Yüksek sesle dinlenen rock müziğinin kalıcı işitme kaybına katkıda bulunduğu epeydir biliniyordu ama konu gündemden düşmüştü, şimdi ise uzun süre MP3 dinlemenin yol açtığı olası bir işitme kaybı riski, uzmanların dikkatini yeniden bu konuya yoğunlaştırdı. MP3 çalarlardan yüksek sesli müzik dinleyen bu genç müziksever kuşağı, gelecekte sağırlık tehlikesiyle karşı karşıya kalacak mı?
Yapılan araştırmalar lise öğrencilerinin MP3 çalarların seslerini erişkinlerden daha fazla açtıklarını göstermiştir, bu durum gençlerin sonraki yaşamlarında işitme kaybında artış riskine işaret etmekte.
Müziği kulaklıklardan doğrudan kulak kanalına pompalayan bu aygıtlar, onları kullanan kişinin metro, uçak gibi mekânların gürültüden etkilenmeden müzik dinlemelerini sağlıyorlar ama kullanan kişi aynı zamanda çok yüksek ses düzeylerine uzun süre maruz kalıyor. Bir CD çalıcısı veya walkman de aynı şeyi yapıyor ama MP3 veya benzeri müzik çalarların ilave bir tehlikesi var. Bu aletler binlerce şarkı depolayabiliyor ve şarj edilmeden saatlerce kullanılabiliyor. Kullanıcılar da CD veya kaset değiştirmeden, yani ara vermeden saatlerce dinliyorlar, böylece çok uzun süre yüksek sesten etkileniyorlar.
Önerildiği gibi kullanmak şart
Yüksek sesli müziğin neden olduğu işitme hasarının derecesi, dinleme süresi tarafından belirlendiğinden, sesi makul düzeyde de olsa sürekli MP3 çalar dinlenmesi iç kulakta ses impulslarını beyne ileten hassas tüylü hücrelere zarar verebiliyor.
Çalışmalar, sekiz saat süreyle 85 desibele maruz kalan kişilerde işitme kaybı gelişme eğilimi olduğunu gösteriyor. İncelenen bütün playerler 85 desibeli aşan ses düzeyleri üretiyorlar. Ses düzeyin her üç desibellik artışında aynı miktarda işitme kaybı oluşması için gereken süre yarıya iniyor. Diyelim ki (ses düzeyi yaklaşık 80-85 desibel olan) çim biçme makinası kullanan biri, bu iş sırasında rahat müzik dinlemek isterse müzik çalıcısının ses düzeyini bunun 20 desibel üstüne, yani 100-105 desibele çıkarmak zorunda. Bu ses düzeyindeki müzik kulaklara zarar vermeden normalde en fazla 8-15 dakika dinlenebilir. Ne var ki günlük yaşamda çevredeki seslerden etkilenmeden müzik dinlemek isteyen milyonlarca kullanıcı saatlerce buna yakın ses düzeylerinde müzik dinleyerek kulaklarını büyük bir riske atmaktalar.
Tekniğin müzikseverler için sunduğu MP3 ve benzeri harika sistemlerden yararlanırken, bunları doğru ve önerildiği gibi kullanmak sağlığımız açısından çok önemli. Bize zevk vermek için tasarlanan modern çağın olanaklarını, bize zarar verecek şekilde kulanmaktan kaçınmalıyız. Ortada basit bir gerçek var ki o da gençlerin yüksek volümlü müzik dinlemeyi sevmeleri ve işitme kaybı için bunun ciddi bir tehlike olduğuna inanmamaları. İşitme kaybının bir tehlike olduğuna inansalar bile birçok genç müziğin sesini kısmayı yine de reddediyor. Bu çelişkiye getirdikleri açıklama ise ilginç: “Tıp nasıl olsa işitme kaybını onarmanın bir yolunu bulur.”
Müzik bağımlılığı
Bir de bu alışkanlıktan kurtulmak isteyen ama yüksek sesle müzik dinlemeyi bir türlü bırakamayanlar var. Buna yüksek müzik dinleme bağımlılığı adı veriliyor. Bu kişiler müzik dinlemeyi bir süre kestiklerinde kendilerini kötü hissediyor ve bir tür yoksunluğa giriyorlar. Sonra yeniden yüksek sesle müzik dinlemeye başlıyorlar.
Fark edilmeyen işitme kaybı
İşitme kaybının ilk belirtileri yavaş yavaş ortaya çıktığından kişiler bunu geç fark ediyor. Bir restoran ya da parti gibi gürültülü ortamlara girdiklerinde başka birinin konuşmalarını takip etmekte güçlük çekmeye başladıklarında ya da uykularını bozacak kadar kulakları çınlamaya başladığında ancak doktora başvuruyorlar.
Eğitim programları gerekiyor
Uzmanlar yüksek volümlü müzik dinleme alışkanlığının toplumda yaşla birlikte artan işitme kaybı görülme sıklığını daha genç yaşlara doğru çekilmesinden kaygı duyuyorlar. Pediatrics dergisinde yayımlanan bir makaleye göre 6 - 19 yaşları arasındaki çocukların yüzde 12.5’inde yüksek sese bağlı işitme kaybı olduğu tahmin ediliyor.
Gençlerde bu sorunun farkındalığını artıracak çalışmalar yapılmasına öncelik tanınmalı. Çocuklar, anne babalar ve öğretmenler yüksek sese bağlı kalıcı işitme kaybı tehlikesi konusunda eğitim programlarıyla bilinçlendirilmeli. Asıl önemli olan, gençlerdeki şişmanlık salgını gibi, olabilecek işitme kaybı da ancak genç insanlar bunun tehlikelerini anlayıp davranışlarını isteyerek ve inanarak değiştirirlerse önlenebilir...