35 yaş ve üzerinde olan anne adaylarına ileri yaş gebeliği denir. Yaş ile birlikte kadının gebe kalma potansiyelinde azalma başlar. 40’lı yaşlarda gebe kalma olasılığı %50 civarında azalır.

Dr.Ayşe KARA
Kadın Hastalıkları Uzmanı
40’lı yaşlarda gebelik planlanırken kişinin genel sağlık durumu da büyük önem taşır. İleri yaşta gebe kalan pek çok kadın sağlıklı bebekler dünyaya getirmesine rağmen komplikasyonlar açısından risk, genç anne adaylarına göre oldukça yüksektir. İleri yaş gebeliklerinde en çok korkulan komplikasyon kromozom anomalili bebek doğurmaktır. Bunlardan en sık görüleni zekâ geriliği ile birlikte bazı kalp ve organ anomalileri içeren Down Sendromudur. Ancak gebelik esnasında yapılan prenatal testler, özellikle amniyosentez ve korion villus biopsisi ile bu bebekler tanınabilir.
Tüm insanlarda yaşla birlikte bazı hastalıkların görülme sıklığında da artış olur. Bu hastalıklar arasında en önemlileri ve en sık görülenleri şeker hastalığı ve hipertansiyondur.
İleri Yaş Gebelik Döneminde Görülen Hastalıklar
Diyabet: Genelde yaş ile birlikte diyabet görülme sıklığı artar. Özellikle tip 2 diyabet gebelikte bazı istenmeyen durumları beraberinde getirebilir. Diyabetik anne adayları preeklempsi açısından diyabetik olmayanlara göre daha yüksek risk altındadırlar. Yine bu anne adaylarında düşükler, erken doğum, plasenta problemleri ve ölü doğumlar normalden daha fazla görülür. Diyabetik annelerden doğan bebeklerde yeni doğan döneminde daha fazla probleme rastlanır. Gebelik öncesi şeker hastalığı olmayan ileri yaşta anne adayları ise Gestasyonel Diyabet adı verilen gebeliğe bağlı şeker hastalığı açısından dikkatli olmalıdırlar.
Yüksek Tansiyon: Yaşla birlikte artan sıklıkta görülen bir diğer durumda yüksek tansiyondur. Gebelik öncesi var olan ya da gebelikte ortaya çıkan yüksek tansiyon ani bebek ölümü, plasentanın erken ayrılması gibi anne ve bebek hayatını tehlikeye atan sonuçlar doğurabilir. Yine eklemesi görülme sıklığı ve dolayısı ile kalıcı hasar bırakan sinir sitemi bozuklukları olabilir. Yaşla birlikte kanser de dâhil olmak üzere pek çok sistemik hastalığın görülme sıklığı artar. Bu hastalıklar gebeliği olumsuz yönde etkileyebilir ya da tam tersi bu hastalıklar gebelikten olumsuz etkilenebilir. İleri yaştaki gebelerin takibi bu nedenle çok daha dikkatli yapılmalıdır.
İleri Yaş Anne Adaylarının Gebelikte Karşılaşabilecekleri Durumlar
Çoğul Gebelik: Anne yaşının artması ile birlikte çoğul gebelik şansında da artış olur.
Düşük: Düşüklerin en önemli nedeni kromozomal anomaliler olduğu ve yaşla birlikte bu anomalilerin görülme sıklığı arttığı için ileri yaş anne adaylarında düşüğe yaklaşık 4 misli daha fazla rastlanır.
Anomali: Yaş ile birlikte özellikle down sendromu başta olmak üzere kromozomal anomali riski artar. Ancak genetik geçiş göstermeyen yarık damak yarık dudak gibi şekil anomalilerinin görülme sıklığında artış olmaz.
Dış Gebelik: Yaş ilerledikçe fark edilmiş ya da edilmemiş pelvik enfeksiyon geçirmiş olma olasılığı artar. Her enfeksiyon tüplerde belirli bir miktar hasar bıraktığından ve yine yaşla birlikte tüplerin hareket etme potansiyeli azaldığından bu tür anne adaylarında dış gebelik daha fazla görülür.
Plasenta: Yaşdaki artış ile birlikte plasenta previa sıklığında artar. Dolayısı ile kanama daha fazla görülür
Gelişme Geriliği: İleri yaşlarda dolaşım sistemini bozan tansiyon ve şeker hastalıkları daha sık görüldüğünden bu annelerin bebeklerinde rahim içi gelişme geriliğine daha sık rastlanır.
Erken Doğum: Gelişme geriliğine neden olan etkenler erken doğuma da yol açabilir.
Sezaryen: İleri yaş annelerinde komplikasyonlar daha sık görüldüğünden anne ve bebek hayatını kurtarmak için yapılan sezaryen operasyonlarına 2-3 misli daha fazla gereksinim olur.
İleri yaşta gebelik planlanırken; yüksek tansiyon ve şeker hastalığı gibi genel sağlık problemlerinin kontrol altına alınması gerekir. Kilo fazlası var ise bu verilmelidir. Şişman kişilerin gebeliklerinde problem yaşama şansları daha fazladır. İleri yaşta anne olma isteği pek çok sağlık riskini beraberinde getirse de daha olgun olan kadının 20’li yaşlarındaki gebelere göre çok daha gerçekçi ve bebeğine daha fazla bağlı olma durumu da söz konusudur.