Bilim ve teknoloji alanlarında baş döndürücü hızlarda ilerlemeler yaşandığı günümüz dünyasında, dün; değişmez doğru olarak kabul edilen bazı bilgiler bugün geçerliliğini yitiriyor. Yeni bilgiler, bilimsel makaleler, yayınlar ve kaynaklar katlanarak artıyor. Çok özel kabul edilen çoğu bilgilere bile rahatlıkla ulaşabiliyoruz. Bilgisayarlar, internet, televizyon, film, iletişim araçları, her türden teknolojik imkanlar, bilgi dolaşımını ve paylaşımını daha da kolaylaştırıyor.

Gelişen teknoloji ile birlikte, bilgiye ulaşmak için kullanılan görsel ve işitsel araçların rolü; hem bilgi paylaşımında, hem de eğitim sistemlerinde günden güne artıyor. Bu artışa paralel olarak bazı kişiler tarafından, okumanın eğitimdeki rolünün azalacağı sanılmıştı. Ama gelişmeler gösteriyor ki; okumanın önemi daha da artmaktadır.

Okuma halen bilgiye ulaşmanın en önemli, sağlam ve kalıcı yolu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumda, insanın okumadan kopması adeta imkansız hale geldi. Okumaya karşı olumlu tutum ve okuma becerileri eş zamanlı geliştiği takdirde, insanlar yaşamda başarılı olma konusunda önemli bir adım atmış olurlar.

Burada önemli olan sadece “okuma” değil, okumanın “hızlı, etkili ve verimli olmasıdır. Okuma verimliliğinin artırılması, bilgiye ulaşmak için her bireyin sahip olması gereken beceriler olmalıdır. Çünkü, bu alanda kazanılan beceriler eğitim kalitesini doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.

Okuma konusunda, öğrencisinden yetişkinine yetersizlikler yaşadığımız bir gerçektir. On yılı aşkın bir süre, seminerlerimize katılan binlerce öğrenciyle yaptığımız çalışmalar sonucunda; ülkemizde yetişkin kişilerin neredeyse büyük bir çoğunluğunun, bir dakikada okudukları kelime sayılarının, 150-200 arasında değiştiğini gördük. Bu da, yaklaşık olarak kişilerin konuşma hızlarına denk gelmektedir.

Bir sunucu, aktör yada öğretmen dinleyicilere saatte ortalama 7000 kelime aktarıyor. Oysa ülkemizde, orta düzeyde bir okuyucu bir saatte ortalama olarak 9.000 ile 12.000 kelime arasında okuyor. Bu hızların dünya ölçeğiyle kıyaslandığında, pek de iç açıcı olmadığı bir gerçektir. Bu okuma hızlarıyla gerek öğrencilik, gerekse çalışma alanlarımızdaki dev ilerlemeleri takip etmek mümkün değildir.
Kişi etkili ve hızlı okuma tekniklerini kullanarak bu hızını rahatlıkla üç dört katına çıkarabiliyor. Bu da saatte 48.000 ile 60.000 kelime arasında bir hızdır. Hızlı ve etkin okuma becerilerini ileri düzeyde geliştiren kursiyerimizin, bir dakikada 100.000 kelimenin üzerine çıktığını gördük. Madem ki bu gelişimler kısa bir zamanda sağlanabiliyorsa, bu becerileri herkes geliştirebilir.

Etkili okumada hızı arttırmak elbette ki çok önemlidir. Ancak, üzerinde önemle durulması ve göz ardı edilmemesi gereken diğer noktalar; ilgi, istek oluşturma, dikkat ve konsantrasyon sürelerini artırma, motivasyon kaynaklarını harekete geçirme gibi unsurlardır. Bütün bunların amacı okuma verimini artırarak, anlama ve kavrama oranının en üst noktalara getirilmesidir.

İlköğretim, lise, üniversite öğrencileri ve yetişkin bireylerle yaptığımız çalışmalar neticesinde, insanımızın okuma hızları ve anlama düzeylerinin olması gerekenden düşük olduğunu görmekteyiz. (Ayrıca bu alanda yapılan değişik çalışmalar da aynı sonucu desteklemektedir). Bu da; kişilerin okuma hızı ile metni anlama düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler kuramadıklarını göstermektedir.

Araştırmalara göre; hızlı okuyanlar, yavaş okuyanlara göre okuduklarını daha fazla anlamaktadır. Yine yavaş okuyanların genellikle, okumaya karşı ilgilerinin daha az, hızlı okuyanların daha fazla olduğu görülmektedir.

Son yıllarda eğitimciler, psikologlar ve araştırmacılar “Nasıl Okumalı?” sorusuna, bunun yanında; daha da önemli olan “Nasıl Öğrenmeli?” sorusuna cevap arıyorlar. Bu nedenle “Etkili ve Hızlı Okuma” kapsamı içinde yer alan çalışmaları “Öğrenmeyi Öğrenme” boyutunda düşünmeliyiz. Çünkü, kişinin yaşadığı çağa uyum sağlayabilmesi için önce uyum sağlama kapasitesini geliştirmesi gerekir. Kişi ancak bu şekilde sürekli öğrenme süreci içinde yer alabilir. Okuma teknik ve becerilerinin geliştirilmesi yönünde yeni yöntemler kazanmak, bu uyumu sağlamanın önemli bölümünü oluşturmaktadır. Aktif, sürekli, kalıcı öğrenme için tüm öğrenme kanallarının daha etkili ve verimli hale getirilmesi gerekir. 150-220 kelimeyle okumanın, günümüz insanının gereksinimlerini karşılamayacağı bir gerçektir. Bu okuma hızlarının en az üçe, dörde katlanması gerekir. Bunun yanı sıra okuyucunun, okuma bilinci kazanarak, her yazının aynı amaçla, dolayısıyla, aynı hızda okunamayacağını bilmesi, neyi, hangi teknikle, ne kadar hızla okuması gerektiğine karar verebilme yetilerini de kazanması gerekir.

Sadece okuma hızını artırarak sonuca ulaşmak da yeterli olmamaktadır. Olması gereken olumlu yaklaşımların kazanılması ise, hızlı ve etkin okuma tekniklerini öğrenmekle mümkündür. Okumanın hızlanması, kavrama oranı yükselmedikçe anlamlı olmaz. Bu nedenle hızla birlikte, yeterli bir şekilde kavrama oranı artışı geliştirilmelidir. Okuma hızı kavrama ile paralel olarak artırılmalıdır.

Okuma yalnızca mekanik bir göz eylemi sonucu gerçekleşen bir etkinlik de değildir. Aynı zamanda beynin aktif çalışması ile gerçekleşen bir düşünme işlemidir. Kişi hızlı okuma tekniklerini öğrenir, bunları alışkanlık haline getirirse gözleri daha az yorulur, motivasyonu ve konsantrasyonu artar, metnin yazarı ile aktif bir söyleşi içinde yazarın düşüncelerini açığa çıkarabilir, böylece zamanını daha iyi değerlendirebilir. Ancak o zaman okuma kişiye zevk veren etkinlikler içinde yer alır ve kişi beyninde saklı olan enerji potansiyelini daha iyi değerlendirebilir.

Aynı zamanda etkin okuyucu zamanı daha iyi kullanacağı için okumaya ve çalışmaya ayırdığı süreyi daha verimli kullanmış olur. Böylece diğer etkinliklere daha fazla zaman ayırabilir.