Yumurtalık yaşlanması kısaca yumurta sayısının azalması ile beraber geride kalan yumurtalıklardaki kalite azalmasıdır. Bu problemi yaşayan ve anne olmak isteyen kadınların zaman kaybetmeden uzmana başvurması gerekir.
Doç.Dr.Ulun Uluğ
Kadın Hastalıkları Uzmanı
Genç yaşlarda da yumurtalık yaşlanması rastlanan kadın vakalarına rastlamak mümkündür. Genellikle kadınlarda 35 yaşında sonra yumurta rezervinde azalma başlamaktadır. Bu süreç ilerleyerek 45 yaşına kadar devam eder. 45 yaşından yumurta rezerv iyice azalır ve menopoza giriş süreci başlar. Ancak her zaman durum böyle gelişmeyebilir.
Yumurtalık yaşlanması ile ifade edilmek istenen aslında yumurta sayısının azalması ile beraber geride kalan yumurtalardaki kalite azalmasıdır. Daha erken yaşlarda yumurtalık rezervi azalmış olan kadınlarda geride kalan yumurtalarda da kalite azaldığı için sanki yaşlanmış yumurtalar bu kadınlarda kalmış gibidir. Bazen doktorlar bunu şöyle ifade eder: ‘nüfus kağıdında yaşı 29 ama yumurtalık yaşı 40’… Sonuç genç yaşlardaki kadınlarda yumurtalık yaşlanması olduğu zaman gebe kalma potansiyeli düşmektedir. Henüz yeni evlenmiş ve çocuk sahibi olmak isteyen kadında yumurtalık yaşlanmasından şüphelenildiğinde moral bozucu bir durum oluşur. Fakat başka bir pencereden bakıldığında bu tip hastalarda içinde bir fırsat doğmaktadır. Çünkü yumurtalıklarının yaşlandığından haberi olamayan bir çok kadın değerli zamanlarını boşuna kaybetmiş oluyor.
Peki yumurtalıkların yaşlandığını nasıl anlaşılır?
Maalesef yumurtalık yaşlanmasını kadınların anlaması mümkün değildir. Yumurtalık yaşlanması ne adet düzensizliği ne de menopoz şikayetlerine yol açar. Bunu ancak jinekolojik muayene ve yanında yapılacak hormon testleri ile anlamak mümkündür. Günümüze değin yapılan çalışmalarda yumurtalık yaşlanmasını önceden tespit edebilecek kesin yöntem bulunamamıştır. Yumurtalıkların ultrasondaki görüntüleri infertilite uzmanını şüphelendirir. Ayrıca adet dönemindeyken yapılan FSH ve eströjen ölçümleri yumurtalık yaşlanması hakkında bilgi verir.
Son yıllarda AMH testi de kesin olmamakla beraber yumurtalıkların yaşlanması hakkında bilgi verebilir.
Test Hamile Kalma Potansiyelini Öğrenmek İçin Yaptırılabilir
‘Bütün kadınların yumurtalıklarım yaşlanıyor’ şüphesiyle test yaptırmaları şart mıdır?
Yumurtalık yaşlanması hamile kalıp kalınmayacağını değil sadece hamile kalma potansiyelini gösteren bir durumdur. Bu nedenle ‘yumurtalıkları yaşlanmış bir kadının gebe kalması mümkün değildir’ söylemi gerçeği yansıtmaz. Önerimiz evli olup gebe kalma süreçlerini ertelemek isteyen kadınların ileride pişman olmamaları için bu tip testleri yaptırarak potansiyellerini ölçtürmeleridir.
Maalesef ’kadınların kariyer de yaparım çocuk da yaparım’ söylemi gerçeği yansıtmamaktadır.
Yumurtalık yaşlanması saptanmış kadınlar ne yapmalıdır?
Öncelikle yumurtalık yaşlanması olan kadın, gebe kalma sürecini ertelememelidir. Konunun uzmanı bir hekime başvurarak bir yol haritası çıkartarak makul bir zaman diliminde basit tedaviden daha karmaşık tüp bebek tedavisine kadar yöntemler uygulanmalıdır. Yumurtalık yaşlanması geriye dönen bir durum olmadığı gibi yumurtalıkları gençleştirmek gibi bir durum söz konusu değildir. Burada önemli olan geriye kalan yumurtalardan maksimum yarar sağlanmaktır. İlaçlarla yumurtalık yaşlanmasının tedavisi yoktur.