Gelecekte ne kadar emekli aylığı alacağını planlamak isteyenler için de bir tür rehberlik hizmeti olan emekli aylığı hesaplama sistemi, Ali Tezel - Sosyal Güvenlik Müşaviri sitesinde hizmete girdi.

Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel, üzerinde 1.5 yıl çalıştığı emekli aylığı hesaplama sisteminintvmsnbc'ye anlattı.

"Vatandaşlarımızın kafasında emekli aylıklarıyla ilgili bütün sorulara cevap verebilecek bir program hazırladık. Çok geniş ve çok yönlü bir program" diyen Tezel, sistemin ne işe yaradığını kısaca şu sözlerle özetliyor: Doğru zamanda çalışmayı bırakmak veya ödeyeceklerse bile doğru rakamdan prim ödemek.

Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı Tezel, doğru zamanda çalışmayı bırakmak ve doğru rakamdan prim ödemenin önemini ise şöyle anlatıyor:

"Her yeni getirilen sistem, emekli maaşını düşürüyor. Bu nedenle önümüzdeki yılları planlamamız daha önemli. Prim ödeyeyim mi ödemeyeyim mi, çalışayım mı çalışmayayım mı, seneye ne kadar prim ödemeliyim, çalışmaya devam etmem mi daha iyi, prim ödersem hangi rakam üzerinden ödeyeyim. Ödemezsem daha mı kârlı durumda olurum, SGK’ya aylık 2.500 TL prim bildirirsem maaşım artar mı, düşer mi? Vatandaşların bunları görmesi lazım.

ÇALIŞTIKÇA EMEKLİ MAAŞLARI DÜŞÜYOR
Şu anda yeni emekli olacaklar, 1999 yılından sonra emekli olmuş olanlardan daha az emekli maaşı alıyorlar. Eski emekliler daha çok, yeni emekliler daha az maaş alıyor. Çünkü çalıştıkça emekli maaşları düşüyor. Bazen 1 yıl fazladan prim ödemek emeklilerin 100 lira zararlarına neden olabiliyor. Yani 5-6 bin lira ödüyorlar ama emekli maaşları 100 lira aşağıya düşüyor. Belli bir rakamdan aşağıda prim ödedikleri, maaş aldıkları durumda her ay emekli maaşları düşüyor.

Mantık almakta zorlanıyor, o yüzden bir örnek verelim: Diyelim ki, iki kişi var. 1985 yılında işe başlamış olsunlar. İkisi de kadın olsun. Biri 1999 yılında işten ayrılmış olsun; emeklilik gününü doldurdu, yaşını bekliyor. Diğeri de emekli olacağı son güne kadar çalışmış olsun. Birisi 1999’da çalışmayı bıraktı, diğeri 10 yıl daha çalıştı 2009'da çalışmayı bıraktı. Yeni sistem gereğince, 10 yıl daha fazla çalışan -1999’da çalışmayı bırakandan- daha az emekli aylığı alıyor.

ÇALIŞTIKLARI AY BAŞINA MAAŞ 2,25 TL DÜŞÜYOR
Eski sistem taban aylığıyla, yeni sistem taban aylığı arasında yüzde 25 kadar fark var. Bu nedenle ücretleri 2.200 liradan az olanlar, çalıştıkça emekli maaşlarını düşürüyorlar. Her çalıştıkları ay başına maaşları 2,25 TL düşüyor. En son 224 liraya kadar düşüyor."

Tezel, sosyal güvenlik sistemindeki her değişiklikten sonra giderek daha karmaşık hale getirilen emekli aylığı hesaplama sistemi nedeniyle vatandaşlardan çok sayıda soru geldiğini belirtiyor:

"1999’dan sonra değiştirilen ve 2008’de tekrar değiştirilen sosyal güvenlik reformlarıyla emekli aylıklarının hesaplanması karmaşıklaştırıldı. Her emekli aylığı sistemi, vatandaşları daha az emekli aylığı alacak hale getirdi. Bunu göstermek için uzun bir çalışmadan sonra bu programı tamamladık.

Vatandaşlardan emekli aylıklarının hesaplanması konusunda, kendilerine bağlanan aylıkların azlığı veya çokluğu, inandırıcılığı konusunda çok sayıda soru geliyordu. “Emekli maaşım az geldi, daha fazla bekliyordum” gibi. "3 yıl sonra emekli olacağım. Prim günümü doldurdum. Daha ödeyeyim mi, ödersem maaşım artar mı?” veya “Bundan sonra asgari ücretten prim ödersem ne olur, 2 bin TL’den prim ödersem ne olur, 1000 liraya çalışırsam ne olur” gibi sorular geliyordu. Bu soruları tek tek hesaplamak çok zor.

NE YAPMANIZ GEREKİYOR, ÜCRET NE KADAR?
Emekli aylığını hesaplamak için her bir vatandaş için iki saatimi ayırmam gerekiyordu. Bu nedenle bir program yaptırmaya karar verdim. Bu Türkiye’de ilk ve tek. SGK’nın web sayfasında bile “Bugün emekli olsam kaç lira emekli maaşı alırım?”, “5 yıl daha şu rakamla çalışmaya devam etsem ne kadar emekli maaşı alırım?” gibi bir hesaplama yapan sistem yok.

Hizmet şu anda tüm vatandaşlara açık. Üyelik ve ücretle bu hizmetten yararlanabiliyorlar. Önce sisteme üye olunuyor. Sonra onları tanımamız için gereken verileri giriyorlar. Verilerin girilmesinin amacı şu: Bazı vatandaşlarımızın verileri hatalı olabiliyor. O hatalı verileri görüp, şurada hata yapmışsınız, tekrar düzelterek girin diyoruz. Şöyle ki; vatandaşlık numaralarını, SSK numaralarını, yazıyorlar sonra emekli aylığı Bağ-Kur’dan hesaplanacaksa Bağ-Kur’dan, SSK’dan hesaplanacaksa SSK linkini tıklıyor ve karşısına “Kaç günün var”, “2000 ile 2008 arasında sigortalı kaç günün var” 1 Ekim 2008 gününden sonra kaç günün var”, “Yıl yıl ücretleriniz ne kadar” diye soruluyor. Bunlar yazılıp, bize gönderiliyor. Yetkili arkadaşımız sistemden bakıp, gönderilen verilerle sigorta numarasına bakıp, verileri doğru girip girmediğini kontrol ediyor ve kendisine bir doğrulama mail’ı gönderiliyor. “Şu verileri girmişsiniz ama bizim araştırmamıza göre şöyle görünüyor. Lütfen verilerinizi düzeltip tekrar giriniz” diyor. Veya veriler doğru girildi diye onaylarsa ilgili kişi, emekli maaşının hesabına başlanıyor. Hesaplama yapılıp, ilgiliye gönderiliyor. İlgiliye maaşının hesaplandığı ve ücretinin karşılığı olan 100 TL’yi yatıracağı banka adresleri gönderiliyor. Ücret yatırıldıktan sonra takip numarası şudur, bu takip numarasıyla bankaya havalenizi yapıp bize e-postayla gönderin” diyoruz. Emekli maaşında kullanılan kriterler ve alacağı emekli maaşının ne olacağı bildiriliyor. Bu sistemde aynı kişinin 5 defa maaş hesaplama hakkı var. Yani ister aynı verileri girer, ister farklı verileri girebilir.

O şifreyle üç kez girince ister kendisinin ister arkaşlarının maaşlarını hesaplayabileceği gibi isterse kendisiyle ilgili olarak “Önümüzdeki 5 yıl daha çalışsam ne olur”, “5 bin liradan çalışsam ne olur” “asgari ücretten çalışsam ne olur” gibi farklı seçeneklerle hesaplama yapabilirler.

ÖNÜMÜZDEKİ YILLARI DEĞİŞTİREBİLİRİZ
Kendi emeklilik maaşlarını planlama olanağı sağlıyoruz bu sistemle. Geçmişi değiştirme şansımız yok ama önümüzdeki yılları değiştirebiliriz. Önümüzdeki yıllarda aynı maşla çalışmaya devam edersek emekli maaşımız artar mı, azalır mı, bunu görebiliyoruz. Veya hiç prim ödemesem ne olur diye sorup, bunu hesaplayabilir. Çok yüksek rakamlardan 5 yıl daha prim ödesem emekli maaşımı nasıl etkiler diye.

“SEN DE Mİ PARACI OLDUN ALİ BEY”
Vatandaşlar 100 lira bedel için tepki gösterdiler, “Sen de mi paracı oldun Ali Bey” diye ama, sizin aracılığınızla şunu açıklamak istiyorum: 100 liranın yüzde 18’i KDV, yüzde 35’i gelir vergisine gidiyor. 47 lira da server kirası ve personel giderlerine gidiyor."