Uzmanlar, çocuk sağlığı ve gelişimi için son derece zararlı olabilecek plastik maddelerden üretilen oyuncaklar konusunda dikkat olunması gerektiğini belirtiyor. Hayykitap’tan çıkan Prof. Dr. Hamdi Temel’in yazdığı ‘Naylon Aşkı Öldürür’ kitabı, plastik maddeleri hayatımızdan çıkarmanın yollarını anlatıyor.
Bu tür oyuncaklar ucuz, defolu veya kötü işçilik ve malzemeden üretildiğinden fiziksel yaralanmalara neden olabilir. Oyuncağın dış yüzeyindeki boyalar, ayrılabilen küçük parçacıklar ve sağlıksız vidalamalar, yabancı cisim aspirasyonuna yol açabilir. Mikroorganizmanın vücuda giriş yerine göre; ciltte mantar enfeksiyonları, dermatitler, fronkül ve impetigoya, gözde konjektivit ve oftalmite, ağızda afta; bağırsakta parazite ve hepatite neden olabilir.
Dünyada naylon yasakları
Tüketimin kutsal bir özgürlük sayıldığı ABD’de, naylon poşet kullanımını yasaklayan ilk kent 2007’de San Francisco oldu. Bugün, San Francisco, Oakland ve Kaliforniya’da alışveriş merkezleriyle eczanelerde naylon poşet kullanılmıyor. New York’taysa 5 bin ve daha fazla metrekareden büyük ya da beşten fazla şubesi olan mağazalara, naylon poşetler için geri dönüşüm kutusu yerleştirme zorunluluğu var. Ayrıca New York’ta geri dönüşümü olmayan naylon poşet kullanımını yasak.
Vergi getirildi
Avustralya’da 2008 yılı sonunda süpermarketlerde naylon poşet kullanımına son verildi. İrlanda, Avrupa’da bir ilke imza atarak, 2002’de naylon po-şet kullanımına yönelik ‘plastax’ isimli bir vergi koydu. (Her poşete 20 cent vergi) 2002 yılından önce yılda 1.2 milyar poşet tüketiliyorken; vergi sonrası tüketim yüzde 95 oranında düştü.
Paris’te, 2009 yılında naylon poşet kullanımı yasaklandı. 2011 itibarıyla Fransa’nın bütün şehirlerinde yasaklanması planlanıyor. Fransa’da kişi başına yıllık 360 kilo çöp üretiminin 2 kiloluk kısmını naylon poşetler oluşturuyor. Ülkedeki yıllık naylon poşet tüketimi, 17 milyar adet.
‘Ben plastik çanta değilim’
İngiltere’de 50 mağazada bez çanta uygulaması yapılarak, naylon poşet talebinin bir yılda yüzde 70 oranında düşürülmesi sağlandı. Anya Hindmarch tarafından tasarlanıp 2007 yılında piyasaya çıkarılan ‘I’m not a plastic bag’ (Ben plastik çanta değilim) bez torbaları ülkede ses getirdi. İngiliz Hükümeti’nin, perakendecileri daha ‘yeşil’ olmaya zorlamasıyla ‘yeşil dükkan savaşları’ başladı.
İspanya’da atık poşetlerin değerlendirilmesi amacıyla, naylon poşetleri ip halinde keserek tığla örmek suretiyle ‘poşet örme kursları’ açıldı. Bu kurslara kadınlar kadar erkekler de ilgi gösterdi ve Madrid’deki kurslarda neredeyse kadınlarla erkeklerin sayısı eşit oldu. Bu durum, geçim kaynağı yapılarak ülke ekonomisine katkı sağladı ve işsizliğe de yeni bir umut kaynağı oldu.
Doğal afete yol açtı
Bangladeş’te, ülkenin üçte ikisini su altında bırakan 1988 ve 1998 yıkıcı sellerinin nedeninin kanalizasyon sistemini tümüyle tıkayan naylon poşetler olduğu ortaya çıktı. Bu tespitin ardından Bangladeş’in başkenti Dakka’da polietilen poşet kullanımı yasaklandı.
Güney Afrika’da naylon poşetler, ancak ücret karşılığı alınabiliyor.
Ülkede, ince naylon poşetler kullanmak yasak! Daha rahat geri dönüştürülebilenlerin kullanımıysa serbest. Uganda’da da ince naylon poşetler yasak, kalınlaraysa vergi getirildi.
Almanya ve Kanada’da naylon poşetler parayla satılıyor. Norveç, İsrail, Botswana, Tanzanya, Tayvan ve Singapur’da naylon poşet kullanımı yasak. Hatta Tayvan’da 2008 yılında naylon poşet kullanımının yanı sıra plastik çatal bıçak kullanımı yasaklandı.