12 aylık olan bebeğiniz artık sese dönmekte, ismini tanımakta, "hayır" ya da "yapma" uyarısını anlamakta, sesleri taklit etmekte, anlamlı olarak ürettiği ilk sözcüklerini söylemektedir.

Ancak doğduğu andan itibaren içine doğduğu dili ve o dile ait konuşma seslerini öğrenen bebeğinizin içine doğduğu dil ve o dile ait konuşma sesleri ile ilgili öğreneceği daha çok şey bulunmaktadır. Dil ve Konuşma Terapisti Elçin Tadıhan Özkan çocuklarda dil ve konuşma gelişimi hakkında bizleri aydınlatıyor.

Bu dönemde bebeğinizin dil ve iletişim becerileri hızlı bir gelişim göstermektedir. Daha karmaşık olan dil yapılarını kullanmaya başlar. Daha karmaşık olan komutları izleyebilir, ihtiyacı olan ya da istediği şeyleri dile getirebilir.
Aşağıda 12-36 ay arasında bebeklerin dil ve konuşma gelişimlerine ait bilgiler yer almaktadır:

12-18 ay

* Çocuğun söylediği anlamlı sözcüklerde artış görülür
* Söyleyebildiğinden daha fazla sözcük anlar
* Ses tonunda sanki biriyle konuşuyormuş gibi birtakım iniş-çıkış yaparak, yüksek sesle, anlaşılmaz ifadelerle hiç durmadan konuşur
* El-kol hareketleri ile birlikte söylenen basit yönerge ve sözleri anlar ("bana bak", "ver" gibi)
* Yetişkinlerin söylediklerini taklit eder
* Sık kullanılan günlük nesnelerden istenileni verir.

18-24 ay

* 50 kadar sözcüğü anlar.
* Kendi bedeninde en az üç vücud bölümünü gösterir
* Şarkılardan hoşlanır, şarkı söylemeye çalışır

24-30 ay

* "bir" sayı kavramını anlar
* Sık kullanılan nesnelerin işlevlerini gösterir
* "Ellerini nasıl yıkarsın?" gibi bir işin nasıl yapıldığını işaretlerle gösterir
* İçinde/ üstünde kavramlarını anlar Konuşması giderek anlaşılır hale gelir
* Kendisiyle konuşulduğunda dikkatle dinler
* 2 yada daha çok sözcüğü bir araya getirerek basit cümleler kurar.
* Çevresindeki insanların ve resimlerin isimlerini söyler
* Kendinden söz ederken ismini kullanır
* İstenildiğinde vücud bölümlerinden 6 tanesini gösterebilir ve sözcükleri tekrar eder
* İstenildiğinde bilinen/ tanıdık nesneleri isimlendirir ve verir.

30-36 ay

* Basit iki/üç yada giderek karmaşıklaşan eylem içeren komutları yerine getirir
* "Ben, beni, bana" zamirlerini doğru kullanır
* "Ne, kim, nerede" sorularını sıkça sorar
* "Niçin, neden" sorularına neden göstererek uygun yanıt verir
* 1-4 resmi tanıyarak gösterebilir, isimlerini söyler
* Konuşması sırasında ses tonunu değiştirir
* Sorulduğunda adını, soyadını, cinsiyetini ve yaşını söyler
* Sevdiği öyküleri defalarca dinlemekten keyif alır
* 10'a kadar ezbere sayar
* Başkalarıyla basit içerikli konuşmalara katılır
* Konuşma seslerinin çoğunu doğru üretmeye başlar ve konuşma anlaşılırlığı artar
* Telaffuz hataları yapar

Bu dönemde çocuğunuzun dil ve konuşma gelişimine nasıl destek olabilirsiniz?
Çocuğunuz için konuşmanın bol olduğu bir ortam hazırlayın. Eğer işaret ile kendini ifade ederse onu anladığınızı belirtecek şekilde konuşun. Çocuğunuzla sohbet ederken yada konuşurken yüz yüze olmaya dikkat edin.

Çocuğunuz bu dönemde söyleyebildiği sözcüklerde telaffuz hataları yapabilir. Hatalı, yanlış söylediği sözcüklerini düzeltme yoluna gitmeyin. Karşınıza alıp, ağız hareketlerinizi göstererek, "şöyle söyle, böyle söyle" diyerek düzeltmesini beklemeyin. Bırakın çocuğunuz sözcükleri istediği gibi söylesin; siz sadece yeri geldikçe doğrusunu tekrar edin.
Çocukların bebeksi konuşma tarzları sevimli gelmektedir. Ancak çocuğunuzun konuştuğu, bebeksi konuşma tarzıyla çocuğunuzla konuşmayın. O sözcüğü nasıl söylerse söylesin siz her zaman sözcüğün doğrusunu söyleyin.

Çocuğunuzun size sorduğu soruları asla cevapsız bırakmayın yada gelişi güzel cevaplar vermeyin. Çünkü soru sorduğu sırada öğrenmeye açıktır. İhtiyacı olan bilgileri ona verin.
Çocuğunuzla beraber oyunlar oynayın. Uzun cümleler kurmayın, daha basit ve kısa cümleler kurarak konuşun. Oynadığınız oyun, oyuncaklarla ile ilgili olarak konuşun.

Çocuğunuzun konuşma girişimlerini olumlu karşılayın. Onun bu girişimlerini saçını okşayarak, "aferin" diyerek, vs ödüllendirin.

Ancak çocuğunuz;

12. ayda; konuşma seslerini (öpücük, dil şıklatma) taklit etmiyor, isteklerini elde etmek için ağlama dışında ses çıkartmıyor, baba/mama gibi en az bir sözcük söylemiyorsa,
18. ayda; aile üyelerini tanıyıp gösteremiyorsa, güle güle yap/ al-ver gibi basit komutlara uymuyorsa,
24. ayda; kendisine söylenen farklı 50 sözcüğü anlamıyor, anne-baba gibi aile üyelerinin veya evde beslenen hayvanların isimleri dışında en az 4 farklı sözcük söylemiyorsa,
36. ayda; söylediklerinin en az %50 si aile üyeleri dışındaki bireylerce anlaşılamıyor, en az üç sözcükten oluşan cümleler kuramıyorsa, geçmişte olan olaylar hakkında konuşamıyorsa, basit sorulara yanıt veremiyor, iki aşamalı basit komutları (bunu al babana ver) yerine getiremiyorsa, dil ve konuşma gelişimini olumsuz etkileyen faktörlerin olabileceği düşünülerek uzman dil ve konuşma terapistine başvurulmalıdır.