Kişinin tek başına çalabileceği, klavyeli bir çalgı olan org, müzik tarihinde köklü ve önemli geçmişi olan bir enstrümandır.
Tarihte ilk orgun, su orgu şeklinde milattan önce 150’lü yıllara dayandığı ve Mısır’da yapıldığı bilinir. 13. ve 14. yüzyıllar arasında org bugünkü halini almıştır. Günümüzde Batı klasik müziğinin en önemli enstürmanlarından biri olan org, eski zamanlarda daha çok kiliselerde kullanılmıştır. Kiliselerde çalan müzisyenler tarafından org ile günümüze kadar uzanan birçok güzel ve nitelikli beste yapılmıştır. Roma İmparatorluğu döneminde ise org, sadece bir kilise çalgısı olmanın dışına çıkmıştır. Bu dönemde su orgundan hava basıncıyla çalışan orga geçiş yapılmıştır. Tiyatrolarda, sirklerde, şenliklerde çalınmaya başlanan org kısa zamanda bütün batı dünyasına yayılmıştır.
Orgun Yapısı Nasıldır?
Org, klavyedeki tuşlara basıldığı zaman ses çıkarır. Parmaklarla uygulanan kuvvet sesin büyüklüğünü ya da tınısını etkilemez. Enstrüman içerisinde küçük ve büyük ses boruları barındırır. Körüklerden borulara hava gönderilir. Klavyelerde bulunan tuşlara basılınca da, tuşun bağlantılı olduğu borudan iletilen ses dışarıdan duyulmuş olur. Orgu meydana getiren öğelerin çoğu dışarıdan görülmez. Enstrüman; konsol, klavye, ayak pedalı ve boru takımlarından oluşur. Bu boru takımları hemen hemen her nefesli çalgının (klarnet, flüt vb.) sesini çıkarabilecek uyumlu bir yapıya sahiptir. Büyük org, pozitif, recitativo, yankı ve bombarda klavyeleri olarak isimlendirilen 5 adet farklı klavye mevcuttur. Laurens Hammond elektrikli org yapıp orgun en kullanışlı biçimine ulaşmıştır. Bu orgda boru ve hava mekanizması yoktur. Sesler elektronik biçimde üretilir. Değişik ses tonlarına sahip olan org, en armonik enstrümanlardan birisidir.
Org Çalmak Nasıl Öğrenilir?
Org çalmayı öğrenmek için çok erken yaşlarda başlamak şart değildir. 15-16 yaş aralığı, eğer kişinin fiziksel özellikleri yeterli ise uygun yaşlardır. İyi bir org çalıcısı olabilmek için bazı özelliklere sahip olmak gerekir. İyi bir ritim kulağına sahip olmak, fiziki bir kusura sahip olmamak, fiziksel açıdan ellerin ve kolların orga hakim olabilecek yeterlilikte olması bu şartlardan bazılarıdır. Fiziksel uygunluk kişinin orga adaptasyon sürecini hızlandırır.