Son yıllarda adını daha sık duyar olduğumuz dış gebelik; adet in gecikmesi, kanamada görülen renk değişikliği, ağrı gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Embriyonun rahim içinde değil de, rahmin dışındaki farklı bir bölgeye yerleşmesiyle gelişen bu gebelik, anne adayının endişe duymasına yol açıyor.
Op. Dr. Esra Can Çetin
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Dış Gebelik Nedir?
Sperm ile yumurta hücresinden oluşan embriyonun, normalde yerleştiği yer olan rahim içi yerine bir başka yerde, çoğu zaman da tüplerde gelişmesine dış gebelik denir. Günümüzde dış gebeliğe bağlı anne ölümleri uygun tedavi yöntemleriyle engellenir. Tıptaki gelişmeler, düzenli kontrollerle dış gebelik kontrol altına alınabilir.
Dış Gebeliğin Nedenleri
Dış gebelik görülme riski rahim içi araç (spiral) kullanımı, endometrıozis, kadın üreme organlarının ameliyatları, sigara kullanımı gibi durumlarda artar. Ayrıca tüplerin fonksiyonlarını etkileme potansiyeline sahip olan genital enfeksiyonlar, spermlerin bu kanallardan sağlıklı geçişini engelleyerek dış gebeliğe neden olabilir. En büyük risk faktörü daha önce dış gebelik geçirmiş olmaktır.
Dış Gebelik Genetik midir?
Dış gebelik, genetik hastalıklardan değildir yani aile bireyleri arasında aktarıma neden olmaz. Ailesinde dış gebelik geçiren kişilerin, dış gebelik riski açısından artış yoktur. Ancak, dış gebelik geçirmiş bir kadının, yeniden bunu yaşaması, dış gebeliği hiç yaşamamış birine göre daha yüksek olasılıktır.
Dış Gebelik Nasıl Fark Edilir?
Dış gebelik henüz tüpte hasar meydana gelmesine neden olmamış, kanamaya sebebiyet vermemişse, bu erken dönemde tespiti çok kolay olmayacaktır. Şikayetler de bu dönemde çok belirgin değildir. Yakınma olmaması normal sayılabilir. Alt karın kısmında, kasıklarda ağrı, lekelenmeyi andıran koyu renkli vajinal kanamalar, göğüslerde hassaslık hissi gibi belirtiler, dış gebeliğin biraz daha ilerlemiş olduğu evrede kendini fark ettirir. Dahada ilerlemiş vakalarda tansiyon düşmesi, baygınlık hissi, ağrının şiddetlenmesi gibi durumlar da görülebilir. Kadının hissettiği bu belirtiler dışında dış gebelik tespitinde; gebelik testlerinin yanı sıra, ultrason görüntülemeden de destek alınır. Ultrason sayesinde, söz konusu gebeliğin rahim içinde olup olmadığı sorusunun yanıtı bulunur.
Dış Gebelik Tehlikeli midir?
Tüpte sıkışıp kalan embriyo, yırtılmaya neden olarak karın boşluğunda kanama sorununu beraberinde getirir. Genelde şiddetli ağrı ve baygınlık hissiyle birlikte seyreden bu durumda, hasta vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna götürülmeli, cerrahi müdahalesi yapılmalıdır. Müdahalede geç kalınması durumunda, gebeliğin oluşmuş olduğu tüpün alınması gerekebilir. Anne adayının hayati risk altında olmaması için, dış gebeliğin erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi oldukça önemlidir.
Dış Gebelik Tedavisi
Dış gebelik tedavisinde, hastalığın şikayetleri ve hastanın durumu dikkate alınarak tedavi uygulaması yapılır. Erken dönemde, tüp ciddi bir hasar almadan, iç kanama gerçekleşmeden teşhis konulmuş ise, ameliyat tercih edilmez. Bu durumda metotreksat isimli ilaçtan destek alınır. Kanama gelişmesi riskine karşı, ilaç tedavisi esnasında hasta sıkı bir takibe alınır. Kan tahlillerine ek olarak, Beta HCG ölçümlerine bakılır. İlaç tedavisi sırasında da iç kanama gelişebilir bu durumda acil ameliyat gündeme gelir.
Dış Gebeliği Önlemek İçin ne Yapılabilir?
Dış gebeliği önlemek için öncelikle, dış gebelik riski olsa da olmasa da düzenli jinekolojik muayene alışkanlık haline getirilmelidir. Bu durum, uterus ve fallop tüplerinde bir risk olup olmadığı tespit edilebilmesini sağlar. Sigara kullanmak, 35 yaş üzerinde olmak da dış gebelik riskini artıracağından, bunların bilincinde olmak da oldukça önemlidir. Dış gebelik konusunda verilmesi gereken en önemli mesaj ise adet gecikmesi olup gebelik şüphesi olduğunda doktor muayenesini ertelenmemelidir. Böylece erkenden kanda beta HCG yükselişinin düzenli olup olmadığını tespit edilir ve ultrasonda gebelik kesesinin yerini görülür ve dış gebeliğin erken tanısı konulmuş olur.