Menopoz dönemine giren kadınlar, genellikle cinsel hayatlarının artık bittiğini düşünürler. Ancak menopoza girmek kadınlığı bitmesi ile eş anlamlı olmamakla beraber artık adet görülmeyeceği ve yumurtaların görevinin sona erdiğinin habercisidir. Menopoz dönemi için cinselliğin bittiği algısı da genellikle bu dönemde oluşan psikoloji ile ilgilidir.
Kadın, menopoz dönemine girdiğinde vücut bütünlüğünü kaybettiğini düşünebilir. Buna bağlı olarak kadınlar işlevlerinin artık sona erdiği kaygısı içine girer. Bu sebeple de cinsel bir çekiciliğinin kalmadığını düşünür. Buna bir de menopoz belirtileri eklenince, menopoz döneminki kadınların büyük bir çoğu cinsellikten soğur.
Menopozdaki değişimler o kadar kötü mü?
Esasında menopoz döneminde yaşanan değişimler, kadınların algıladığı kadar kötü değildir. Bu dönem genellikle yaşlanma ve kadınlığın sonu olarak düşünülür. Menopoz, biyolojik ve doğal bir olaydır. Şayet bu dönem hakkında bilinçli ve olumlu olunursa, bu gibi algı yanılmaları ortaya çıkmayacaktır. Menopoz dönemi cinsel fonksiyonlar bitmediği gibi, doğum kontrol yöntemleri kullanma kaygısı olmadan daha özgür ve rahat bir şekilde yaşanabilir.
Menopoz döneminde genital organlarda ortaya çıkan 6 değişim:
1- Vajina kayganlığında azalma ve kuruluk hissi, bu sebeple de cinsel ilişkide ağrı, zevk alamama, libidoda azalma.
2- İdrar kaçırma, gece idrara sık sık çıkma
3- Memelerde küçülme: atrofi, yağ dokusu kaybı, sarkma. Meme uçlarında küçülme gözlemlenebilir.
4- Vajina dudaklarında ve klitoriste küçülme ve atrofi
5- Ciltte kuruluk ve kırışıklıklarda artma
6- Saç, koltuk altı ve pubik bölgedeki kıllarda azalma meydana gelirken tersine kol ve bacak tüylerinde artma görülebilir.
Menopoz döneminde yaşanan cinsel soğukluğun 3 sebebi:
1-Vajina
Vajina, devamlı olarak kendini yenileyen bir dokudur. Bu yenilenme ile ölü hücreler devamlı şekilde salgılanan bir sıvı ile beraber vücuttan atılır. Menopoz döneminde yaşanan östrojen hormonu eksikliği, bu yenilenme aşamasının daha yavaş olmasına yol açar. Bu da menopoz dönemindeki kadın tarafından ”kuruluk” olarak hissedilir.
Yenilenme aşamaları artık östrojen etkisiyle yavaşlamış vajina dokusu, normal bakteri florası özelliklerinde bozulmalar görülebilir. Vajina hücrelerinin glikojen maddeleri azalma gösterdiği için vajinayı bakterilere muhafaza eden laktobasiller de azalır. Bu sebeple de vajinada bakteri enfeksiyonları gelişme riski daha da artar.
Menopoz döneminde vajina esnekliğini biraz yitirmiş, soluklaşmış olabilir. Bunun yanında, daha kısa, vajina girişi daha dar ve kanamaya meyilli bir hale gelmiş olabilir. Kimi zaman cinsel ilişki esnasında vajina duvarlarındaki aşınma sebebiyle kanamalar görülebilir. Bu sebepler dolayısı ile cinsel ilişki sırasında ağrı duyulabilir. Bu belirtileri yaşayan kadın cinsellikten soğuyabilir. Tedavi edilebilir şikayetler olduğu için kadının endişelenmesine gerek yoktur.
2-Vulva
Vulva kollajen ve yağ dokusu içeriğinin azalması sebebiyle artık daha ince bir yapı sergilemektedir. Bu sebeple kadın, vulva bölgesinde kaşıntı duyabilir.
3- İdrar Yolları
İdrar yollarında yaşanan, menopoz dönemi ile ilgili hormonal değişimler sebebi ile idrar kaçırma sorunu gündeme gelebilir. Bu dönem, idrar yollarında meydana gelen değişimler sebebi ile idrar yolu enfeksiyonlara daha açık bir haldedir.

Menopoz dönemi ilerledikçe şayet hormon tedavisine başlanmamış ise, cinsel organlardaki yaşlanma kaynaklı olarak “atrofik değişiklikler” oluşabilir. Atrofik değişiklikler neticesinde vaginada kuruma, vagen mukozasında incelme ve bu sebeple cinsel ilişki esnasında ağrı ve kanama şikayetleri meydana gelebilir.
Uygulanan sistemik ya da lokal hormon replasman tedavileri urogenital sistemdeki bu atrofik değişiklikleri düzeltebilir ve iyileşme sağlayabilir.
Saydığımız bu belirtiler kadının psikolojisini etkileyerek onu cinsellikten soğutabilir, depresyona sokabilir. Ancak unutulmaması gereken, bu sürecin doğal olduğu ve tedavi edilebilir olduğudur. Çeşitli tedavi yöntemleri ile bu sorunlar giderilebilir ve kadın cinsel hayatını sekteye uğratmadan sürdürmeye devam edebilir.
Libidonun yani cinsel arzunun azalmasına bazı hastalıklar da sebep olabileceği gibi kullanılan ilaçlar da bu duruma yol açabilir.
Özetle menopoz döneminde kadının cinsel hayatında yaşanan 6 değişiklik:
1-Cinsel istekte azalma,
2-Cinsel ilişki sırasında ağrı duymaz (disparuni),
3-Cinsel yanıtın azalması,
4- Vajinada kuruluk
5-Orgazma ulaşmada yaşanan zorluk (anorgazmi)
6- Genital duyarlığın azalmış olması.
Vajinada kuruluk, yani vajinadaki ıslaklığın azalması ve genital duyarlılığın azalması, salgılanması azalan östrojen hormonuna bağlıdır.
Oral yolla uygulanan Hormon Replasman Tedavileri (HRT) de kandaki testosteron hormonu düzeyini azaltır. Bu sebeple de cinsel isteksizliğe yol açabilir. Testosteron hormonunun eksik olması ise:
-cinsel uyarılma,
-genital duyarlık,
-libido ve orgazmlarda azalmaya sebep olabilir.
Menopozda cinsel hayatı düzeltmek için neler yapılabilir?

• Menopoz döneminde kadının cinsel hayatını kaygısızca yaşaması önemlidir. Bu belirtileri azaltmak ve cinsel hayatı geri getirmek için çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. Bu tedavi yöntemleri:
• İlk olarak buna sebep olan kronikleşmiş hastalıklar araştırılmalıdır. Şayet böyle bir hastalık mevcut ise kontrol altına alınması sağlanmalıdır ve akabinde tedavisi yapılarak sorun düzeltilebilir.
• Şayet kadın bu durumu kontrol edemeyecek kadar kaygılı ve endişeli ise psikolojik destek ya da cinsel terapiler almak bu konu için oldukça yararlı olacaktır.
• Vaginadaki kuruluk ve çatlama gibi şikayetleri ortadan kaldırmak adına lokal (krem, fitiller) ya da sistemik (oral) ilaç tedavilerine başvurulabilir.
• Libidonun yerine gelmesi adına çeşitli ilaçlar uygulanmaya başlanabilir. Kullanılan bu ilaçlar, genital bölge kanlanmasını arttırır ve bu şekilde cinsel isteğin artmasını sağlayabilirler.

Bir jinekolog doktoru tarafından “Testosteron” hormonu replasmanı uygulanması da cinsel isteği geri getiren ve arttıran bir işlem olarak oldukça faydalıdır.
Burada unutulmaması gereken, menopoz döneminde kadınlığın bitmediğidir. Yaşanan sorunların tedavileri mevcuttur. Bu belirtilere yol açan ise, menopoz döneminde yumurtalıklarda azalan ve git gide biten yumurta sayısıdır. Bu sebeple de östrojen hormonun üretimi azalır ve bu sorunlara yol açılmış olur.
Vücutta meydana gelen bu değişimler ve kadının algısı, menopoz dönemi adaptosyon süreci olarak görülebilir. Yaşanan cinsel istekte azalma da normal kabul edilebilir olgulardır. Ancak bu sorun kabul edilmemeli ve şayet cinsel hayat etkileniyor ise tedavi edilmelidir. Tüm Çünkü artık menopoz döneminde gebe kalma kaygısı ortadan kalmıştır. Bu sebeple kadın özgürce ve rahatça, herhangi bir kaygı duymadan cinselliğini özgürce yaşayabilir. Bu dönem çift için 2. balayı olarak algılanmalıdır.
Araştırmalar ve çalışmalar sonucunda menopozun yaşandığı ilk dönemlerde kadınların büyük kısmında cinsel isteksizliğin yaşandığı ortaya konmuştur. Bunun sebebi de, vajinada kuruma, cinsel ilişki sırasında ağrı, uyarılmanın azalması gibi etkilerdir. Bu sorunlar tedavi edilebilir ve tedavisi sağlandıktan sonra cinsel hayatı sekteye uğratacak bir faktör ortada kalmaz.
Bunun dışında östrojen hormonunun eksikliğinin sebep olduğu bu cinsel soğuma, genellikle psikolojik ve sosyal sebeplerle de meydana gelebilir.
Kadınlar hayatlarının 3’te 1’ini menopoz döneminde geçirmektedir. Bu sebeple bu dönemi, konforlu bir hale getirmeleri sağlanmalıdır. Bu dönem için alınabilecek önlemler ve tedaviler kadının bu dönemi sağlıklı ve kaliteli geçirmesini sağlar.
Menopoz dönemindeki kadınların en çok merak ettiği 5 soru:
1-Menopoz döneminde cinsellik biter mi?
Cinsel hayatı olan bir kadında ve erkekte yaş ilerledikçe cinselliğe karşı duyulan ilginin azalması normaldir. Yaşın ilerlemesi ile azalan hormonlar bu isteksizliğe yol açabilir. Cinsel beklenti ve istek her kişide farklıdır. Menopoz döneminde cinsellik bitmez ancak çeşitli sebeplerle kadını cinsellikten soğutabilir. Ancak ”çeşitli sebepler’ tedavi edilebilir sorunlar olduğu için, hayır, kadının cinselliği menopoz döneminde bitmez.
2-Menopoz tedavisi için kullandığım ilaçlar ve yöntemler cinsel hayatımı düzeltecek mi?
Menopoz döneminde yaşanan, ateş basmaları, depresyon, uykusuzluğun dışında vajinal kuruluk,idrar kaçırma gibi lokal şikayetler ilave olunca cinsel hayatın kötü etkilenmesi beklenebilir bir durumdur. Menopoz dönemindeki kadınlarda östrojen hormonunun dışında androjen hormonu seviyesi de azalmaktadır. Androjen, kadınların cinsel arzusu üzerinde oldukça mühim bir role sahip bir hormondur. Bundan daolyı a menopoz tedavileri için androjen hormonu da kullanılabilir.Tedaviler, cinsel hayatı düzene sokmak için yardımcı olacaktır.
3-Kadınların menopoz döneminde yaşadığı cinsel isteksizliğin sebebi nedir?
Hormon eksikliğinin sebep olduğu bu libido azalması durumunda psikolojik ve sosyal faktörler de oldukça güçlü bir şekilde rol oynar. Bunun dışında azalan östrojen hormonu da bu konuda büyük bir sorumluluğa sahiptir. Östrojen hormonun eksikliği genital bölgede ve özellikle vajinada kuruluğa yol açar. Kuruluk ise çeşitli sorunlara neden olur. Vajinal kuruluk: cinsel ilişki esnasında kadının ağrı duymasına sebep olur. Gene bu dönemde görülen östrojen hormon eksikliği kaynaklı olarak, genital bölge enfeksiyonlara daha açık bir duruma gelir. Cinsel ilişki esnasında zevk değil, ağrı ve acı duyan kadın, cinsellikten soğur. Fakat, oral yolla alınan ya da lokal olarak vajene uygulanan krem, fitil şeklindeki hormon tedavileri ile bu sorunlar giderilebilir.
4-Menopoz ve andropoz dönemi için kadın ve erkeğin cinsel beklentileri nelerdir?
Kadınlar menopoz döneminde içinde bulundukları değişim nedeniyle, ilgi ve şefkate daha çok ihtiyaç duyar. Erkekler için ise durum tam tersidir. Menopoz dönemindeki kadınlar eşiyle birlikte romantik bir gece geçirmek isterken, erkekler daha çok cinsel odaklı bir gece geçirmek isteyebilir. Çarpışan bu iki dönem, çift arasında konuşularak çözüme ulaştırılabilir. Bu çiftler, kaç yaşında olursa olsunlar, evliliklerini ufak sorunlar için tehlikeye atmamalı ve konuşarak sorunları çözmeye çalışmalıdır.
5-Farklı hastalıklar, cinsel hayatı sekteye uğratır mı?
Kolesterol, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, nörolojik sorunlar, sigara ve alkol cinsel hayat üzerinde olumsuz etkilere sebep olabilir.
Cinsel hayatın menopozda da yaşanabilmesi adına, eşlerin iletişim kurması, birlikte vakit geçirmesi, cinsellik ile ilgili sorun ya da beklentilerin çekinmeden konuşulması gerekir.