Bir bebeğin anne rahmine düşmesinden, erişkin bir insan olmasına kadar neredeyse tüm yükü değerli annelerimizin üzerinde peki bu yolculukta babaların rolü ne? Konununuzmanı psikolog Begüm Kodalak Bilik’e sorduk.
Begüm hanım babaların rolü bebek doğduktan sonra mı başlıyor?
Babaların doğumdan sonra çocuklarının gelişimine katkısı olduğu söylenir aslında babalar bilindiği gibi doğumdan sonra değil de doğum öncesinden başlayarak çocuklarının gelişimlerini etkilerler. Bu nedenledir ki günümüzde artık doğumlara babaların da girmesi hem kadın doğum uzmanları hem de psikologların desteklediği bir durumdur. Babanın da ilk karşılaşma anında annenin yanında olması çok önemlidir. Böylece bebek dünyaya gözlerini ilk açtığında karşısında hem annesini hem de babasını aynı anda görebilmekte, iki ebeveynden aynı anda sevgi, ilgi ve bakım görebilmekte böylece de hem annesi hem de babası ile sağlıklı bir bağlanma yaşayabilmektedir.
Peki bebek doğduktan sonra bu denge nasıl kurulmalı? Babalar evin iyi polisi mi olmalı yoksa kötü polisi mi?
Aslında ikisinin bir dengesi olmalı. Doğumdan sonraki süreçte ise annelerin de çalışma hayatında aktif rol almaya başlaması ile birlikte babaların ev içerisindeki rolleri değişmeye başlamıştır. Bu durum çocuk yetiştirme konusundaki tek sorumlu kişinin anne olmasını giderek azaltmaya başlamıştır. Günümüzde ise babalar daha çok çocukları ile eğlenceli aktiviteler yapmayı ve onlarla oyun oynamayı tercih ederler ve genellikle babalar eve geldikten sonra çocukların ağlamasına pek de izin verilmez. Bu durumda evin iyi polisi baba olmaktadır. Bazı evlerde ise anneler, babaları kendilerinin oluşturamadığı disiplini oluşturmak için kullanırlar ve babanın çocuk üzerindeki imajı öfkeli ve korkulacak baba olur. Böyle durumlarda da evin kötü polisi baba olmaktadır.
Babalar, çocukla sadece eğelenceli oyunlar mı oynamalı, yoksa onun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarıyla da ilgilenmeli mi?
Olması gereken babanın da anne kadar çocuğun fiziksel, sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamada aktif olmasıdır. Babalar da çocuklarının yemeğini yedirebilmeli, onlarla oyun oynayabilmeli, banyosunu yaptırabilmeli ve hatta altını değiştirebilmelidir. Böylece çocuklar babaları ile sağlıklı bir iletişim ve ilişki kurabilirler.
Sağlıklı baba-çocuk ilişkisi neden bu kadar önemlidir ?
Çünkü sağlıklı bir baba-çocuk ilişkisi çocuğun sağlıklı bir benlik algısı geliştirmesini sağlar yani babası ile iyi bir ilişki geliştiren çocuk hem kendisine hem de dış dünyaya güven duyar, bunun yanı sıra kurulan sağlıklı ilişki çocuğun bilişsel gelişimine olumlu katkılarda bulunur. Sağlıklı baba çocuk ilişkisi içinde olan çocukların akademik başarılarının ve zihinsel gelişimlerinin olumlu yönde etkilendiği gözlemlenmiştir. Sağlıklı baba-çocuk ilişkisi çocuğun kişilik ve ahlaki gelişimi açısından da önemlidir. Babanın çocuğa model olması çocuğun toplumsal ve kişilik değerlerinin (dürüst olma, başkalarının hakkına saygılı olma, iyi iletişim kurma, kurallara uyma vb...) gelişimini etkilemektedir. Sağlıklı baba çocuk ilişkisi cinsiyet rollerinin benimsenmesi açısından da çok önemlidir. Baba hem erkek çocuğu için hem de kız çocuğu için cinsiyet rollerinin benimsenmesinde çok önemli rol oynar. Yapılan araştırmalar babanın anneden farklı olarak, çocuğun cinsiyetine göre davranmayı daha çok başardığını göstermektedir. Erkek çocuğun özdeşim modeli olarak babayı seçmesi için babanın oğluyla sağlıklı bir iletişim ve ilişki kurması gerekmektedir. Kız çocuğunun cinsiyetini benimsemesi için de babanın kızının feminen davranışlarını onaylaması çok önemlidir.
Özet olarak yeni babalara ya da baba adaylarına ne gibi önerilerde bulunabilirsiniz?

• Doğumundan itibaren çocuklarınızın bakımında aktif olarak rol alın.
• Çocuğunuzla vakit geçirin ve onunla bol bol oyun oynayın.
• Çocuğunuza onu sevdiğinizi hem sözel olarak hem de beden dilinizle gösterin kısacası çocuğunuza bol bol dokunun ve sarılın.
• Çocuğunuzun özel günlerinde onun yanında olmaya özen gösterin.
• Çocuk ile ilişki kurmak için büyümesini beklemeyin.
• Baba olarak yaptığınız yorumlar ve geribildirimler çocuk için çok önemlidir. Bunu sakın unutmayın!
• Çocuğunuz hata yaptığında onu yargılamak ve eleştirmek yerine önce yanlış davranışını ona anlatın ve doğru olanı anlatın. Bundan sonraki süreçte söylediklerinizi uygularsa onu sözel olarak övün bu hatayı tekrarlarsa olumsuz davranışının sonucunu görmesini sağlayın.