Hirsutismus (Hirsutism) kadınlarda normalde olmaması gereken bölgelerde, çenede, dudak üstünde, meme çevresinde ve göğüs aralarında, göbek altında orta hatta ve sırtta, bacakların iç kısımlarındaki kıllarda sertleşme, kalınlaşma ve renklerinde koyulaşma olmasıdır. Yani erkek tipi kıllanma görülmesidir.
Kadın vücudunda erkek tipi olmayan kıllardaki genel artışa ise hipertrikozis adı verilir.

Hirsutismus genellikle erkeklik hormonları olarak bilinen ve kadınlarda düşük düzeylerde bulunan androjenlerin kanda artışına veya bu hormonlar normal olsa bile kıl foliküllerinin androjenlere olan duyarlılığında artışa bağlıdır.

Kadında erkeklik hormonu üretimini artıran durumlardan en önemlisi polikistik over sendromudur. Bu hastalıkta adet düzensizliği ve sıklıkla aşırı tüylenme görülür. Hirsutismusun bunun dışında da pek çok nedeni olabilir o yüzden her kadında kesinlikle araştırılması gereken bir durumdur. Hirsutismusa sebep olan durum dışında kadının bunda ne kadar rahatsız olduğu da tedaviyi etkileyen önemli bir faktördür. Çünkü aynı miktardaki tüylenme farklı kültür ve milletteki kadınlarda farklı dereceler sorun teşkil edebilir,kimisi için çok normal olan tüylenme kimisi için çok rahatsız edici olabilir.

Sebepleri:
Hirsutism kadınlarda normalde düşük düzeyde bulunan androjenlerin yani testesteron benzeri erkeklik hormonlarının artması sonucu yada kıl foliküllerinin bu hormonlara duyarlılığının artması sonucu oluşur. Bu hormonların artışı ise ya overlerden (yumurtalıklardan) ya da böbrek üstü bezlerinden (sürrenal bezler) kaynaklanan patolojiler sonucu oluşur.

Hirsutismusun en sık iki türü polikistik over sendromundan kaynaklanan hirsutismus ve idiopatik hirsutismustur.

İdiopatik hirsutismus:
Hirsutismusa sebep olab ileek herhang bir patoloji ya da hastalık bulunamadığı durumlarda buna idiyopatik hirsutismus denir.Bu hastalarda genellikle tek şikayet aşırı tüylenmedir ve genellikle adet düzensizliği gibi diğer şikayetşer eşlik etmez.

Polikistik over sendromu (PCOD):
Polikistik over sendromu konusunda da anlatıldığı gibi bu hasatalardaki adet düzensizliği, akne gibi şikayetlere sıklıkla aşırı tüylenme de eşlik eder. Bu konu ve tedavisi ile ilgili detaylı açıklamalar kendi başlığı altında yapılmıştır.

Diğer nedenleri:
Hirsutismusun diğer daha nadir nedenleri yumurtalıklarda veya böbrek üstü bezlerinde hormon salgılayan tümörler olması, overlerde hipertekozis denen durum, androjenlere benzer etki gösteren bazı ilaçların kullanımı ve konjenital adrenal hiperplazi gibi durumlardır. Bunun dışında troid bezi hastalıkları, hipofiz bezi hastalıkları ve genetik, yapısal faktörler de hirsutismus da rol oynayabilir.

Tedavi:
Hirsutismusun tedavisi buna neden olan sebebe bağlı olarak değişebilir.
Polikistik over sendromuna bağlı hirsutismusun tedavisini kendi başlığı altında bulabilirsiniz.
Öoğu kadında ormon seviyeleri normaldir ve bunlarda tüy dökücü kremlerin kullanımı, ağda, lazer, traş, epilasyon, kılların rengini açma v.b. gibi yöntemler ile geçici olarak bu tüylerden kurtulmak mümkündür. Hormon tedavisi görecek kişilerin epilasyonu bu tedaviye eklemesi faydalı olur.

Hormon tedavisi gerken kişilerde tedavide en sık kullanılan ilaçlar doğum kontrol haplarıdır. Bu haplar androjen hormonalarının seviyesini düşürürler. Bu ilaçların etkisinin başlaması için en azından 6-9 ay sabırla kullanılması gerekir. Kıl foliküllerinin yaşam döngüsü 6 aydır. Doktor tarafından tıbbi sakınca görülmezse daha uzun süre kullanılmaları gerekebilir. İlaç tedavisi kesildikten sonra tüyler tekrar eski hallerine gelebilir, sıklaşabilir. İlaç etkisi kalıcı değildir. Doğum kontrol haplarının önemli bir faydası da adet düzensizliği olanlarda düzenlenmeyi sağlamasıdır.

Bunun dışında spiranolakton, siproteron asetat, finasterid, flutamid, GnRH agonistleri gibi ilaçlar da daha nadiren kullanılabilmektedir. Bu tedaviler yeni tüylerin oluşmasını ve kabalaşmasını engeller, daha önceden oluşmuş tüylerin dökülmesini sağlamaz. Daha önce oluşmuş tüyler epilasyon v.b yöntemlerle alınır.

Kilolu kadınlarda zayıflamak ile androjen hormonu düzeyleri düşebilir ve hirsutismus azalabilir.
Hirsutismusun sebebi yukarıda bahsedilen nadir tömörler, yumurtalık tömörleri, böbrek üstü hastalıkları v.b ise tedavi tamaman bunlara yönelik ilaç yada ameliyat şeklinde planlanır.