Kış aylarında, kimilerimizin yoğun, kimilerimizin hafif şekilde yaşadığı deri değişimi, havaların soğuması, ısıtma sistemlerinin ortam nemini azaltması, günlük yorucu ve tekdüze hayata dönüş, düzensiz beslenme, rüzgâr gibi etkenlerle de birleşince, saç dökülmesi kaçınılmaz hale gelir. Mevsimsel geçişlerin insanlar üzerinde yaptığı en yaygın etkilerin başında saç dökülmesi geliyor.
Sık Karşılaşılan Saç Dökülme Tipleri

Telogen dökülmede, belirli bir yaşam döngüsü içinde bulunan saçı oluşturan kıllar bazı evrelerden geçiyor. Bu evreler anagen, telogen ve katagen evreler. Herhangi bir zamanda, insan saçlı derisinin kıl foliküllerinin yüzde 85-90'ı anagen, yüzde 13'ü telogen ve yüzde 1'inden azı katagen dönemde bulunuyor. Telogen dönemde artmış olan saç dökülmesine 'telogen dökülme' deniyor. Toplumda özellikle kadınlarda en sık bu saç dökülmesi görülüyor. Bu dökülmede, günlük saç kaybı 100'e kadar normal kabul ediliyor. Tanıya yardımcı olması açısından hastalara çekme testi uygulanıyor. Çekme testi, belli bir saç tutamının çekilmesi ile gerçekleştiriliyor. Eğer saç çekildiğinde 4'ten fazla saç teli koparsa, çekme testi pozitif olarak değerlendiriliyor yani dökülme problemi olduğu anlaşılıyor. Telogen dökülme ortalama üç- dört ay sürüyor. Altı aydan uzun süren dökülmelere 'kronik telogen dökülme' deniyor.
Telogen dökülmenin birçok sebepleri bulunuyor.
1-Hormonal sebepler: Guatr hastalıkları, gebelik sonrası ve menopoz dönemleri,
2-Diyet: Demir, biotin, çinko, protein ve esansiyel yağ asiti eksikliği,
3-İlaçlar: Bazı hipertansiyon ilaçları, doğum kontrol hapları, lityum gibi psikiyatrik ilaçlar,
4-Fiziksel stres: Kansızlık, vitamin eksikliği, ameliyat, şiddetli hastalıklar, aşırı diyet,
5-Psikolojik stres
Hastalığın tedavisi için öncelikle yukarıdaki sebepler araştırılıyor ve sebebe yönelik tedaviye başlanıyor. Hastanın saçlarına uygun şampuanların kullanımı da bu dönem için çok önemli.
Anogen dökülme: Talyum gibi ağır metallerin, kanser tedavisinde kullanılan sitostatiklerin sebep olduğu dökülme tipi. Tedavi sonrası saçlar eski halini alıyor.
Alopesi areata: Başta saçlı deri olmak üzere, vücudun herhangi bir yerindeki kıllarda aniden ortaya çıkan, keskin sınırlı alanlar halinde görülen ve kalıcı bir ize yol açmayan kıl dökülmesi. İlk atak en çok genç erişkin ve çocukluk dönemlerinde başlıyor. Alopesi areatanın sebeplerinin genetik, stres, otoimmün hastalıklar olduğu düşünülüyor. Tedavide topikal steroidler, intralezyonel steroidler ve mezoterapi fayda sağlıyor. Yaygın vakalarda, ağızdan verilen ilaçlarla tedaviye başlanması gerekiyor.
Psödopelad: Geriye dönüşümsüz kıl kaybı ile karakterize saç dökülmesi. Tedavisi zor bir saç dökülme tipi olarak kabul ediliyor.
Androgenetik alopesi (Erkek tipi saç dökülmesi): Genetik geçişli, erkeklerde çok sık görülen ve saçlı derinin belirli bölgelerinde yoğunlaşan alopesi tipi. Daha nadir ve daha hafif olmak üzere kadınlarda da görülüyor. Kadınlarda mutlaka androjen hormonların fazla olup olmadığı araştırılmalı. Tedavide hormonal ilaçlar, topikal minoksidil ve mezoterapi ile plazma (PRP) kullanılıyor. Daha ileri vakalarda saç ekimi yapılıyor.
Saçlarda yaşlanmayla birlikte bazı değişiklikler gerçekleşiyor. Bu değişiklikleri en aza indirebilmek için çevreden gelen zararlı etkenleri azaltmak gerekiyor. Bu zararlı etkenler arasında güneş ışınları, aşırı sıcak (fön), soğuk ve kimyasal maddeler yer alıyor. Menopoz tedavisi de, saç ve deride yaşlanmanın etkilerinin azalmasına katkıda bulunuyor.
Saç Dökülmesinde Etkili Tedavi Yöntemleri PRP ve Mezoterapi Kullanılıyor
Saç dökülmesi tedavi edilebiliyor. Erken dönemde tedaviye başlanması, daha iyi sonuç alınmasını sağlıyor. Günümüzde en önemli saç dökülme tedavilerinin başında, PRP tedavisi geliyor. PRP, yeni nesil bir tedavi şekli ve "Platelet Rich Plasma- Platelet Yönünden Zenginleştirilmiş Plazma" adı verilen tedavi yönteminin kısaltılmış adıyla anılıyor. Bu uygulama, kişiden alınan küçük miktardaki kanın özel bir tüpe konularak santrifüj işlemine tabi tutulması, ardından bileşenlerine ayrıştırılması ve elde edilen az miktardaki "platelet yönünden zenginleştirilmiş plazma"nın (PRP) aynı kişiye enjeksiyon yoluyla geri verilmesini temel alıyor. 2 hafta arayla 3–4 seans uygulanıyor ve olumlu sonuçlar alınıyor.
Mezoterapi de saç dökülmesinde uygulanan bir başka tedavi yöntemi. Saçlı deri mezoterapisi; saç dökülmesini durdurmak, var olan saçın kalitesini artırmak ve yeni saç çıkışlarını aktif hale getirmek için belli periyotlarla saçlı deriye uygulanabiliyor.
Özel vitamin, mineral ve protein karışımları, ihtiyaç duyulan saçlı deriye enjekte ediliyor, böylece uygulama yapılan alanda kan dolaşımı artıyor. Kıl foliküllerinin kanlanmasının artırılması, daha iyi beslenmelerine ve gelişmelerine yardım ediyor.
Dr. HÜLYA SAĞLAM
Deri Hastalıkları