Tekil Mesaj gösterimi
  #1  
Alt 11-22-2015, 07:03 PM
buse
 
Mesajlar: n/a
Standart Kaval Nasıl Çalınır?



Orta Asya’daki Türk uygarlıklarından beri bilinen ve çobanların koyunları sakinleştirmek için çalmasından dolayı çoban çalgısı olarak da tanınan kaval, daha çok şimşir ağacından yapılan üflemeli bir çalgıdır. Çeşitli boylarda yapılabilen kavalların altında 1 adet, üstünde ise 7 adet deliği bulunur. Ayrıca kavalın üst kısmının ucunda “cin deliği” ve “şeytan deliği” olarak adlandırılan iki adet delik daha vardır. Ancak bu delikler akort delikleri olup kavalın çalınması sırasında kapatılmazlar. Kavallar dilli ve dilsiz olarak ikiye ayrılırlar. Dilli kavalların ucunda ses üretimi için bir kamış veya dil bulunur. Dilsiz kavalların içi ise neyde olduğu gibi boş olup bu kavaldan nefes teknikleri ile ses çıkartılır.
Kaval, her iki elin başparmakları alttan kavalı destekleyecek şekilde ve diğer parmaklar kavalın üstünde kalacak şekilde tutulur. Sağ elini kullananlarda sağ elin aşağı pozisyonda olması ve kavalın sağ tarafa doğru tutulması; sol elini kullananlarda ise sol elin aşağı pozisyonda olması ve kavalın sol tarafa doğru tutulması gerekir. Bu şekilde tutulan kavalın ağzı, baş düz pozisyonda karşıya doğru bakarken, sağa ya da sola doğru 45 derecelik açı yapacak şekilde dudaklara dayanır. Ayrıca kavalın ucu ne karşıyı göstermeli, ne de yere bakmalıdır. Kaval çok geriye veya çok öne doğru da tutulmamalı, kollar vücuda temas etmeyecek şekilde olabildiğince rahat bir pozisyonda tutulmalıdır. Kaval oturulacak çalınmak isteniyorsa, nefesi doğru biçimde kullanabilmek için, diyaframa baskı yapmayacak şekilde dik bir pozisyonda oturulması gerekir.
Doğru tutuş sağlandıktan sonra kavaldan ses çıkartmak için kavala üflenmesi gerekir. Bunun için dudaklar “u” veya “ü” harfini söyler gibi ileriye doğru uzatılmalıdır. Kavalın ucu ise bu şekilde pozisyon almış dudakların üçte birini veya yarısını kapatacak şekilde, çalma pozisyonuna göre sağdan ya da soldan dudaklara dayanmalıdır. Doğru pozisyon alındıktan sonra kavalın ağzının karşı duvarına üflenmek suretiyle kavaldan ses çıkartılır. Burada önemli olan, havanın kavalın içerisine, doğru bir biçimde ve şiddette üflenmesidir. Yapılan pozisyon hatalarından dolayı kavaldan bozuk sesler çıkabilir ancak yapılan denemelerden sonra kavaldan doğru ses çıkartılmaya başlanması zor olmayacaktır.
Kaval üzerinde bulunan farklı çaplardaki delikler kapatılarak notalar oluşturulur. Bu deliklerin kapatılmasında blok flütte olduğu gibi parmakların uç kısımları kullanılmaz. Parmakların boğuöları ile ve parmaklar kırılmadan delikler kapatılır. Etli kısımların delikleri tam olarak doldurup kapatmaları gerekir. Aksi halde boşluk kalan deliklerden dolayı kavaldan bozuk sesler çıkacaktır. Kavala doğru bir şekilde üflenmesiyle ve deliklerin belirli pozisyonlarda kapatılmasıyla birlikte notalar oluşur. Kavalda nefes şiddeti arttırılıp azaltılarak, baş sağa sola hareket ettirilerek, kaval dudağa yaklaştırılıp uzaklaştırılarak ve perdeye basan parmaklar hareket ettirilerek notalarda değişiklikler ve nüanslar yapılır.
Kaval çalınmasında diyafram nefesinin kullanılması gerekir. Bunun için kaval çalan kişinin seviyesi ne olursa olsun günlük nefes egzersizleri yapmalıdır. Yeni başlayanlar için en uygun nefes çalışması, her nota için uzun üflemeler şeklinde olmalıdır. Bu çalışmalarda sesin dalgalandırılmadan düz ve uzun bir şekilde çıkartılması hedeflenmelidir. Ayrıca yeni başlayanların parmaklarını hızlandırmaları için en uygun egzersizlerden biri, gamların yavaştan başlayıp hızlanacak şekilde, pesten tize ya da tizden pese doğru hatasız bir şekilde çalınmasıdır.
Alıntı ile Cevapla