Düzenli bir cinsel yaşamınız olmanıza rağmen gebe kalamıyor musunuz? İşte sorularınızın yanıtları...








Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Jinekolog Op. Dr. Burcu Kardaş Arslan ile bebek sahibi olmak isteyen çiftleri yakından ilgilendirecek bir röportaj gerçekleştirdik.

Türkiye’de kısırlık oranı her geçen sene artıyor. 2009’da yüzde 25’e ulaştığı belirtiliyor. Öncelikle, İnfertilite nedir?

Gebelikten korunmaksızın, bir yıl süreyle düzenli bir cinsel yaşama rağmen gebe kalamama durumunda, infertilite–kısırlıktan söz edilebilir. Bugünlerde çiftlerin en büyük sorunlarından biri de çocuk sahibi olamamaktır. Kısırlığın görülme sıklığı toplumda yaklaşık %15 civarındadır ve Sağlık Bakanlığı’nın 2009 verilerine göre Türkiye'de 2 milyon kişi kısır.

Çiftlerin bebek sahibi olmasını engelleyen/zorlaştıran faktörler nelerdir?
Çocuk sahibi olamayan ailelerin 1/3’ünde erkekte sorun varken, 1/3’ünde kadında sorun saptanmaktadır. Geri kalan 1/3’te ise her ikisinde de problemler mevcuttur. Ancak hemen söylemek gerekir ki yapılan basit testler ile infertil çiftlerin yaklaşık %15’inde kesin neden saptanamamaktadır ve bu durum açıklanamayan kısırlık olarak adlandırılmaktadır.Öncelikle iş yaşamı nedeniyle kadınlar hamile kalma yaşlarını geciktiriyorlar. Modern yaşamın doğurganlık üzerindeki en önemli etkisi bu. Doğurganlık 25-27’li yaşlarda maksimum seviyede olur. Özellikle 32 yaşından sonra ise inişe geçmektedir. Biyolojik saat ilerledikçe kadının gebe kalma şansı giderek azalır. Bize kadının yumurtalık rezervini gösteren FSH hormonunu da belirleyen kitler artık eczanelerde kolaylıkla bulunabilmekte. Bu şekilde kadınlar evlerinde kendi başlarına idrardan yapabildikleri kısırlık testi adı altında satılan testler yardımıyla doğurganlıkları hakkında ön bilgiyi elde edebilmektedirler.Kadında infertiliteye neden olan diğer olaylar; yumurta kanallarının (fallop tüplerinin) tıkalı olması, rahim (uterus) ve kanalların (fallop tüplerinin) doğumsal anormallikleri, iyi huylu rahim urları (myomlar), uterus içi yapışıklıklar (uterin sineşiler) olarak sayılabilir.
Erkeğe ait en yaygın kısırlık nedenleri ise, semende sperm sayısında azlık ve hareketlerinde yavaşlık veya sperm hücresinin görülememesidir. Bazen de sperm hücrelerinde şekil bozukluğu vardır ya da yumurtaya ulaşmadan ölmektedirler. Cinsel ilişki sıklığı da çiftin bebek sahibi olmasında önemli bir faktördür. Önemli olan ilişki sayısının az ya da çokluğu değil yeterliliğidir. Bunun için optimum sayı haftada 3 ilişkidir. Cinsel ilişki sıklığının yanı sıra ilişkinin zamanlaması da önemlidir. Yumurtlamanın olduğu günlerde girilecek olan ilişki, gebelik olasılığını arttıracaktır.



Soru: Stres ve obezite engelleyen faktörler midir?
Ayrica stres de kısırlık vakalarında önemli bir faktördür. Çünkü stres ile hormonların salınımında problem olur, bu şekilde yumurta oluşumu-gelişimi veya yumurtlama gibi hormonların etkisiyle olan olaylarda olumsuzluklar olabilir. Çalışma saatlerinin uzaması, trafik stresinin yaşanması gibi koşullar yorgunluk olarak geri dönüyor. Yorgunluk da cinsel arzuyu azaltıyor, dolayısıyla cinselliğe ayrılan süreyi de azaltıyor.Günümüzde yaygın bir sorun olan obezite doğurganlığı azaltmasa da yağ dokusundan salınan kadınlık hormonunun fazla olmasıyla yumurtlamayı baskılayabilmekte ve dolaylı olarak gebe kalmayı zorlaştırabilmektedir. Kilo fazla oldukça yumurtlama da o kadar az olur. Eğer obezite sınırına gelmişse bu doğurganlık yüzde 50'ye kadar azalmış olur.
Günümüzde cinsel yolla bulaşan hastalıkların artması nedeniylede tüplerde tıkanıklık olabilmekte, erkeklerde de kanallarda tıkanıklık yapabiliyor. Tüplerde tıkanıklık olunca yumurta hücresini rahim içine aktaran döllenmenin gerçekleştiği yollarda tıkanıklık olur, sperm ve yumurta hücresi karşılaşamadığı için gebelik oluşamaz. Amerika'da bu sorun ilk sıradaki kısırlık nedenidir.


GDO’lu gıdaların tüketiminin, kısırlık üzerinde etkisi var mıdır?
1500'ün üzerinde GDO'lu ürün var. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan "Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik" tepki çekmeye devam ediyor. Her kesimden bilim adamı, sivil toplum temsilcisi ve uzmanlar, uzun dönemde insana vereceği tahribatın test edilmediği genetik mutasyona uğramış ürünlerin, tabiatın ve insanın dengesini bozacağı konusunda birleşiyor.
Türkiye, "Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik" konusunda düzenleme yapacağını, 2000 yılında Cartegena Protokolü'nü imzalayarak taahhüt etmiş. Böbrek yetersizliğinden kısırlığa kadar birçok hastalığa yol açtığı ifade edilen GDO'lu ürünlerin, binlerce farklı ürün içinde tüketileceği ve ürünlerin ambalajlarında, içeriğinde GDO bulunup bulunmadığının yazılmayacak olması da yönetmeliğe duyulan öfkeyi artırıyor. Yönetmelik, ürünlerin ambalajında 'Bu ürün GDO'lu veya bu üründe GDO'lu gıda kullanılmamıştır' yazılmasına bile yasak getiriyor. 1500'ün üzerinde gıda maddesinde katkı olarak kullanılan GDO'ları, çikolatadan meşrubata kadar birçok üründe katkı maddeleri yoluyla tüketeceğiz ve ne tükettiğimizi bilmeyeceğiz.
"GDO'lar üretilirken her bir genetik değişiklikte 8 kimyasal madde kullanılıyor ve vücut tarafından sindirilemeyen bu ürünlerin böbrek yetersizliği ve kısırlığa yol açtığı ifade ediliyor. GDO'lu ürünler tüketildiğinde genetiği bozulmuş hücreler kana karışmakta ve vücudun uzun dönemde bu ürünlerle nasıl varyasyonlar oluşturacağı şu an için büyük bir soru işareti olmaya devam etmektedir.


Çocuk sahibi olma konusunda herhangi bir problemle karşılaşan çiftler üzerinde hangi tetkikler uygulanmaktadır?
Öncelikle, kısırlık nedeninin saptanması gerekiyor. Bu amaçla adet döngüsünün belirli günlerinde yapılan hormon tahlilleri, HSG dediğimiz rahim içi ve tüpler hakkında bilgi edinmemizi sağlayan rahim filmi ve erkeklere de spermiogram ilk başta yapılması gereken major tetkiklerdir.

Çiftlerde yaşanan sağlık problemlerinin haricinde sebepsiz yere çocuk sahibi olamayan çiftlerin sayısı da oldukça fazla. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de 2 milyon kişi çocuk sahibi olamıyor, 150 bin çift ise çocuk sahibi olmak için tedaviyi bekliyor. Kısırlıkla ilgili hiçbir problemi olmamasına rağmen çocuk sahibi olmak isteyen çiftlere son bir yol olarak önerilen IUI (aşılama) ve (IVF) tüp bebek tedavileri öncesinde uygulanabilen doğal yöntemler nelerdir?

Gebelik elde etmek birçok faktöre bağlıdır. Esas önemli olan doğru zamanlama ve yeterli sayıda cinsel ilişkidir. Zamanlamada bahsedilen, yumurtlama olduktan sonra spermin bu yumurtayı yakalayarak döllenmenin sağlanmasıdır, ancak her kadının yumurtlama dönemi farklılık gösterebilir. Bu nedenle doğru zamanlama konusunda çiftlere yardımcı olabilecek çok faydalı ürünler artık ülkemizde bulunmaktadır. Eczanelerde oldukça pratik ve yüksek doğruluk oranına sahip tükürükten yapılabilen, sınırsız kullanım özelliği bulunan testler mevcut. Tükürükten yapılan bu testler, yumurtlama olmadan 24-36 saat önce pozitif değer vererek evde de gebelik planladıkları andan itibaren bu şekilde daha kontrollü olarak gidebilmelerine önemli ölçüde yardımcı olacaktır.
Bunun yanında tabii ki cinsel ilişki sıklığının yanında yeterliliği de bizim için çok önemli. Çiftlere haftada optimum 3 kez cinsel ilişkiyi önermekteyiz. Ancak kimi zaman bu kişilerdeki stres gibi faktörlerden dolayı bayanlarda vajinal kuruluk, ağrılı cinsel ilişkiden (Disparoni), zamanlı cinsel ilişkiye (Timed İntercourse) bağlı şikayetler gözlenmekte ve ilişki sayısında da sıkıntı olmaktadır. Bu sıkıntılar yaşandığında kullanılacak olan vajinal jellere çok dikkat edilmelidir. Çoğu vajinal jel, spermlerin hareketliliğine ve yaşamasına engel olmakta, kadınlarda ise bakteri üremesi, mantar, kaşıntı gibi problemlere sebep olmaktadır.