Kız ve erkek çocuklar için kız/erkek arkadaş zamanı nedir, ailelerin çocuklarına ve sevgililerine tavırları nasıl olmalıdır, ebeveynler ne kadar koruyucu ve kontrolcü olmalılar? Psikolog Serap Duygulu, ailelerin merak ettiği bu soruların cevaplarını veriyor.



Çocukların kendi cinsel kimliklerini keşfettikleri yaş, genellikle 3-4 yaşlar civarıdır. Bu dönemde çocuklar kendi bedenlerine yönelik bir merak ve keşif süreci yaşarlar. Kendileri ile başkaları arasındaki benzerlikleri ve farkları bulmak, öğrenmek isterler.

Kadın ve erkek kavramları bu dönemde netleşir. Ancak ergenlikle beraber bütün ilgi karşı cinse yönelir. Kendi bedenlerine olan merak, karşı cinse olan merak şeklinde yer değiştirirken; akranı olan karşı cinsten gençlerin kendi hakkındaki duyguları, düşünceleri ve beğenilerine olan hassasiyet zirveye çıkar. İşte anne babaların çocuklarına ulaşamadıkları, yabancılaştıklarını hissettikleri dönem de bu dönemdir. Çünkü genç insan artık ailesi dışındaki hayata merak duyarak arkadaş çevresindeki insanları en önemliler sırasına yerleştirmiştir.

Çocuklar ne düşünüyor?

Çocuklara göre anne baba sadece yargılayan, eleştiren ve engelleyen bir tutum içindedir, kendini anlamamaktadır. Anne babaların en zorlandıkları dönem de işte bu süreçte yer alır. Çocuklar kurallara karşı çıkmakta, arkadaşlarının söylediklerine çok önem vermekte ve tüm zamanını onlarla geçirmek istemektedir. Çok öfke doludur, sürekli bir isyan halindedir, son derece çatışmacı ve uzlaşmaz bir tutum izlemektedir.

Durum hem aile hem de çocuk açısından önemli bir dönemeçten geçerken aslında biz anne babalar bu durumun bir süreç olduğunu ve zaman içinde her şeyin yerli yerine oturacağını unutuyoruz. Çünkü korkuyoruz. Bizi korkutansa çocukların arkadaş seçimlerinde düşebilecekleri yanlışlıklar. Yanlış arkadaş seçimlerinin ne tür olumsuzluklar getirebileceğini biliyoruz. Biz biliyoruz ama bildiklerimiz çocuklarımızın kabul etmek istedikleri şeyler olmuyor.

Her şey doğal bir döngüden ibaret

Bu dönemde kız erkek arkadaşlıkları yerini romantik ilişkilere bırakıyor. Biz iyice paniğe kapılıyoruz. Sonunu hesaplayamadıkları kontrolsüz ilişkiler yaşamalarından, başlarına tüm geleceklerini olumsuz etkileyebilecek sorunlar açmalarından korkuyoruz. Oysa çocuklar doğanın en önemli döngüsünü yaşamaya başlıyorlar: Cinsellikten sorumlu hormonlar devreye giriyor ve gençler bu hormonlara uyun biçimde karşı cinse yöneliyorlar.

Günümüzde ergenlik yaşı 9 yaşa kadar düştü hatta 7 yaşında ergenliği durdurmak amacıyla hormon tedavisi gören çocuklar var. Biz ne kadar yasaklarsak yasaklayalım, doğa işini yapacak ve çocuklar büyüyecek. Bu dönemde karşı cinsle yakınlaşmalar başladığında çözüm durdurmak değil, abartılı müdahalelerde bulunmak değil ama takipte olmak, net sınırlar çizmek ve gençlere sorumluluklar vermektir.

Bu durumun net bir yaşı yok

Gençlerin kaç yaşındayken karşı cinsten arkadaşlar edinebileceklerinin net bir kuralı yoktur. Hızla gelişen teknoloji ve iletişim araçları, çocukların büyüme süreçlerini de hızlandırdı ve bugün görüyoruz ki çocuklar 12-13 yaşlarında karşı cinsten akranlarıyla yakınlaşmalar yaşamaya başlıyorlar. Anne baba olarak çocukların kendi ayakları üzerinde durmalarına yardımcı olmak zorunda olduğumuzu unutmadan, onların kendi deneyimlerini oluşturmalarına fırsat vermek, bu süreçte iletişime açık bir tavır izlemek önemli bir adımdır.

Çocuğun arkadaşlarını eleştirirken dikkatli olmak gerekli

Anne baba olarak çocukların arkadaşlarına yönelik ağır eleştirilerden kaçınmak çok önemli. Arkadaşlarına söz söyleniyor olması, çocuğun kendisine yönelik saldırı kadar ağır bir etkiye yol açar. İşte bu nedenle çocuklar onları anlamadığımızı iddia ediyorlar.

Yasaklayarak ve engelleyerek çocuklarla aramıza kalın duvarlar ördüğümüzü görmüyoruz. Onları yalana yönlendiriyoruz. Bilgimiz dışında işler yapabilecekleri bir yola itiyoruz. Oysa bizler de onların yaşlarında olduğumuz bir gençlik yaşadık. Gençlerin ne kadar gözü kara olabileceklerini tahmin edebiliriz. Mesele onların bilgimiz olmadan yanlış arkadaşlıklara yönelmelerini engellemekse, arkadaşça bir tutumla yaklaşmak, kişiliklerine yönelik suçlamalarda bulunmamak ve genç olduklarını unutmamak gerekiyor.

Özellikle çocuklarımızın arkadaşlarını tanımamız işleri daha kolaylaştıracaktır. Çünkü o zaman arkadaşları da bize karşı kendilerini sorumlu hissedecekler ve daha işbirliğine açık bir tavır sergileyeceklerdir. Örneğin; birlikte vakit geçirmek isteyen çocukları engellemekle onları engellemiş olmuyoruz, bize bilgi vermelerini engelliyoruz. Olması gereken net bir saat belirleyip o saatte dönmüş olmalarını istemek, çocuğumuzun arkadaşını da karşımızda muhatap almak gereklidir. Böyle bir tavır yasaklamacı tutumlardan çok daha net ve sağlıklı sonuçlar almamızı sağlar. Öncelikle bizimle konuşamadıklarını, onları anlamadığımızı iddia eden çocukların ellinden bu en önemli silahı almış oluruz. Ayrıca çocuklarımızı kontrol ve takip etme şansımız olur. Son olarak da çocuklar kendilerini eve ait hissederler, bizimle paylaşımlarda bulunurlar, biz onların duygularını ve niyetlerini doğrudan öğrenme fırsatına kavuşuruz. Arkadaşlarının kimler olduklarını biliriz.