Dr. David Burns, 'İyi Hissetmek' kitabında düşüncelerin yol açtığı öfkeden kurtulmak için on maddelik bir liste veriyor. Listeyi bilen kişi, öfkeden daha rahat kurtuluyor.
Geleneksel olarak psikoterapistler öfkeyle baş edebilmek için iki anayol olduğunu düşünürler: Öfkenin içe yönelmesi ya da öfkenin dışa yönelmesi. Birincisinde saldırganlığınızı içe döndürür ve öfkeyi içinize çekip yutarsınız. Bundaki sorun; bu kesinlikle sizi çürütür, suçluluk ve depresyona yol açar. İkincisinde duygularınızı dışa vurdukça kendinizi daha iyi hissedersiniz. Ancak sorun; insanlar bir süre sonra sizin çekilmez olduğunuzu düşüneceklerdir. Ayrıca öfkeli olmadan insanlarla nasıl başa çıkacağınızı da öğrenmemiş olursunuz.
Oysa üçüncü bir seçeneğiniz var: Öfke yaratmaya son verin!
Peki, bunu nasıl yapacaksınız? İşte öfke hakkında bilmeniz gereken on şey:
1- Bu dünyanın olayları sizi öfkelendirmiyor, sıcak düşünceleriniz öfkenizi yaratıyor! Öfkenizden sorumlu olduğunuz düşüncesi kesinlikle sizin yararınızadır. Çünkü bu size nasıl hissetmek istediğiniz hakkında kontrol sağlama ve özgürce seçim yapma fırsatı verir. Eğer böyle olmasaydı, duygularınızı kontrol etmekte çaresiz olacaktınız.
2- Çoğu zaman öfkeniz size yardımcı olmayacak, sizi hareketsizleştirecek. Eğer tahrik tümüyle sizin kontrolünüz dışındaysa, hiçbir çözüm mümkün değilse, sadece kızgınlığınız size zarar verir. Aynı anda öfke ve zevk hissetmek olanaksız değildir ama güçtür. Öfkeli duygularınızın özellikle değerli ve önemli olduğunu sanıyorsanız, yaşamınızın en mutlu anlarından birini düşünün. Şimdi kendinize sorun, o barış ve zafer şenliği döneminin kaç dakikasını hayal kırıklığı ve sinirlilik hissetmekle değiştirmeye istekli olabilirim!
3- Öfke yaratan düşünceler çoğunlukla çarpıtmalar içerir. Bu çarpıtmaları düzeltmek öfkenizi azaltır. (Bilişsel çarpıtmaları ikinci bölümde bulabilirsiniz.)
4- Kesinlikle öfkeniz birinin haksız davrandığı ya da bir olayın adil olmadığı inancınız yüzünden oluştu. İşin içinde fazlaca kötü niyet ve davranışta kasıt algılıyorsanız öfkenin de şiddeti artacaktır.
5- Eğer dünyayı diğer insanların gözünden görmeyi öğrenirseniz, onların bakışıyla kendi davranışlarının haksız olmadığını fark ettiğinizde genellikle şaşıracaksınız. Bu durumlardaki haksızlık sadece sizin zihninizde varolan bir illüzyon haline gelir. Doğruluk, adalet ve haklılık kavramlarınızın herkes tarafından paylaşıldığına dair gerçekçi olmayan fikrinizden vazgeçmeye istekliyseniz, kızgınlık ve hayal kırıklığınızın çoğu kaybolacaktır.
6- Diğer insanlar genelde cezanızı hak etmediklerini düşünürler. Bu yüzden, intikam, onlarla etkileşiminizde olumlu bir hedefi başarmanıza pek yardımcı olmayacaktır. Öfkeniz çoğunlukla daha ileri seviyede kötüleşme ve kutuplaşmaya neden olacak ve kendi kendini doğrulayan bir kehanet olarak işlev görecektir. Böyle bir düşmanca manevra kısa dönemli kazançlar sağlayabilir ama o insanların, uzun dönemde bir misilleme ve intikamla karşı koyması daha fazla olacaktır.
7- Öfkenizin büyük kısmı; insanların sizi eleştirdiğinde, size katılmadığında ya da istediğiniz gibi davranmadığını gördüğünüzde özgüven kaybına karşı savunmanızı içerir. Böyle bir öfke her zaman uygunsuzdur. Çünkü sadece olumsuz çarpıtılmış düşünceleriniz özgüveninizi kaybetmenize neden olabilir. Değersizlik duygunuz için diğer kişiyi suçladığınızda, her zaman kendi kendinizi kandırırsınız.
8- Hayal kırıklığı, karşılanmamış beklentiler sonucu ortaya çıkar. Sizi hayal kırıklığına uğratan olay, sizin gerçekçi olmayan beklentinizden ortaya çıkar. "İnsanlar benim yaptığım gibi düşünmeli ve hareket etmeli" gibi bir beklenti ne kadar gerçekçi olabilir? Beklentilerinizi değiştirmelisiniz!
9- Kızgın olmaya hakkınız olduğunda ısrar etmek sadece çocukluktur.
Tabii ki hakkınız var! Ama önemli olan, öfkeli hissetmek sizin yararınıza mı? Öfkenizden siz ya da dünya gerçekten faydalanacak mı?
10- İnsan olmak için çok nadiren öfkeye gereksiniminiz var, o olmazsa duygusuz bir robot olacağınız doğru değil!
Aslında bu tatsız sinirlilikten kendinizi kurtardığınızda, daha fazla lezzet, zevk, huzur ve üretkenlik hissedeceksiniz. Özgürlüğü ve aydınlığı tadacaksınız.