YALAN SÖYLEME SIKLIĞI, YAŞA GÖRE DEĞİŞİYOR.



Çocukların istedikleri bir şeyi almak için ya da başlarının derde girebileceğini düşündüklerinde yalan söylediğini belirten Psikiyatrist Tanju Sürmeli, bu durumla karşılaşan ailelerin ne yapması gerektiğini anlattı.



Birçok çocuk gelişim evrelerinde yalan söyler. Doğruyu söylemeyi öğrenmek kadar yalan söylemeyi öğrenmek de onların gelişimlerinin evresidir. Çocuklar genellikle dikkat çekmek, bir şeyi örtbas etmek ve anne-babalarının tepkilerini ölçmek için ya da bir durumu manipüle etmek için yalan söyleyebilirler.

Yalan söylemeye başlama yaşı 4-6

Çocuklar genellikle 4-6 yaş arasında yalan söylemeye başlarlar. 4 yaşın altında da söyleyebilirler ancak onlar biraz daha hayal güçlerini kullanıp abartılı hikâyeler anlatmak olarak adlandırılabilir, olmamış bir olayı olmuş gibi anlatması hayal gücü de olabilir. 4- 6 yaş çocukları yalan söylese de biraz sıkıştırıp olayı daha detaylı sorgularsanız, doğruyu söylemeye başlarlar. Çalışmalara göre yetişkinler günde en az 1 kere, 4 yaşındaki bir çocuk her 2 saatte bir, 6 yaşındaki bir çocuk da her 90 dakikada bir yalan söyleyebilir.

Yalan söyleyen çocuğa nasıl yaklaşılmalı?

Okul yaşında yalan sayısı artabilir hatta 8 yaş itibariyle daha profesyonel bir şekilde yakalanmadan yalan söyleyebilirler. Çocuğunuzun yalan söylememesi için ona dürüstlüğün ne kadar önemli olduğundan bahsedin hatta yalan söyleyen bir çocukla yalan söylemeyen dürüst çocuk hikâyeleri anlatabilir, dürüstlüğün ne kadar önemli olduğunu vurgulayabilirsiniz.

Çocuğunuza yalan söylerse çok üzüleceğinizi ve hayal kırıklığına uğrayacağını ve bunun olmasını istemeyeceğini söyleyebilirsiniz. Evde neyin kabul edilir neyin kabul edilemez olduğunu ve kurallarınızı kesin bir şekilde belirtirseniz ve kurallar kesin olursa çocuğunuz da kabul edilebilir olan davranışlar üzerinden hareket edecektir.

Çocuğunuz size dürüst davrandığında onu övün, onu ne kadar sevdiğinizi, dürüst olduğu için övündüğünüzü, dürüst olmanın önemini vurgulayın. Eğer yalan söylerse ve siz fark ederseniz yalan söylemenin kabul edilemez olduğunu, bundan hoşlanmadığınızı, neden yanlış olduğunu ona artık güvenmenin zor olacağını anlatın ve uygun bir ceza verin.

Sakın “Sen yalancısın” demeyin

Yalan söylediği zaman şaka yapmayın ya da gülmeyin. Yalan söylemesinin altında yatan nedeni araştırıp ona göre davranabilirsiniz. Mesela yalan söyleyerek sizin dikkatinizi çekmeye çalışıyorsa bunun üzerinde biraz çalışmanız gerekebilir. Çocuğunuzun yüzüne direkt olarak “Sen yalancısın, bana yalan söylüyorsun, yine mi yalan söyledin” gibi şeyler söylemeyin. Onun yerine “Burada bir problem var, gerçeği anlatsan daha iyi olur, bana dürüst davranmalısın, dürüstlük çok önemli” gibi dürüst olmanın önemi üzerine daha çok gitmekte fayda var.

EEG biofeedback yöntemi

Ayrıca yalan söyleyen çocuklarla yaptığım araştırmalarda ortaya çıkan bulguları destekler tarzda, beynin ön bölgesinde elektrik akım bozuklukları tespit ediyoruz. Bu elektrik akım bozukluklarını EEG biofeedback yöntemiyle düzenlemeyi öğrettiğimizde yalan söylemenin doğru bir şey olmadığını çocuklar kendileri idrak etmeye başlayıp yalan söylemeyi durduruyorlar.