Ağaç gövdelerine tutunan ve sarmaşık gibi büyüyen ökse otu, parazit olarak yaşayan faydalı bir bitki türüdür. Ökseotugiller familyasından ökse otu, çekem, purç, gökçe, gevele, güvelek ya da gövelek isimleriyle de bilinir. Kavak, söğüt, huş, elma, armut, alıç, erik, kiraz, akasya, akçaağaç, köknar ve kestane gibi yumuşak odunlu ağaçlarda yaşar. Ortalama ömrü 70 yıl olan bitkinin, çeşitli kültürlerde iyi şans getirdiğine inanılmaktadır.
Gövdesi oldukça kısa olan ökse otu, ağaçların dalına bitki özünü emmek için kökünü salar. Dallarının ucunda, tanen, urson, inosit, viskotoksin ve glikozit adı verilen maddeleri içeren, karşılıklı iki yeşil renkli ve oval yaprakları bulunur. Küçük çiçekleri beyaz renklidir. Ekim-Kasım aylarında nohut büyüklüğünde beyaz, parlak, içi kaygan ve yapışkan meyveleri oluşur. İnsanlar için zehirli olan yapışkan madde, kuşlar tarafından tüketilir. Ülkemizde yaygın olarak yetişen ökse otu Mart, Nisan, Eylül ve Ekim aylarında toplanır. Meyveleri ayıklanır, yaprak ve sapı kurutularak muhafaza edilir.
Ökse Otunun Faydaları
- Kanserden korur ve kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçların içerdiğinde bulunur.
- Astım ve Sara hastalığı tedavisinde kullanılır, öksürüğe iyi gelir.
- Kas kasılmalarını engeller ve sinirleri yatıştırır.
- Hipertansiyon ve hepatit gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır.
- Kadınların adet öncesi sendromuna karşı tavsiye edilmektedir.
- Menopoz döneminde, duygu coşkunlukları, korku ve soluk alma zorluklarına iyi gelir.
- Yoğun yaşanan adet ve loğusalık kanamalarını kontrol altına alır ve düzensizliğini önler.
- Kan basıncını düşürür, yüksek tansiyona ve ishale iyi gelir.
Ökse Otunun Kullanımı
Ökse otu yaprakları, soğuk veya sıcak çay olarak içilir. Yarım tatlı kaşığı kadar ince doğranmış ökse otu yaprağı bir gece soğuk suda bekletilir ve sabahına süzülür. Veya 1-2 tatlı kaşığı kurumuş yaprakçık ve genç sürgün üzerine kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle demlenerek, yemeklerden önce günde üç kez içilir.
Taze ökseotu sap ve yaprakları güzelce yıkanır. Taze yaprakları ve sapları ince ince kıyılır. Nemli halde blanderdan geçirilerek suyu sıkılır. Biraz suyun içerisine 15-20 damla özsuyu eklenir. Kahvaltıdan önce ve yatmadan önce içilir. Taze beyaz renkli meyveler ezilip, bitki özsuyunun merhemi de yapılır.