Ruh sağlığı, kişilerde beden sağlığı kadar önemsenmesi gereken bir konudur. Kişinin kendi kendisiyle, çevresindeki kişilerle ve toplumun her kesimiyle barış içinde olabilmesi, bunlar arasında denge kurabilmesi, uyum sağlayabilmesi için gereken çabanın sarf edilebilmesi halinde ruh sağlığının korunması mümkün olabilir. İnsanlar yaşamları boyunca üzüntü, kaygı, öfke, korku, heyecan, kıskançlık gibi duygulara sahip olur ve bu duyguların eşliğinde hareket eder. Bu yaşanan duyguların birinin uzun süre kişiyi etkisi altına alması halinde ruh sağlığının bozulması kaçınılmaz olur.
Ruh sağlığını bozan etkenler nelerdir?
Engellenme
Kişinin elde etmek istediği bir şeye, ulaşmak istediği bir amaca varması engellendiğinde ya da ihtiyaçlarının giderilmesi engellendiğinde duyduğu olumsuz duygudur. Yaşamda karşılaşılan engeller üç bölüm halinde incelenir. Bunlar;

• Fiziksel engeller: Kişilerin amaçlarını gerçekleştirmesini engelleyen uzaklık, yağmur, kar, yangın gibi fiziksel olaylar ve nesnelerdir.
• Sosyal ve yasal engeller: Kişilerin amaçlarına ulaşmasını engelleyen kanunlar, toplumsal değerler gibi engelleri kapsar.
• Kişinin kendisinden kaynaklanan engeller: Bu engellenme türünde engellenmeyi yaratan kişinin gerçekçi olmayan beklentilerinden kaynaklanır. Boyu kısa olan bir kişinin basketbolcu olmak isteyip, amacına ulaşamaması halinde engellenme duygusuna kapılması gibi, kişi kendi kendine engeller koyar.

Hayal kırıklığı
Bu durumda kişiler engellenmişlik duygusunu çok şiddetli yaşar.
Çatışma
Bu aynı zamanda ulaşılması imkansız olan iki güdüden birini seçememenin verdiği kararsızlık halinin yansımasıdır. Güdülerin çatışması olduğunda, birisinin doyumu diğerini engeller. Bu yüzden çatışma engellenmeye sebep olan bir etkendir. Çatışma hali 3 farklı şekilde görülmektedir.

• Yaklaşma - yaklaşma çatışması: Bu durum aynı zamanda, aynı şiddette olan iki güdünün birini seçememenin yaşattığı kararsızlık durumudur. Burada çatışmaya konu olan seçeneğin birisine yaklaşıldıkça bunun özendirici özelliği artar.
• Kaçınma - kaçınma çatışması: Aynı zamanda istenmeyen iki durumun birini seçmek zorunda kalma durumunda yaşanan kararsızlık halidir. Bu durumda olumsuz olan seçeneğe yaklaşıldıkça, bu seçeneğin iticiliği daha fazla artar ve kişi bundan uzaklaşır.
• Yaklaşma - kaçınma çatışması: Kişinin ulaşmak istediği amacın hem istenmiş olan, hem de istenmeyen yönlerinin bulunması halinde yaşanan kararsızlık halidir. Bu durumda eşit güdüler olması halinde, amaca yaklaşıldıkça eşitliğin artması halinde çatışma daha şiddetli bir hal alır.

Kaygı
Kişilerin yaşadığı korku, sıkıntı, üzüntü, başarısızlık gibi duyguların kaynağı bilinmeden uzun dönem yaşanması kaygıdan kaynaklanır. Kaygı kişiye verilen desteğin ortadan kalkması, olumsuz bi sonuç beklemek, düşünceler ve davranışlar arasında çelişki olması, gelecekte olacaklar hakkında bilgi sahibi olamamak gibi nedenlerden ortaya çıkar. Kaygının belli bir seviyede olması öğrenmeyi olumlu olarak etkilerken, yüksek düzeydeki kaygı öğrenmeyi olumsuz etkiler.

Stres
Bedenin uyumunu bozacak her türlü iç ve dış etkilerdir. Bazı kişilik yapıları strese daha fazla yatkın olur. Bu kişilerin özellikleri arasında kaygılı olma, kişinin kendine ve başkalarına güven duymaması, duygu ve düşünceleri denetleme, başarı güdüsünün fazla olması gibi etkenlerdir.
Ruh sağlığını korumak için kullanılan savunma mekanizmaları nelerdir?
Engellenme, kaygı, çatışma, hayal kırıklığı kişinin ruh sağlığını olumsuz olarak etkileyen durumlardır. Fakat kişiler ruh sağlıklarını korumak için farkında olmadan bazı savunma mekanizmaları kullanır. Bunlar kaygıyı azaltıcı etki yapar. Kaygılardan bilinçli olarak uzaklaşmak için, bunun farkına varmak ve kabul etmek gerekir. Kaygı veren durumdan uzaklaşılarak, üzerinde düşünülmelidir. Kaygıların abartılmadan giderilesi amaçlanmalıdır. Savunma mekanizmalarını kullanan kişiler davranışının gerçek işlevini bilmez. Bu nedenle savunma mekanizmaları bilinçsiz davranış olarak kabul edilir. Bunlar gerçekliği farklı algılamaya neden olur. Kaygıyı geçici olarak azaltırlar. Aslında bunları herkes kullanır, fakat aşırı kullanımlarında, kişilerin ruh sağlığının bozulmasına neden olurlar. Bu savunma mekanizmalarının arasında en fazla kullanılanlar akla uydurma, bahane bulma, yansıtma, baskı, yüceltme, ödün verme, hayal kurma, inkar etme, şakaya vurma gibi eylemlerdir. Ruh sağlığının korunması için öncelikle kişinin kendini tanıması gerekir. Yaşayacağı olumlu ve olumsuz duyguları bilmesi, çatışma ve gerilimlerden uzak durmasına yardımcı olur. Ayrıca çevresinde olan farklı görüşlere anlayışla yaklaşmak ve hoşgörülü olmak gerekir. Hoşgörüden yoksun bir toplumda, ruh sağlığının korunması beklenmemelidir. Kişinin yeteneklerini ve özelliklerini bilmesi, kendini yönlendirmesi ve daha verimli yaşaması gerekir. Gelecekle ilgili planlar yetenekler doğrultusunda yapılmalı, zorlukları aşmak için ne yapılması gerektiği öğrenilmelidir. Kendini dinlendirmek, her ortama uyum sağlayabilmek önemlidir. Ruh sağlığını korumak için çevreden destek almalı, aile bireylerinden öğretmenlere kadar işbirliği içinde olunmalıdır. Gerektiğinde psikolojik destek alınmalıdır.