MİYOMLAR GEBE (HAMİLE) KALMAYA ENGEL MİDİR?

Miyomlar (fibroid, leiomyoma, myoma uteri, rahimde oluşan myomlar) hakkında, miyom tipleri, tedavileri seçenekleri gibi konularda ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bu yazıda miyomlar ile kadın üreme fonksiyonları yani kısırlık (infertilite) arasında bir ilişki var mı, miyomlar kısırlığa enden olur mu, ne şekilde etkiler konuları tartışılacaktır.

Miyom kadınlarda çok sık rastlanan bir patolojidir. 20-35 yaş arasındadaki kadınların %20'sinde görülür. Yaş ilerledikçe, myom sıklığında artma olmaktadır. 35 yaş üzerindeki kadınların yaklaşık %40'ında myom vardır. Myomlara en çok 35-45 yaş grubu kadınlarda rastlanır. Bu durumda doğlal olarak hamile kalamama yani kısırlık problemi yaşayan kadınlarda da sık rastlanan bir durumdur myomlar. Ancak kısırlık problemi yaşayan hastalardaki myomlar kısırlık ile ilgili bir etki yaratmakta mıdır yoksa kadınlarda zaten sık rastlandığı için bu hastalarda tesadüfen rastlanmakta mıdır konusu bir çok araştırmada tartışılmıştır. Günümüzde bu konuda her konuda olmasa da bazı konularda bir görüş birliği oluşmuştur.

Toplumda bu kadar sık görülen miyomlar kısırlık (infertilite) problemi yaşayan hastaların yaklaşık %10'unda tespit edilmektedir. Ancak myom saptanan bu hastaların zaten çok büyük kısmında myom dışında kısırlığa neden olan net bir sebep saptanmaktadır. Genel olarak kısırlık hastalarının çok az bir kısmında bir myomun kısırlığın nedeni olabileceği düşünülür (kaynak).

Miyomlar ve kısırlık (infertilite) arasında saptanan ilişkiler:
Aşağıda belirtilen maddeler %100 kesin kanıt düzeyinde belirlenen durumlar olmasa da günümüze kadar yapılan araştırmaların "çoğunluğunda" saptanan ve genel olarak görüş birliğine varılan konulardır. İlerleyen yıllarda normal gebelikler, tedavi ile elde edilen gebelikler ve tüp bebek yöntemleri ile elde edilen gebelikler üzerinde yapılan araştırmalar daha net bilgiler elde edilmesini sağlayacaktır.
- Araştırmaların çoğunda rahimin dış tarafına doğru büyüyen (subseröz) myomların kısırlık konusunda problem yaratmadıkları, kadının üreme yeteneğini etkilemediği gösterilmiştir. Ancak rahimin iç kısmındaki boşluğa yani gebeliğin yerleştiği alana doğru (endometrial kavite) büyüyen myomların gebelik elde edilme ihtimalini önemli ölçüde azalttığı bildirilmiştir, bunlara submüköz myomlar denir. Myom nedir yazısında belirtildiği gibi bir de rahim duvarının içerisinde büyüyen içeriye veya dışarıya uzanım göstermeyen myomlar vardır, bu myomların ise genellikle küçüklerinin hamile kalma üzerine etki göstermediği ancak 5 cm'den büyük olanların etki gösterebileceği bildirilmiştir.

Miyomlar nasıl ve hangi mekanizmalarla gebe kalmayı engel olabilir?
Miyomların hamile kalmayı zorlaştırması çeşitli mekanizmalarla olabilir, bunlar genel olarak:
- Rahim ağzının (serviks) şeklini ve yerleşimini bozarak spermlerin buradan rahim içerisine geçmesini zorlaştırabilir. (Servikal faktör)
- Rahim içerisinde gebeliğin yerleştiği boşluğun (endometrial kavite) büyümesine ve şeklen bozulmasına neden olabilir, bu nedenle spermlerin burada ilerlemesi, gebeliğin rahim içerisine yerleşmesi zorlaşabilir.
- Tüplerin başlangıç kısmına yakın yerleşimli myomlar tüplerin tıkanmasına neden olabilirler.
- Tüpler yumurtalık arasındaki anatomiyi bozarak yumurtanın yakalanması ve tüpte ilerlemesini güçleştirebilir.
- Özellikle submüköz myomlar rahim iç tabakasının (endometrium) kanlanmasını ve şeklini bozarak gebeliğin buraya yerleşmesine engel olabilirler.
- Rahiç iç boşluğunda (endometrial kavite) bir inflamasyona neden olabilirler.

İnfertilite (kısırlık) hastalarında var olan miyomlar tedavi gerektirir mi?
Her zaman gerektirmez. Tedavi hastanın özelliklerine, hikayesine göre değişir ve kişiye özel değerlendirilir ancak genel olarak yaklaşım şu şekildedir. İnfertil hastalarda submüköz miyomlar (ve polipler) genellikle cerrahi olarak çıkartılırlar.(özellikle tekrarlayan düşük hikayesi varsa) Küçük subseröz myomlar yani rahmin dış yüzeyine doğru büyüyen myomlar genellikle çok büyük değillerse ameliyat edilmezler ve zaten infertilite ile ilgisiz kabul edilirler. Rahim duvarının iç kısmında büyüyen intramural myomlar ise ancak büyükse ameliyat edilir. İnfertilite (kısırlık) problemi olan ve myom tespit edilen hastalarda her zaman ameliyat planlanmaz çünkü ameliyatında karın içerisinde yapışıklıklar oluşturarak infertiliteye neden olma gibi bazı riskleri vardır. Bu nedenle kar-zarar değerlendirmesi yapılır, buna göre bir tedavi verilir veya bazen hiçbir tedavi verilmeden hasta izlenir.
Ameliyat açık ameliyat şeklinde veya kapalı (laparoskopik) ameliyat şeklinde, histeroskopik yöntemle veya uterin arter emnolizasyonu gibi çeşitli yöntemlerle yapıalbilmektedir, bu myomun yerleşim yerine, boyutuna ve diğer özelliklerine göre değişir.