Doğum kontrol haplarının damar tıkanıklığına sebep olup olmadığı konusu oldukça tartışılan bir konudur. Ancak bu konu henüz gündeme gelmiş bir konu değildir. Eski zamanlardan beri doğum kontrol haplarının damar tıkanıklığı riskini arttıracağı bilinmektedir. Ancak bu tıkanıklık ne aranda olur, nelere sebep olabilir, hangi hastalar risk grubundadır, oldukça tartışılan bir konudur.
Venöz tromboemboli:
Toplar damarlarda tıkanıklık sorunun mevcut olmasıdır.
Arteriel tromboemboli:
Atar damarlarda, kalp ve beyin damarlarında yaşanan tıkanıklığa işaret eder.
Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda ise toplar damarlarda ve atar damarlarda tıkanıklık riskinde bir artış söz konusu olur. Atar damarlarda, kalp ve beyin damarlarında meydana gelen tıkanıklıktaki artış sebebi ise yüksek doz östrojen içeren hap içenlerde, ilerde yaşta olmasına rağmen sigara kullananlarda ve hieprtansif hastalarda meydana gelir.
Venöz tromboz şeklinde tabir edilen damar tıkanıklığı, vücutta toplar damarlarda meydana gelen pıhtılaşma neticesinde gelişen tıkanıklıklardır, özellikle bacaklardaki toplar damarlarda meydana gelmektedir. Pıhtılaşma sebebiyle kopan parçalar, kalbe ya da beyne gidebilir. Bu sebeple de inme meydana gelebilir. Doğum kontrol hapları kullanmak venöz tromboz adı verilen toplar damarda görülen tıkanıklık riskini arttırır.
Bunun için risk grubuna giren kadınlar, sigara kullanan kadınlardır. Sigara içen kadınlarda doğum kontrol hapları kaynaklı olarak, damar tıkanıklığı gelişme riskinin daha fazla olduğu bildirilir.
Bundan dolayı da özellikle 35 yaş ve üzerinde kişileri sigara da kullanıyorsa, doğum kontrol hapı önerilmez. Doğum kontrol hapının kullanılması için herhangi bir başka sorun olmasa dahi, bu gibi hasta grupları doğum kontrol hapı kullanmamalıdır.
Doğum kontrol haplarında mevcut olan damar tıkanıklığı riski östrojen ihtiva eden diğer hormon ilaçlarında da mevcuttur.
Doğum kontrol hapı ve damar tıkanıklığı konusunda kimler risk grubunda?
Kadınlar yaşı 35’ten küçük de olsa, sigara kullanılmasa da doğum kontrol haplarının kullanımı, damar tıkanıklığı riskini nispeten de olsa arttırır. Fakat bu artış, oldukça küçük bir artış olmaktadır.
Kilolu, 35 yaşından büyük ve sigara içen kadınlarda damar tıkanıklığı riski daha fazla olmaktadır.

Doğum kontrol hapı kullanan kadınların yüzde kaçında damar tıkanıklığı görülür?
Bu soru, oldukça önem teşkil eden bir sorundur. Çünkü, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda damar tıkanıklığı riski yaklaşık olarak 1-4 kat artar. Ancak, damar tıkanıklığı sorunu toplumumuzda oldukça seyrek görülen bir sorundur. Bundan dolayı da doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda da oldukça seyrek olarak karşılaşılır. Çeşitli araştırmalar, birbirinden farklı oranlar birdirse de yaklaşık olarak damar tıkanıklığı riskinin hap kullanan kadınlarda 1-4 kat arttığı ortaya konmuştur ve bu risk artışı neticesinde her sene doğum kontrol hapı kullanan her 100 bin kadından 5’inde damar tıkanıklığı meydana gelmektedir.
Doğum kontrol hapları, ülkemizde aynı içeriklere sahip haplardır. Yani, ülkemizdeki doğum kontrol haplarının hepsinde östrojen ve progesteron adı verilen kadınlık hormonları bulunur. Doğum kontrol haplarının bitkisel olması söz konusu değildir. Tüm doğum kontrol haplarının yan etkileri ve gebeliğe olan etkileri aynı olmaktadır. Ancak doğum kontrol haplarının içerisindeki östrojen miktarı az olan haplarda damar tıkanıklığı riski daha az olmaktadır. Riskin artışı, içeriğindeki dozlar ve kullanım süresi ile doğru orantılıdır.
Yalnızca progesteron ihtiva eden haplar ve yalnızca progesteron ihtiva eden iğneler doğum kontrolünü sağlamak için kullanılır. Bu ilaçlarda yalnızca progesteron bulunur, östrojen yoktur. Bundan dolayı da damar tıkanıklığı riski bulunmaz. Bu haplara, mini hap denilir. Ancak mini haplar ülkemizde bulunmamaktadır.
Damar tıkanıklığı sorunu için diğer risk etkenleri:
Doğum kontrol hapı kullanmayan kadınlarda, saydığımız faktörler mevcut ise damar tıkanıklığı için risk artar. Bu risklere sahip olan kişilerin doğum kontrol hapı kullanması halinde risk oranında artış gözlemlenir.
Bu risk faktörleri:

• Obezite, aşırı şişmanlık
• Sigara içmek
• Ameliyat olmak
• Pıhtılaşma bozuklukları
• 35 yaş ve üzerinde olmak
• Damar tıkanıklığı öyküsüne sahip olmak
• Hareketsizlik
• Travma
• Kanser
• Şeker hastalığı
• Orak hücreli anemi
• Vücut su sıvı hacminin azalması
• Myeloproliferatif sorunlar
• Enfeksiyon ile ilgili sorunlar
• Sistemik Lupus Eritematozus