Yapılan araştırmalara göre daha doğmadan bir bebek kendi ana dilinin gramer yapısını diğer dillerden ayırabiliyor. Yaklaşık 8-9 yaşına kadar öğrenilen diller de bu bölgeye kaydediliyor. Ancak bu yaşlardan sonra öğrenilen dil artık farklı bir bölgeye yerleştiriliyor ve işte bu nedenledir ki yaş ilerledikçe bir dil öğrenmek zorlaşıyor.

Çocuklar yaklaşık iki yaşına kadar sınırlı sayıda sözel ifade kullanırlar ancak her şeyi kaydederler. O nedenle dil öğreniminde en önemli kural ailenin çocuğun konuşma çabalarını pekiştirmesi ve desteklemesidir. Çocuk çevresinde konuşulan anadili ve genel gramer kurallarını kendi yaşam etkinliği içinde yaklaşık 4- 5 yaşına kadar öğrenerek kullanma becerisi kazanır.
Eğer çocukta gelişimsel süreçler açısından herhangi bir sağlık sorunu yoksa kendi ana dillerini son derece sağlıklı bir yapı içerisinde öğrenecektir. Yapılan araştırmaların ortaya koyduğu şaşırtıcı sonuçlar var. Sonuçlar 2 yaşındaki bir çocuğun aynı anda 4 ayrı dili öğrenebileceğini gösteriyor. Hep bilinen görüşlerin aksine son araştırmalar çocukların hiç zorlanmadan ve her bir dili kendi gramer yapısı içinde kendi akustiğiyle öğrenebildiğini ve dilleri asla birbirine karıştırmadıklarını gösteriyor. Ancak küçük yaşlardaki çocuklarda yabancı dil öğretimi sırasında hem kendi ana dilinde hem de öğrendiği ikinci dilde bazı gecikmeler yaşanması sık görülüyor. Bunun sebebi de aynı kelimenin farklı dillerdeki karşılıklarını hemen hemen aynı zamanda öğrenmekten kaynaklanıyor. Aynı şekilde yabancı dil öğrenen çocuk diğer çocuklara oranla çok fazla kelime öğrenmek durumunda olduğundan öğrendiklerini pekiştirme ve kullanma süreçlerinde bazı gecikmeler olması da son derece normal karşılanmalıdır.
Çocuklara yabancı bir dili öğretmenin kesin bir kuralı ve yaşı yoktur. Ama genel kabul çocuğun kendi dilini konuşabileceği 2 - 3 yaşlarına gelmeden başka bir dili öğretmemek yönünde gibi duruyorsa da son araştırmalar bu düşüncenin çok geçerli olmadığını da göstermiş durumda. Eğer bu görüş doğru olsaydı o zaman farklı ülkelerden farklı dilleri konuşan insanların çocuklarının da sorun yaşamaları beklenirdi. Oysa böyle bir problem olmadığını biliyoruz. Üstelik çocuk hangi ebeveyniyle hangi dili konuşacağını bilerek konuşuyor ve asla dilleri birbirine karıştırmıyor.
Eğer ailede yabancı dil bilen kişiler yoksa ve çocuğa yabancı dil öğretilmek isteniyorsa bazı kurallara dikkat etmek gerekir. Öncelikle çocuğun yaşı çok önemlidir. Küçük yaşlarda dil öğretimi çok yararlıdır ancak kendi dilinin de gramer yapısını doğru öğrenmesini sağlamak gerekir. Bu nedenle:
• Çocuğa yaşına uygun dil öğretimine başlamak.
• Bunun için öğretilecek dili iyi bilen bir kişiyle çalışmak.
• Önce oyunlarla dil öğretimine geçmek.
• Asla zorlayıcı olmamak.
• Konuyu bir ders çalışma gibi görmemek çok önemlidir.
Pek çok aile çocuğunun en az bir yabancı dili iyi düzeyde bilmesini ister. Dil öğrenmenin zeka ve hafıza gelişimi açısından ciddi yararları olduğu da bir gerçek. Ancak yabancı bir dil öğrenmek diğer pek çok öğrenme biçimlerinden farklı bazı süreçler içermektedir. O nedenle gerek kendi ana dilini öğrenirken gerekse başka bir dili öğrenirken ailenin tutumu son derece önemlidir. Çocuklar eğer doğuştan getirdikleri bazı özürler taşımıyorlarsa her şeyi kolaylıkla öğrenebilirler. Tek ihtiyaçları sadece biraz desteklenmek olabilir. Bu nedenle çocuk gelişiminde hep üzerinde durduğumuz gibi en temel kural olan doğru ve olumlu her davranışı pekiştirmek kuralı burada da geçerlidir.
Ailelere Öneriler
• Bir dil öğrenmeye çalışan çocuğa o dili bilmiyorsanız asla müdahale etmeyin.
• Olayı bir ders gibi görmeyin ve asla ders gibi çalıştırmayın.
• Bir dil konuşularak öğrenilir. Konuşurken yanlışlar yapılacağını da unutmayın.
• Küçük öykü kitaplarıyla dil gelişimine destek verin.
• Dil hakimiyetine güvendiğiniz bir eğitmenle çalışın.
• Tüm gün dil öğrenmek zorundaymış gibi davranmayın.
• Günlük kısa programlarla başlayın. Daha başında yabancı dilden soğumasına sebep olmayın.
• Dil yavaş yavaş öğrenilir ve önce uzun süre alıcı dil belleğine kaydedilir. Bir anda öğrendiklerinin size geri dönmesini beklemeyin.
Psikolog Serap Duygulu