Ülkeler Arasında Saat Farkı Neden Var?




Bütün dünyada saatler aynı olsa, aynı anda gündüzü aynı anda geceyi yaşasak olmaz mı ? Elbette olmaz. Bunun sebeplerini yazımızda inceleyeceğiz.



Ülkeler arasında saat farkları vardır. Ülkeler arasında saat farkı olmayabilir miydi ? Mesela bütün dünyada saatler aynı olsa, aynı anda gündüzü aynı anda geceyi yaşasak olmaz mı ? Elbette olmaz. Bunun sebeplerini aşağıda inceleyeceğiz.

Herkesin coğrafya da unutamadığı belli başlı kavramlar vardır. Konumuzla alakalı olarak ekvator, paralel, meridyen, eksen, başlangıç meridyeni olan İngiltere ve Greenwich Gözlemevi, dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesi gibi kavramlardır. Ülkelerin saat farklarının neden farklı olduğunu ilk önce bazı kavramları açıklayarak başlayalım.

Ekvator: Kutup noktalarına eşit uzaklıkta eşit uzaklıkta dünyanın ortasından geçtiği varsayılan en büyük paralel dairesidir.
Paralel: Dünya üzerinde doğu-batı yönünde uzandığı varsayılan dairelerdir. Diğer adı Enlemdir.
Eksen: Bir cismi iki eşit parçaya bölen sanal veya gerçek çizgi.
Meridyen: Kuzeyden güneye kutuplar arasında uzanan çizgiler meridyen yaylarıdır. Her meridyen arası 4 dakikadır ve başlangıç meridyeninin doğusunda 180, batısında 180 olmak üzere 360 meridyen vardır. Diğer adı Boylamdır.
Başlangıç Meridyeni: İngiltere’deki Greenwich Gözlemevi’nin bulunduğu konum başlangıç meridyeni kabul edilir. Başlangıç meridyenin geçtiği Greenwich, 0 meridyeni olarak tanımlanır.
Dünyanın Kendi Ekseni Etrafındaki Hareketi: Dünya kendi ekseni etrafında batıdan doğuya döner ve bu hareketini 24 saatte tamamlar.

Şimdi ise gelelim saat farklarının sebeplerine.

Dünyamız kendi eksini etrafında döndükçe, dünyamızın yarısı gündüz yarısı gece yaşıyor. Yani dünyamızın yarısı güneş ışıklarıyla ışıl ışıl aydınlanırken yarısı karanlıklar içindedir. Buda saat farklarına sebep olabilir. Mesela Türkiye’de saat 12:00 olup hava tamamen aydınlık olurken Hawaii’de saat 24:00 olup karanlık olmaktadır. Buda dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesinden kaynaklanır.

Her meridyen arasının 4 dakika olduğunu söylemiştik. İki ülkenin meridyenlerinin arasındaki farklarla iki ülke arasındaki saat farkını buluruz. Yani ülkeler arası saat farkları meridyenler arası farklardan kaynaklanmaktadır. Aynı yarım kürede bulunan meridyenler birbirinden çıkarılmalı, farklı yarım kürede olan meridyenler birbiriyle toplanmalıdır. İki duruma da birer örnek yapalım:
Aynı yarım kürede olan iki ülke; 20° doğu meridyeni ile 35° doğu meridyeni arasında 35-20=15° , 15×4= 60 dakika yani iki ülke arasında 1 saat fark vardır.
Farklı yarım kürede olan iki ülke; 25° batı meridyeni ile 35° doğu meridyeni arasında 25+35=60° , 60×4= 240 dakika yani iki ülke arasında 4 saat fark vardır.