İNDA Çözüm Odaklı Danışmanlık ve Eğitim Merkezi’nden Aile ve Çift Terapisti Uzman Psikolog Derya Özçelik, konu hakkında bilgi verdi: “Her ailenin kendine özgü bir dizi değeri, inancı, geleneği, adetleri var. Örneğin dayanışma, birlik beraberlik, aile olmak her aile için farklı farklı anlamlara gelebilir. Ne anlama geldiği de çoğu zaman bu manevi aile mirasıyla belirlenmektedir. İşte başarı da her aile için farklı anlamlara gelebilecek bir kavram. Her ailenin nesiller boyu başarıya atfettikleri anlam, başarı ve başarısızlıkla ilgili aile hikayeleri, bunların kuşaktan kuşağa aktarılması, yeni nesillerden başarıyla ilgili beklentiler, ebeveynlere düştüğü düşünülen roller birbirinden farklıdır. Ailedeki her bireyin de yaşamı içerisinde başına gelen bir başarı ya da başarısızlığı nasıl deneyimleyeceği çoğu zaman bu o aileye özgü anlama bağlı olmaktadır.
Başarı kavramını çeşitlendirin
Eğer ailenizde başarı çok önemli bir erdem olarak kabul ediliyorsa, çocuğunuz da muhtemelen başarıyı hayatında merkezi bir yerlere konumlandırmıştır. Sınav öncesi ve sonrası dönemde, hayattaki erdemleri çeşitlendirebilmek, çocuğunuzu olası olumsuz başarısızlık deneyimlerinden koruyabilir. Aileniz için, başarılı olmak, belki kabul görmek, saygı görmek, hayatta iyi şeyler elde edebilmek, iyi bir insan olmak, mutlu olmak, para kazanabilmek vs. gibi başka şeyler anlamına gelebiliyor olabilir. Bunlar çok değerli olmakla birlikte; çocuğunuzun başarının bazen sadece başarı anlamına geldiğini duymaya da ihtiyacı olabilir. Sınavda başarılı olmak mutlak suretle kabul görmenin ya da mutlu olmanın ya da iyi yerlere gelebilmenin garantisi olmadığı gibi, sınavda başarısız olmak da hayatta başarısız olmak ya da beceriksiz olmak ya da iyi şeyler elde edemeyecek biri olmak anlamına gelmemektedir. Çocuğunuza sınavdaki başarısının sadece o sınavdaki performansının bir sonucu olduğunu, onu tanımlayan bir şey olmadığını anlatarak, onu cesaretlendire- bilirsiniz.

Çocuğunuzu sevin
Çocuk yetiştirmenin altın kurallarından biri çocuğun koşulsuz kabulü ve sevilmesi olarak gösterilir. Günümüzde sınavlar çocuk ve gençlerin hayatlarında birer büyük yaşam olayı olarak yer almakta. Böyle yaşam olayları sonucunda bireyin ailesi tarafından ne kadar kabul gördüğü, koşulsuz sevgiyi ne kadar hissettiği büyük önem taşımakta. Çocuğunuzun, sınav sonucu ne olursa olsun, sizin gözünüzdeki yerinin değişmediğini, ona bakışınızın farklılaşmadığını, ona sevginizin ve onu kabullenişinizin etkilenmediğini bilmesi ve hissetmesi en önemli adımlardan biri. Sınavdaki performansı ya da aldığı sonuç onu olduğundan daha fazla ya da eksik yapmamalı. Ne olursa olsun hala ‘sizin biricik evladınız’ olduğunu ona hissettirmekten ve söylemekten çekinmeyin.

Onu tekrar motive edin
Bireyin yaşamı boyunca çeşitli şekil ve durumlarda performans sergilemesi gerektiğini düşünecek olursak, başarı ve başarısızlıkla ilgili deneyimlerin kalitesi büyük önem arz etmekte. Sınav sonucunun nasıl yaşandığı ve sonrasında hayatın nasıl organize edildiği, bireyin gelecekteki performans deneyimlerinde etkileyici rol oynayacaktır. Çocuğunuzu tekrar motive edebiliyor olmanız ve onun kendi kendini yeniden motive edebilmesini desteklemeniz bir başka önemli adımı oluşturmakta.

Sorumluluğunun çocuğa verilmesi
Bireylerin kendi eğitimlerinden ve kendi öğrenmelerinden sorumlu olmaları özellikle yetişkinlik için önemli bir adım. Çocuğunuzun başarısının da başarısızlığının da sorumluluğunu almasına izin verin. Bu sorumluluğu onun yerine siz üstlenmeyin. Başarısının tadını çıkarıp kutlamasına, başarısızlığının üzüntüsünü yaşayıp telafi etme girişimlerine olanak tanıyın.

Güvence verici bir dil oluşturmak
Sınavlar her ne kadar hem çocuk ve gençlerin hem de ailelerinin hayatlarının merkezine yerleşmiş durumda olsalar da, hayatın onlardan ibaret olmadığının hatırlanması tüm aile bireyleri için kritik bir ihtiyaç.

Çocuğunuza kendisinin de hayatının da sınavdan ibaret olmadığını sıklıkla hatırlatmaktan çekinmeyin. Kabulü, motivasyonu, telafi etme yöntemlerini ifade edebileceğiniz pozitif, destekleyici ve çocuğunuza güvence verici bir lisan seçin.”