Tüp bebek, kadın ve erkeğe ait üreme hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenmesiyle oluşturulan yardımcı üreme yöntemidir. Bir yılı aşkın süredir korunmasız cinsel ilişkiden sonra çocuk sahibi olamamış her çiftin başvurması gerekir. Genelde çiftlerin çocuk sahibi olamaması durumlarında birçok neden vardır. Buna neden olan sorunlar kadının ilerleyen yaş faktörü, genetik rahatsızlıklar, sonradan kazanılan hastalıklar, çevresel faktörler ve bunu gibi birçok neden sayabiliriz.


Ama özellikle kadının yumurta işlevinin yitirmesi ve erkeğin sperm üretememesi gibi durumlar söz konusu olduğunda işler biraz daha ciddileşir. Genelleme yapacak olursak bu gibi etkenlerden dolayı çocuk sahibi olamayan çiftlerin kısırlık sorunu olduğunu söyleyebiliriz. Çiftlerin birinde görülebilir. Ya da her ikisinde olduğu durumlarda mevcuttur. Tüp bebek tedavisi kısırlığın neden olduğu durumları inceleyerek, belli testler uygulayarak tanımlamaya çalışır. Hem kadın hem erkek ayrı işlemlere tabi tutulur. Sorunun kimden kaynakladığı saptanarak kısırlık tedavisine başlanır. Tüp bebek merkezlerinde kısırlık sorununa artık kesin bir şekilde çözüm bulunduğunu söyleyebiliriz. Çiftlerin çoğunluğu başarı sağlasa da, yine başarısızlıklarda meydana gelmektedir.

Tüp bebek merkezlerinin tedaviye odaklı çalışmaları başarılı sonuçlar veriyor. Ama bazı durumlarda tıbbın gücünün yetmediğini söyleyebiliriz.

Burada tedavinin gerçekleşmesi için temel gereksinimler vardır. Kadının yumurtası ve erkeğin sperminin zorunluluğudur. Tedavi yöntemlerinin hiç birine cevap veremeyecek duruma gelen sorunlar için alternatif uygulamalar devreye girer. Bunlar eğer kadının yumurtalıklarına ait sorunlarsa yumurta nakli, erkeğin sperm sorunu varsa sperm nakli uygulanarak tedaviyi başarılı bir şekilde sonuçlanması sağlanabilir.

Anne adayının kendi yumurtaları ile gebelik elde edemeyeceği ve erkeğin tanısı konulmuş, tespit edilmiş bir sebepten dolayı ancak sperm donasyonu ile bebek sahibi olacağı belirlenmiş çiftlerde önerilen bir yöntemdir. Burada sperm bankasından temin edilen tüm tarama testleri yapılmış, çiftin fiziksel özellikleri ile uygunluğu belirlenen spermle, donör yumurtaları mikroenjeksiyon işlemine tabi tutularak ve elde edilen embriyo alıcı bayana transfer edilerek gebeliğin oluşumunu sağlama işlemidir. Embriyo donasyonu uygulamasının başarı oranı % 75 civarındadır. Ve çoğu çift bu uygulamalar sayesinde çocuk sahibi olabiliyor.

Genel olarak hem kadın hem de erkekte üreme hücrelerine ait problemler olması durumunda embriyo donasyonu tedavisine başvurulmaktadır. Embriyo donasyonu tedavisi görmek için anne adayının tüm sağlık testlerinden geçirilerek gebeliğe uygunluğuna bakılır. Kadının yaşı 40 yaş ve üzeri ve erkekte azospermik durumlarda sıklıkla embriyo donasyonu tedavisi yapılmaktadır.

Embriyo donasyonu tedavisine başlamadan önce bayan için eğer düzenli adet döngüsü varsa adet kanamasının 2. veya 3. günü yapılan FSH, LH, E2 ve PRL’nin yanı sıra TSH, T3, T4, Açlık Kan Şekeri, Tam Kan Sayımı, HbsAg, Anti-HCV, HIV testleri yapılır.

Erkek için sadece HbsAg, Anti-HCV, HIV testleri istenir. Testler aç karnına yaptırılır. Yapılan tetkiklerin geçerlilik süresi 6 aydır.

Yumurta bağışında bulunacak kadın ailenin özelliklerine göre kan grubu ve fiziksel özelliklere dikkat edilerek belirlenir. Yumurta donörü genç 20- 29 yaş arası, sağlıklı ve doğurgan olması seçim kriterleri arasında en çok dikkat edilmesi gereken, en önemli konudur.

Tedavi için seçilecek banka spermi ailenin istekleri doğrultusunda fiziksel özellikler ve kan grubu dikkate alınarak, büyük bir hassasiyetle bankalardan seçilerek yumurta donorünün yumurta bağış günü elde edilen yumurtalarla birleştirilir. Banka spermleri yurt dışında tüm testleri yapılmış, dölleme yeteneği çok yüksek, sayı, hareketlilik ve morfolojik olarak çok iyi standartta sağlıklı ve kaliteli örneklerdir.

Embriyo donasyonu öncesi diğer donasyon uygulamalarında olduğu gibi uygulamanın tıbbi sebebi ve tüm detaylar aile ile görüşülerek yapılır. Bu görüşme sonrası çiftler embriyo donasyonu karar verirlerse alıcı çiftin değerlendirilmesi işlemine geçilir. Alıcı bayan için tarama testleri yapıldıktan sonra embriyo transferi sürecine kadar, tıbbi hazırlık aşamasında bayana yönelik kullanılacak ilaç uygulamasının tarifi ve ultrasonografi takipleri yapılır. Embriyo transferinin tarihi alıcının da tıbbi takiplerine göre belirlenip, embriyo transferi için alıcı çifte önceden belirtilir.

Embriyo donasyonu tedavisine yumurta bağışı yapacak donorün belirlenmesinin ardından anne adayının adet döngüsüyle başlanır. Eğer hasta adet görmüyor ise adet düzenleyici ilaçlar yardımıyla donör ve hastanın adet döngüleri eşleştirilir ve tedavi hazırlığına başlanır. Tedavide anne adayı rahim hazırlığı için belirlenen ilaç programıyla tedaviye hazırlanır. Bu süreç yaklaşık 15- 17 gün sürmektedir. Bu süreç içinde hastanın rahim cevabının değerlendirilmesi amacıyla hastanın belirli günlerde muayenesi istenerek çıkan sonuçlara göre ilaç programı değiştirilebilir. Embriyo transferinden 12 gün sonra kanda ßHCG ( hamilelik hormonu ) bakılarak hamilelik sonucu öğrenilir.