Diş aşınma ve erozyonları başlangıçta ağrısız-fark edilemeyecek düzeyde, mine yüzeyi “portakal kabuğu” görüntüsündedir. Asitli içecek ve yiyecekler nedeniyle oluşan aşınmalar diş sert dokularında yüzeysel olarak, yani minede görülür.
Doç. Dr. Arzu Aykor
Diş Hastalıkları Uzmanı
Bu hastalara sert fırça kılları yerine yumuşak (soft) kılları olan fırçalar, aşındırıcı etkisi daha az olan jel türünde diş macunları önerilebilir. Döner başlıklı fırçalarda da yumuşak başlı özel tipleri seçilmelidir aksi taktirde daha çok aşınma görülebilir.
Aşınmanın derecesine bağlı olarak dişlerde duyarlılık, estetik veya ağrı şikayetiyle karşılaşılır. Bu şikayetlerle hekime başvuran hastalara değişik tedavi seçenekleri sunulabilir. Daha derinlere ilerleyen aşınmalarda dişlerde sararma görülebilir.
Tedavi Yöntemleri
“U” şeklindeki diş aşınmalarında asit etkenlerinin fazla olduğu; “V” şeklindeki diş aşınmalarında ise fırça travmasının fazla olduğu düşünülebilir. Genel olarak faktörlerin tespit edilip, etkenin ortadan kaldırılmasından sonra aşınmanın olgusunun derinliğine uygun olarak tedavi yöntemleri seçilmelidir.
Başlangıç safhasındayken, yani hasta sadece hassasiyet şikayetiyle hekime başvurduğunda, florürlü jel ve lazer uygulaması yapmak yeterli olur. Yüzey lezyonu olarak adlandırılabilecek bu olgularda kısa süreli yüksek konsantrasyonlarda fluorür uygulamaları ve fluorürlü ağız gargaraları önerilir. Herhangi bir restorasyon (dolgu ve porselen lamina) yapılması gerekmeyebilir. Aşınmanın tedavisi için etkenin ortadan kaldırılması yapılacak tedavinin ömrü açısından önemlidir. Asit etkenin tespitinden sonra (limon, portakal suyu, greyfurt, gastrit, C vitamini, gazlı içecekler……), ağız hijyen araçları (diş macunu ve diş fırçası) sorgulanmalıdır. Diş aşınması olan hastaların sert fırça kılları yerine yumuşak (soft) kılları olan fırçaları tercih etmeleri gerekmektedir. Aşındırıcı etkisi daha az olan jel türünde diş macunları önerilebilir.
Fırça ve Diş Macun Seçimine Dikkat!!!
Asitli içeceklerin kamışla içilmesi önerilmelidir. Erozyon olgularında antiasidik tabletler ve asitli içecekler için kamış önerilmektedir. Hastalarımıza asitli gıda ve içeceklerin tüketilmesinin ardından hemen fırçalama yapılmaması gerektiği hatırlatılmalıdır. Diş macununun aşındırıcı içermesi nedeniyle diş macunu miktarının az olmasına dikkat edilmelidir. Yatay fırçalamaların aşınmalara arttırıcı etkisi nedeniyle bundan kaçınılması öğütlenmelidir. Döner başlıklı fırçalarda da yumuşak başlı özel tipleri seçilmelidir aksi taktirde daha çok aşınma görülebilir.
Aşınma olgularının tümünde diş fırçasının aşırı sert kullanımı da söz konusudur. Diş fırçalamaya önem veren, ancak fırçalama yönteminde yanlışlık yapan bir hasta grubu söz konusudur. Dişlerini beyazlatmak isteyen hastalarında dişlerini aşırı sert fırçaladığı görülmektedir. Bu kişilere sert fırçalamanın diş beyazlatmak için doğru bir uygulama olmadığı hekimince anlatılmalı, gerekli ise beyazlatma tedavilerinin yapılması önerilmelidir. Bu durumda hasta aşırı sert diş fırçalamayı bırakmaktadır. Aşınmanın etkeni tespit edilip giderilmelidir aksi takdirde aşınmaların tekrar ettiği görülür.
Aşnma derin diş dokularına ulaşır ulaşmaz restoratif tedavi (kompozit vener, porselen lamina) gereklidir. Ayrıca aşırı duyarlılıktan şikayetinin ve dişlerin hasta açısından görüntüsü kabul edilemeyecek düzeyde olması da bu tedavi yöntemlerini gerektirir.
Tedavi Seçenekleri
Yaygın diş aşınması olan hastalarda etken faktörün uzaklaştırılması sonrasında kompozit dolgu veya porselen lamina düşünülebilir. Az sayıda dişi (1-4 diş) etkileyen aşınmalarda kompozit materyali doğru bir seçim olacaktır, çünkü günümüzde ışıklı kompozit dolguların optik ve cilalanabilirlik özellikleri arttırılmıştır. Ancak diş aşınması çok sayıda dişi kapsıyor ve dişin 2/3’ünden fazla bir alanı etkiliyorsa porselen vener yönteminin seçilmesinin daha uygun olabileceğini düşünmekteyiz. Böylece simetrik ve daha kontrollü restorasyonlar yapılabilir. Aşınma azı dişlerin çiğneme yüzeylerinde yer alıyorsa onley (porselen çiğneme alanı) yapımı düşünülebilir.
Diş aşınmalarını başlangıç safhasında yakalamak da önemlidir. Hastalar kendilerini diş aşınması açısından diş hekimlerine değerlendirtip, uygun diş macunu, fırça ve önleyici önerilere uymalıdır. İlerlemiş olanlarında aşınma tedavisinin mümkün olduğu bilinmeli ve daha fazla ilerlemeden kolay tedavi yöntemleriyle tedavi ettirmelidir.