Demir eksikliğine bağlı kansızlık (anemi) bir alın yazısı değildir. Öncelikle kansızlığın nedeni doğru bulunup tedavi edilmelidir. Kanama nedeni barsaktan mı, idrar yollarından mı yoksa rahim içi nedenlerden mi kaynaklanıyor? “Bunu tespit ederek yola koyulalım” diyor, İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya…

Demir eksikliği bir kansızlık çeşididir. Vücuda beslenme ile yetersiz demir alındığında, herhangi bir organımızdan kanama olduğunda (basur kanamaları, mide kanamaları, idrar yollarında kanamalar veya her ay adetle birlikte 4 günü geçen kanamalar), demir emilimini bozan kronik ishaller ve kurşunla zehirlenmelerde demir eksikliği ortaya çıkabilir.
Erkeklerde %20, kadınlarda %35, gebelerde % 50, bebek ve çocuklarda ise %50-60 oranında görülür. Ülkemizde 0-1 yaş arası çocukların yarısında ve okul çağındaki çocukların üçte birinde kansızlık vardır. Zamanında doğan normal doğum ağırlıklı bebeklerde ilk 6 ay hem demir depoları yeterlidir hem de anne sütünden gelen demirin emilim kapasitesi yüksektir.
Ek Gıdalara Geçilmesi Demir İhtiyacını Artırır
6 aydan sonra doğum ağırlığının iki katına ulaşılması ve ek gıdalara geçilmesi ile demir ihtiyacı artar. 6-24 aylar demir ihtiyacının en fazla olduğu dönemlerdir. Çünkü büyümenin en hızlı olduğu dönemdir. Kansızlık uzun vadede öğrenmeyi, zekayı ve algılama fonksiyonlarını negatif yönde etkiler. Okul başarısı düşük, dikkatsiz ve konsantrasyon yeteneği zayıf çocuklar olmasına neden olur. Dikkatsiz, çabuk sinirlenen, halsiz, iştahsız, soluk çocukları da muhakkak demir eksikliği açısından inceleyerek tedaviye başlamak gerekebilir.
Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma, küçük bir eforda nefes nefese kalma, baş dönmesi gibi şikayetler demir eksikliğine bağlı kansızlık nedeni ile de ortaya çıkabilir. Daha derin kansızlık problemi olanlarda dudak kenarında çatlaklar, dilde yanma, ağrılı yutma gibi sindirim problemlerine yol açabilir. Hatta bazı hastalarda toprak yeme, çamur yeme, buz yeme isteği gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Zengin Demir Kaynakları
En zengin demir kaynağı kırmızı et ve kurubaklagillerdir. Ayrıca yumurta, pekmez, kuru üzüm gibi meyvelerde ve yeşil yapraklı sebzelerde demir bol bulunur. Çay, kahve, süt ve yoğurt demir emilimini azaltır. C vitamini demir kullanımını artırır.
Yemeklerin hemen üstüne çay-kahve içmek iyi bir alışkanlık değildir. Eğer bu içecekler seviliyorsa yemekten en az 3-4 saat sonra içilmesi daha sağlıklıdır. Yine kansızlık problemi olanlarda süt-yoğurt tüketimini de yemeklerle değil öğün aralarında yemek daha doğrudur. Özellikle et ve yumurta içeren bir yemekle beraber bol limonlu bir salata yemek bu yiyeceklerin içindeki demirin vücudumuz için biyoyararlılığını artırır. Ayrıca demir eksikliğine bağlı kansızlık sadece yiyeceklerle düzeltilemez, muhakkak doktor kontrolünde tıbbi tedavisi düzenlenmelidir.