeleri söz konusudur ve büyükler çocukların rol modelleri olduğundan çocuklar ebeveynlerinin alışkanlıklarını kopyalamaya başlarlar. Dolayısıyla, aileler çocukların yanında yalan söylediklerinde, çocuklar da aynısını yapmaktadırlar.

Başlarını Derde Sokan Gerçek: Vazoyu kırdığını, tüm pastayı yediğini veya ödevini yapmadığını itiraf ettiği için çocuğunuzu hiç cezalandırdınız mı? Farkında bile olmadan onu negatif şartlandırdığınız için gerçeği söylemekten korkar hale getirmiş olabilirsiniz. Onların masum ve genç beyinleri, gerçeği, başlarını belaya sokan bir şey olarak algılamaya başladığı için sorunların önüne geçmek için yalan söylemeye başlıyorlar. Yalan söylüyorlar; çünkü gerçeği bilmediğinizde daha mutlu gözüküyorsunuz ve onları cezalandırmıyorsunuz.

Boşlukları Doldurma: Çocuğunuz, yeni aldığı ev sinema sistemi veya gittiği bir yurtdışı tatili ile böbürlenen diğer çocuklarla etkileşimde olduğunda, onların yanında kendisini yetersiz ve değersiz hissetmeye başlar. Bu nedenle, onlarla rekabet edebilmek için olayları abartmaya, hikayeler uydurmaya ve kendi ailesinin sahip olduklarıyla ilgili yalan söylemeye başlarlar. Çevrelerindeki çocukları etkilemek isterler ve onları kıskandırmak için en iyi hayata kendisi sahipmiş gibi davranır. Böyle davranmak ona kendisini daha iyi hissettirir. Bu saf bir masumiyettir ve psikolojik savunma mekanizmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Hatırlamama: Bazen de çocuğunuz bir şeyi hatırlamaz ve herhangi bir şeyi yapmayı reddedebilir. Çocuğunuzun yalan söylediğini düşünebilirsiniz fakat aslında söylemiyorlardır. Konu ev ödevlerini bitirme veya abur cubur yemek gibi herhangi bir şey olabilir. Kafalarında, zaten yaptıklarına veya yapmadıklarına inanırlar ve bu doğrultuda karşılık verirler. Bu durumda çocuğunuzun bilerek mi yoksa gerçekten unuttuğu için mi yaptığını tespit etmelisiniz.

İlk yıllar, çocuğunuzun duygusal zekasını desteklemek için yardımcı olabileceğiniz değerli zamanlardır. Özel olarak ilgi göstermeli ve durum aksini gerektirmedikçe çocuğunuza karşı son derece nazik olmalısınız. 7 yaş civarında size yalan söylemekten çekinecek ve yalanı genellikle sosyal etkileşimlerinde tehditlerden kaçınmak için bir taktik olarak kullanacaktır. 2-3 yaşından itibaren ona dürüstlüğün önemini öğretmeye başlamalısınız. Çocuğunuzun algıları, toplum içine girmesiyle birlikte veri toplamaya başlar. Bu nedenle onun için eğitici ve yalanın olmadığı bir ortam oluşturmanız büyük önem taşır.