Sosyal ve ekonomik şartlar nedeniyle bedensel ve zihinsel gerginlikler ile birlikte kişide zihinsel bulanıklık, sinirlilik, psikosomatik rahatsızlıklar, bedensel çöküntüler, başarısızlık, güvensizlik, fiziksel rahatsızlıklar ve daha birçok sorun ortaya çıkabilmektedir. İnsanlar yaşama sevincini kaybedip mutsuz oluyorlar. Bu olumsuz etkilere karşı yoga, bedeni, zihni ve ruhu tamamen eğiten, huzur veren, kişinin kendini tanımasını sağlayan, dünyadaki en eski kişisel gelişim metodudur.
Yoga, insana benliğini tanımasını ve dengede tutmasını öğretir. Yoga sayesinde insan, kendi “özünün” farkındalığını yaşar. Evrendeki canlı, cansız her şeye derin bir sevgiyle yaklaşır, onlarla bütünleşir. Fiziksel, zihinsel ve ruhsal disiplin yoluyla mutluluğa, başarıya ve “aydınlanma”ya ulaşır.
M.Ö. 3. yüzyılda yaşamış olan Patanjali, Yoga Sutra’larında, Yoga’nın 8 basamaktan oluştuğunu söyler. Bunlar:
- Yama – Ahlaksal boyutudur. Şiddeti, hırsızlığı, açgözlülüğü, kişinin kendi nefsine hakim olamayışını yasaklar. Bu konuda kişinin kendini geliştirmesini sağlar.
- Niyama – Öz disiplini öğretir. Saflığı, sadeliği ve çalışmayı hedefler.
- Asana - Farklı pozisyonlarda vücut egzersizleridir.
- Pranayama – Doğru nefes almak çok önemlidir, bu basamak ritme bağlı olarak nefes alıp vermeyi öğretir.
- Pratyahara – Duygusal dünyayı dengelemeyi öğretir. Duygu kontrolü sağlar.
- Dharana –Konsantrasyonu geliştirir, bir fikir üzerinde yoğunlaşmayı sağlar.
- Dhayana – Meditasyonla doğru ve verimli düşünmeyi öğretir.
- Samadhi – Meditasyonun son aşamasıdır; maddi boyutta beden ve duyular dinlenirken, manevi boyutta aklın ve ruhun uyanık kalması sağlanmış olur. Üstün bilince ulaşılmış olur.
Hatha Yoga: Beden yoluyla zihni etkilemek ve yönlendirmektir. Farklı pozisyonlarda duruşlar, nefes egzersizleri ve gevşeme bölümlerinden oluşur. Duruş, nefes alıp verme ve yoğunlaşma (konsantrasyon) üzerine kurulmuş olan bu öğreti, omurga ve eklem esnekliği sağlayıp romatizma, kireçlenme, sindirim bozuklukları, damar sertliği, dolaşım bozuklukları gibi hastalıkları önler, astımı engeller. Kan dolaşımını düzenler. Beyin ve sinir sistemi daha sağlıklı çalışır. Gevşeme egzersizleriyle de huzur ve sükûnet hissedilir.
Raja Yoga: Hatha Yoga uygulamalarının üst aşaması sayılabilir. Hatha Yogadaki hazırlıklardan sonra Raja Yoga insanın “Gerçek Varlığını” ben’ini, ruhunu tanıması ve onu zihin ve beden üzerinde egemen kılmasını amaçlar. İçteki Tanrısal gücün tanınmasını, hissedilmesini ve onun içteki ve dıştaki dünyayı yönetmesini sağlar.