Bu açıdan ayak damarlarının yakın takibi çok önemlidir. Özellikle ayak sırtındaki ‘dorsalis pedis’ adlı damar; bacakların beslenmesinin iyi bir belirtecidir. Bu beslenme zayıfladığında parmaklarda önce soğukluk ve solukluk başlar, hastalık tedavi edilmezse parmaklarda morarma, en son noktadaysa kangrene bağlı organ kaybı izlenebilir. Bu durum daha çok temiz kan damarlarındaki (atar damar) yetmezlikte görülür.

Kirli kan damarlarındaki (toplar damarlardaki) yetmezliklerse venöz yetmezlik adı altında sınıflandırılır. Bu yetmezliğin hafif durumlarında uzun süre ayakta durma sonrasında bacak damarlarında göllenme sonucunda ayak bileği etrafında ödem oluşur. Ayak bileğini kalp seviyesi üzerinde tutmakla bu ödem azaltılabilir. Yine bu ödem, ilk safhalarında varis çorapları ve egzersizlerle tedavi edilebilirken, ileri dönemlerde cerrahi müdahale gerekebilir. Venöz yetmezlikte ayak bileği etrafındaki derinin bozulması başka cilt hastalıklarıyla karıştırılabilir ancak bunun nedeni kanlanmanın bozulmasına bağlı gelişen ülserlerdir.
Spor sonrası şişkinlik Bacak ve ayaklardaki çoğu damar hastalıkları, şişkinlik veya dolgunluk hissi verir. Ancak bu tür vakalar içerisinde özellikle yoğun egzersiz sonrası olan ve tekrarlayan bir durum dikkat çekicidir. Kronik kompartman sendromu dediğimiz bu durumda bacak kaslarını içine alan ‘fasya’ adlı odacıklarda ödem oluşur. Bu ödem egzersizle ve kanın bacaklara yüksek düzeyde gönderilmesiyle artar. Bu hastalığın kesin tanısı için kompartman içi basınçlarının özel bir cihazla ölçülmesi gerekmektedir. Medikal tedavi ve egzersizlerin yeterli olmadığı durumlarda fasyatomi denilen kasları içine alan fasyaların kesilerek rahatlatılması önerilebilir.
Cam batması hissi

Bir de ‘plantar fasiit’ tablosu vardır. Bu tablo, kalkaneus denen topuk kemiğine yapışan kasların aşırı zorlanmalarına bağlı gelişir. Tedavisinde ayak taban kaslarını düzenli germe ve güçlendirme egzersizleri, uygun tabanlık ve ayakkabı kullanımı, tetikleyici faktörlerin ortadan kaldırılması önerilir. Halk arasında sıkça kullanılan ‘topuk dikeni’ndeyse topuktaki kalkaneus kemiğinin ucunda ek bir kemikleşme izlenir. Bu görüntü bir dikeni çağrıştırdığı için bu isim kullanılır. Tedavisi, ‘plantar fasiit’e benzer ancak inatçı vakalarda enjeksiyon tedavileri denenebilir.

Özellikle atletlerde sık rastladığımız aşil tendiniti, ayakkabı alışkanlıklarının sık değiştirilmesi ve zorlama- lar sonucunda sporla uğraşmayan kişilerde de görülebilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyonun yanında topuk yükseltme, aşil tendonu üzerindeki baskıyı azaltacağı için fayda sağlar.
Ayak tabanında çökme

Bu şekilde ifade edildiğinde insanı karamsarlığa sürükleyen bir tanı olan pes planus (düz tabanlık) çok sık rastladığımız bir ayak hastalığıdır. Çok çeşitli nedenlere bağlı olabilir. Pedobarografi denen ayak basınç ölçüm cihazlarıyla kişinin kendine özgü ayak haritası çıkarılıp, özel tabanlıklar üretilebilir.