Yapılan çalışmalara göre sessiz, içine kapanık, özgüveni düşük yetiştirilen çocuklar daha çok istismara uğruyor. Özgüveni gelişmiş çocukların tacize uğrama riskinin daha az olduğunu, sevgi ve şefkat ortamında büyümeyenlerinse taciz karşısında sessiz kaldığına işaret eden Prof. Dr. Figen Şahin, anne baba okulu projesiyle ebeveynleri bilgilendirmeye çalışıyor. Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Derneği Başkan Yardımcısı, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Figen Şahin, anne baba okulunu anlattı.
Anne baba okulunda verilen eğitimin amacı nedir?
Program temel olarak aile ve çocuk iletişimi üzerine oluyor. Çünkü çocuklar istismarın önemli bir kısmını evlerinde yaşıyor. Bu programda çocuğu dinleme, çocuğa kendimizi, öfkemizi ifade etme gibi pek çok konu var. Ayrıca çocuğa sağlık bakımı verme, beslenme, bedensel ve zihinsel gelişimine katkıda bulunma, bedenini tanıma ve korumayı öğretme gibi pek çok konu işleniyor. Eğitimler sonrasında annelerin çocuk ihmal ve istismarıyla ilgili algılarında artış görülüyor. Baba katılımının teşvik edildiği eğitimlerin yaygınlaştırılmasıyla sağlıklı nesillerin yetişmesine katkıda bulunacaktır.
Babalar da katılabiliyor mu?
Program anneleri hedefliyor ama her oturumun sonunda babalara da o gün işlenen konuları içeren bir mektup yollanıyor ve okumaları isteniyor. Toplam iki kez de baba toplantıları düzenleniyor.
Okul yılda kaç kez düzenleniyor, eğitim ne kadar sürüyor?
Her yıl iki dönem 16 hafta boyunca düzenlenen kurslarla eğitimler gerçekleştiriliyor. Bugüne kadar yaklaşık 150 kişi bu olanaktan yararlandı.
Anne babanın çocuk yetiştirirken sık yaptığı hatalar nelerdir?
İstismarın önemli bir kısmı dayak gibi fiziksel hasar veren türden. Aileler dayağı terbiye etme aracı olarak görüyor. Program boyunca çocuğu terbiye etmenin çok daha olumlu yöntemleri olduğu gösterilerek bu tutum değiştirilmeye çalışılıyor. Bir diğer istismar türü de duygusal olanı. Bu çok yaygın ve aileler böyle bir istismar uyguladıklarının farkında bile değil.
Eğitimin özelliği nelerdir?
Bu proje için derneğimiz kanalıyla sosyal hizmet uzmanlarına ve sağlık profesyonellerine eğitimler verdik.
Eğitimin özelliği interaktif olması. 20 kişiyi aşmayangruplar halinde uygulanıyor. Haftada bir gün iki saatlik oturumlar halinde yapılıyor. Klasik ders anlatma yönteminden çok soru-cevap, küçük ve büyük grup oyunları, video gösterimleri, deneyim paylaşımları gibi yöntemler kullanılıyor.
‘Doktorculuk’ oyunu için aradaki yaş farkı beşi geçmesin
Cinselliği, 3-6 yaşlarında kendilerini bir kız ya da erkek olarak tanımlamaya başladıklarında keşfediyorlar. O yaşlarda karşı cinsin kendilerinden farkını anlamak için oynadıkları ‘doktorculuk’ oyunu tamamen normal bir gelişim sürecidir. Çocuğunu komşunun çocuğuyla bu oyunu oynarken yakalayan anne babanın paniğe kapılmasına gerek yoktur. Ancak aralarında beş yaştan fazla fark olan iki çocuğun, örneğin 10 yaşındaki bir çocukla 16 yaşında bir ergenin cinsel eylemi artık normal bir oyun sınıfına alınmaz.
“Tanımadığın kişilerden şeker alma” demek yeterli değil
Sanılanın aksine çocukları cinsel olarak taciz edenler, sokakta çocuklarımızı uzak tutmaya çalıştığımız serseri görünümlü, eğitimsiz yabancılar değildir. Cinsel tacizciler her sosyokültürel düzeyde karşımıza çıkabilir. Genellikle temiz, düzgün görünümlü, çocukların güvenini kazanabilen kişilerdir. Çoğu kez çocuk tacizciyi tanımaktadır ve genelde tacizci aileden biridir. Bu nedenle çocuklarımızı korumak için “Sakın sokakta tanımadığın kişilerden şeker alma, onlarla gitme” uyarısı yeterli değildir.
Sevgi ve şefkat ortamında büyütün
Sevgi ve şefkat görmeyen çocuklar, cinsel taciz amaçlı sıcak yaklaşımı sevgi gösterisi gibi algılıyor. Kendilerine büyüklere hiçbir zaman karşı gelinmemesi gerektiği öğretilmiş olan çocuklar da böyle bir olayda karşılarındaki kişiye “Hayır” diyemiyor.
ANLATMASINI SAĞLAYIN
Çocuklara cinsel bölgelerinin kendilerine özel olduğu, buralara dokunmak ya da bakmak isteyen biri olduğunda o kişiden uzaklaşıp olayı güvendikleri birine anlatmaları gerektiği öğretilmelidir.