Pasif agresif kişilik bozukluğu; en çok bilinen kişilik bozukluklarından biridir. Bir diğer adıyla negatif kişilik bozukluğu olarak da bilinir. Diğer kişilik bozukluklarından farklı olarak pasif agresif kişilik bozukluğu; kişiyi sosyal hayata dahil olmaktan ve günlük rutine alışıp yaşamaktan alıkoyar. Pasif agresif kişilik bozukluğu olan bir insan kalabalık ortamlarda kendini gösteremez, iş yerinde veya arkadaşlık ortamında çekingenliğinden ötürü daima yapabileceğinden daha azını yapar ve hep arka planda kalır. Ama bu pasif agresif kişilik bozukluğunun, insanı tabiri caizse bir eziklik içine soktuğu yönünde algılanmamalıdır. Tersine; pasif agresif bir insan kendisine yönelik yapılacak bir saldırıya mutlaka karşılık verecektir. Ama bunu öyle dolambaçlı ve gizli yollarla yapacaktır ki; siz işinizde vs. alanda herhangi bir sorunla karşılaştığınızda; sorunun sebebinin ona bilmeden söylediğiniz bir söz, bilmeden bulunduğunuz bir davranış olduğunu bile anlayamazsınız.



Pasif agresif kişilik bozukluğunun sebepleri
Genelde çocuk yaşlarda yaşanan sorunlardan kaynaklanan pasif agresif kişilik bozukluğunun sebepleri genel olarak şöyle sıralanabilir:

• Çocuklukta ebeveynler tarafından sürekli göz ardı edilmek, sözlerine değer verilmediğini ve saygı görmediğini sezmek
• Ne kadar çalışılırsa çalışılsın ve emek verilirse verilsin, çevresi tarafından yeterince takdir görmemek, hatta kişinin çabalarının farkına dahi varılmaması
• Aile ve arkadaş çevresi tarafından sürekli iş veya sorumluluklarla yüklenmek, kişinin hiç eğlenme ve dinlenme vakti bırakılmaksızın sürekli çalışmaya mecbur bırakılması

olarak sıralanabilir. Tüm bu maddelerden ortak olarak çıkarabileceğimiz durum; pasif agresif kişilik bozukluğunun çocuklukta maruz kalınan aşırı baskı, bedensel-fikirsel kısıtlama, vs. sebeplerden kaynaklandığı anlaşılabilir.


Pasif agresif kişilik bozukluğu belirtileri
Henüz ileri vakalara varmadan önce pasif agresif kişili bozukluğu bazı belirtilerle fark edilebilir. Bu belirtiler; kişinin günlük yaşamdaki iş, aile, arkadaş ortamlarındaki genel hareketleri ve tavırları gözlenerek kolayca fark edilebilir. Bu belirtiler kısaca:

• Sorumluluk almaktan kaçınma
• En ufak bir eleştiriye bile tahammül edememek
• İşlerini sürekli erteleyerek verimsiz çalışmak
• En ufak bir ricada bulunulmasında dahi kendini çok ağır bir yükün altında hissetmek
• İnsanların sürekli arkadan işler çevirdiğini, herkesin onun hakkında konuştuğunu düşünmek (paronayak kişilik bozukluğuyla bir benzerlik)
• Takım çalışmasına yatkın olmamak, emir verilir bir tavır karşısında hemen agresif tutum sergilemek
• Başına buyruk yaşamayı sevmek, her zaman canı ne isterse onu yapmaya çalışmak
• Arkadaşlarına ve yakınlarına aşırı bağlı olmak, buna rağmen aynı ortamda bulunulduğunda sürekli üzgün ve mutsuz bir tavır takınmak, yakınlarına sürekli agresif tutum sergilemek

şekline sıralanabilir. Yalnız belirtilmesi gereken önemli bir durum vardır ki; yukarıda sayılan maddelere benzer bir kişilik yapısında olunmasından hemen pasif agresif kişilik bozukluğu teşhisi çıkarılmamalıdır. Örneğin; bir insan sadece egosu yüksek olduğu için emir almaktan hoşlamıyor olabilir. Ya da o sıralar gerçekten ağır yükler altında olduğu için kendini işe veremiyor olabilir. En ufak anormallik belirtilerinin hemen büyük hastalıklara yorulduğu günümüz modern hayatında; her hastalıkta olduğu gibi pasif agresif kişilik bozukluğunda da teşhis koymak için acele etmemek gerekir.


Pasif agresif kişilik bozukluğu tedavisi
Bu hastalığın tedavisinde ilaçlar kullanılsa da ağırlık psikoterapidedir. Çünkü pasif agresif kişilik bozukluğuna sahip birinin en büyük sorunu; problemin kendi kişiliğinden kaynaklandığını anlamak istememesidir. Doktorun her türlü telkinlerine rağmen o hala bütün insanların suçlu olduğunu, insanların sürekli onun üzerine geldiğini düşünecektir. Bu durumda da etkili bir psikoterapi kaçınılmazdır. Hastanın çocukluk hatıralarına, çocukluğunda yaşadığı travmatik olaylara dahi inmek gerekebilir. Psikoterapinin yanı sıra kişinin ailesi ve yakınları da aynı şekilde hastanın iyileşmesine yardımcı olacak davranışlarda ve telkinlerde bulunmalıdır. Aksi takdirde ilaç, operasyon, vs. hiçbir biyolojik yöntem pasif agresif kişilik bozukluğu tedavisi için işe yaramayacaktır.