Hipertansiyon gençlerde ve hatta çocuklarda bile görülmeye başladı. Çocuk ve Sağlığı Hastalıkları Uzmanı R. Süha Ünüvar, hipertansiyonun belirtilerini ve nedenlerini anlattı.

Çocuklarda hipertansiyon(ÇHT) nedense pek akla gelmiyor ve pek dikkate alınmıyor. Halbuki ta bebeklikten başlayarak ergenlik yaşına kadar çok sık olarak görülebilir. Sadece oluş nedenleri erişkin tipi tansiyondan bazı farklar göstermektedir.
Çocuklarda hipertansiyon nasıl anlaşılır?

Kesin değerler verilemese de her iki cins için de sistolik tansiyonun(büyük tansiyon) ortalama değer 80-105 mmHg kadardır. Bunun fazlası veya azı, her ne kadar kişiye bağlı olsa da 6 yaşına kadar normalin üstü veya altı olarak değerlendirilir. 6 yaşından sonra bu değerler artmaya başlar. 18 yaşına gelindiğinde 115-120 mmHg üstü değerler yüksek olarak kabul edilir. Diyastolik Tansiyon(küçük tansiyon)değerleri de 50-70 mmHg olarak normal kabul edilir. Bu yine 5-6 yaşından sonra % 10-20 kadar artabilir.
Tansiyon ölçümünü büyüklere uygun tansiyon aleti ile yapamayız. Uygulanacak olan manşet üst kolun 2/3 ü kadar olmalıdır. Yoksa sonuçlar yanlış çıkar. Doğal olarak ölçüm en az 10 dakika oturmuş veya yatırılmış bir çocukta yapılmalıdır. En sağlıklısı uykuda bakılmasıdır.
ÇHT saptanan çocuklarda ilk akla gelen üriner sistemin doğumsal/edinsel hastalıklarıdır. Bundan sonra kalp ve damarların doğumsal veya edinsel hastalıkları akla gelir. Tiroid, paratiroid, böbrek üstü bezlerinin iltihap veya tümörleri, kafa içindeki tümörler, kanamalar da ÇHT nedenidir.
Bir gurup ÇHT’nin nedeni ise bulunamamaktadır. Bunlara esansiyel veya primer tansiyon yüksekliği denebilir. Bunlarda ailesel nedenler, obezite ön plana çıkar.
Hangi testler yapılarak teşhis konabilir?

Çocuklarda ÇHT saptamak zordur. Günlük muayenelerde tansiyon ölçümünün atlanmaması gerekir. Genellikle başka nedenlerden araştırılırken tesadüfen bulunur. Diyastolik(küçük) tansiyonun 120 mmHg üstüne çıkması bulguları ve yakınmaları da ortaya çıkartır. Baş ağrısı, baş dönmesi , görme bozulmaları, kalp ve böbrek çalışmasında bozulmalar ortaya çıkabilir. Kusma, ateş çıkması, saraya benzer nöbetler görülebilir. Çocuklardan ve bebeklerden, ÇHT saptanmasına doğrudan faydası olabilecek bir yakınma beklemek çoğunlukla boşuna olmaktadır.
İlk muayenede bulunan hafif yüksek bir tansiyon değeri daha sonra yapılacak ölçümlerle kesinleştirilmelidir. Nedeni bilinmeyen ÇHT dışında, ilk akla gelecek neden böbrek bozukluklarıdır. Tam kan, tam idrar analizleri, kan elektrolitleri, üre, kreatinin bakılır. Mutlaka karın ve böbrek ultrasonu yapılmalıdır. İdrar kültürü alınmalıdır, akciğer grafisi çekilmelidir ve EKG alınmalıdır. Gerekirse santral sinir sisteminin görüntülenmesi yoluna gidilir.
Dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

Ergenlik yaşlarında tansiyonu kabul edilebilir değerlerin üst sınırına yakın seyreden hastaların, erişkinliklerinde de hipertansiyon hastası olabileceklerini peşinen kabul etmek gerekir. Bu nedenle yakından izlenmelidir.
Tahmin edilebileceği gibi tedavi de tamamen nedene yönelik olarak yapılır. Gereksiz ilaç kullanımlarına son vermelidir. Yüksek oranda sodyum içeren soda içirilmemelidir. Enerji içeceklerinden alkolden, sigaradan, aşırı kahve ve şeker tüketiminden çocuk ve gençler kaçınmalıdır.
Cerrahi vb. girişimlerle düzelemeyecek olan hastaların tedavileri için mutlaka antihipertansif ilaçların, idrar söktürücülerin kullanılmasına ve tuz kullanımının kısıtlanmasına başlamalıdır. Mutlaka var ise obezitenin düzeltilmesi gerekir.