Diyabetliler için hangi besinlerin daha uygun olduğunun araştırılması sonucunda ortaya çıkartılmış bir kavram olan glisemik indeks, karbonhidratların kandaki glukoz (kan şekeri) seviyesine etkilerini belirlemeye yönelik bir ölçme sistemidir. Kavramın ortaya çıkmasını sağlayan çalışmalar 1980-81 yıllarında Toronto Üniversitesi’nde Dr. David J. Jenkins ve meslektaşları tarafından yapılmıştır.

Karbonhidratlar, canlıların öncelikli enerji kaynağı olarak kullandıkları moleküllerdir. Canlılar tüm besinler içerisinden öncelikli olarak karbonhidratları enerji elde etmek için kullanırlar. Bu şekilde karbonhidratlar sayesinde başta merkezi sinir sistemi olmak üzere tüm bedene enerji sağlanmış olur.

Farklı besinlerde bulunan karbonhidrat çeşitleri, kandaki şeker oranını farklı miktarda yükseltmektedirler. Glisemik indeksi düşük olan besinler kan şekerini çok fazla arttırmazlar ve tüketildiklerinde kişinin uzun süre tokluk hissi yaşarmasını sağlarlar. Glisemik indeksi yüksek olan besinler ise kan şekerinin hızla yükseltirler. Kan şekerinin aşırı artışı da pankreastan insülin salgılanmasına sağlayarak bu şekilde kan şekerinin hücrelere alınarak ve depolanarak hızlı bir şekilde düşmesini ve kan şekerinin dengelenmesini sağlar. Bunun sonucunda kişi besin almış olmasına rağmen kısa bir süre sonra açlık ve halsizlik hissetmeye başlar. Bu şekilde glisemik indeksi yüksek olan besinlerin sürekli tüketilmesi ilerleyen dönemlerde kişide kilo problemleri, diyabet, hipertansiyon ve damar sertliği gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.

Besinlerin glisemik indeksleri sağlıklı bireyler üzerinde denenerek hesaplanır. Bunun için sağlıklı bireyin aç geçirilen bir gecenin ardından sabahleyin 10-15 dakikalık bir süreçte glisemik indeksi hesaplanacak olan besini tüketmesi sağlanır. Beslenme öncesinde ve sonrasında iki saat süreyle de kişinin kan şekeri parmaktan alınan kan ile 15 dakikalık periyotlarla kontrol edilir. Aynı işlem başka bir gün aynı şekilde kişiye saf glukoz içirilerek tekrarlanır. Saf glukozun kan şekerine etkisi ile değeri hesaplanacak olan besinin kan şekerine etkisi karşılaştırılarak bu besinin glisemik indeksi bulunmuş olur.

Bir besini glisemik indeksi hesaplamasında çıkan değer; 55’den az ise gıdanın glisemik indeksi düşük, 56-69 arasında ise gıdanın glisemik indeksi orta, 70’ten büyük ise de gıdanın glisemik indeksi yüksek olarak değerlendirilir.