Uzmanlar, beyin eğitimiyle deprem, sel ve kaza gibi acil durumlarda şıkça yaşanan panik hallerinin üstesinden gelinebileceğini söylüyor.
Beynin çalışma sistemlerinin anlatıldığı [n]Beyin Gösterisinde, beynimizin temel çalışma özelliklerinin yanı sıra, acil durumlarda sıkça yaşanan paniğin üstesinden nasıl gelinebileceği ile ilgili önemli bilgiler veriliyor. Deprem, yangın, sel, kaza gibi acil durumlarda insanlar genellikle içgüdüsel olarak rastgele bir yerlere kaçışırlar. Çoğu zaman bu kaçısın ölümcül sonuçları olabiliyor. Ancak beyin eğitimiyle olası acil durumlarda oluşabilecek panik halinin üstesinden gelinebilir. Afet ve Acil Durum Başkanlığı AFAD’ın Ajans hizmetlerini yürüten ESTEP firması tarafından, Paraf’ında katkılarıyla organize edilen ve beynin çalışma sistemlerinin anlatıldığı [n]Beyin Gösterisinde paniğin üstesinden nasıl gelineceği ile ilgili de önemli bilgiler veriliyor.
Üniversitelerde büyük ilgi gören “[n] Beyin” sunumcularından Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Sinan Canan, insanların panik anlarında içgüdüsel hareket ettiklerini, bu yüzden yanlış yapabilme olasılıklarının yüksek olduğuna dikkat çekti. Bu açıdan, içgüdüsel davranışlarımızın nereden geldiğini öğrenmemizin önemli olduğunu vurgulayan Canan, “Okuduklarımız, öğrendiklerimiz ve bildiklerimiz afet anında uygulamamız gereken bilgilere dönüşmüyor. Çünkü afet anında içgüdüsel beynimiz bütün kontrolü ele alıyor ve hayatta kullanmak için en acil şekilde yapabileceği tepkileri ortaya koyuyor. Genellikle bu davranışlar, çok uzak geçmişteki atalarımızda doğal ortamlarda şekillendiğinden, özellikle modern şehir ortamlarında yaşayabileceğimiz afetlere karşı hazır reflekslere sahip değiliz” dedi.
PANİK YÖNETİLEBİLİR!
Beyin eğitim ile paniğin önüne geçilebileceğini dile getiren Doç. Dr. Sinan Canan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Afet durumundaki bu panik davranışın, akılcı bir şekilde önceden eğitilebilmesi için insanların önce bu panik davranışların özüne, ardından da panik hallerinde dahi uygulayabilecekleri ve en temel davranışları nasıl öğrenebileceklerine ilişkin bazı ipuçları vermeye çalışıyoruz. Afet anında panik içerisinde oradan oraya koşuşturmak yerine daha önceden eğitimleri ve provaları bol miktarda yapılmış, üzerinde çalışılmış, bilimsel olarak etkili olduğu kanıtlanmış yöntemleri değişik şekillerde insanlara bir süreklilik içerisinde yaptırarak yahut simülasyonlarla öğretmek mümkün. Afet bilincinin oluşmasında bu bilginin çok önemli olduğu [n]Beyin eğitimlerinde gördük. İnsanlar, afet ve panik anlarında neler yaptığını tekrar hatırladıklarında bu tip konulara dikkatlerini daha kolay çekebiliyoruz. “
Doç. Dr. Sinan Canan, Beyin eğitiminde afetle ilgili her şeyi anlatmalarının mümkün olmadığını kaydederek, “Biz sadece konunun beyin bilimleri açısından bazı bölümlerini ele alıyoruz. AFAD da buna ilave olarak kendi yapacağı eğitimlerde daha büyük düzeyde afete hazırlık sürecinde neler yapılması gerektiği konusunda çok yetkin bir biçimde bilgilendirmelerini zaten uzun süredir yapıyor. Bu iki gücün birleşmesiyle çok daha etkili ve kalıcı sonuçlar ortaya çıkacağına inanıyoruz” şeklinde konuştu.
[n]Beyin eğitiminin ilkyardım personeli açısından taşıdığı öneme de değinen Doç. Dr. Canan, AFAD’ın beyin ve insan psikolojisi konularındaki çalışmalarına işaret etti.
Canan, bu konuda şunları aktardı:
“AFAD yetkilileri ile yapmış olduğumuz görüşmelerde bizimle işbirliği yapmadan önce beyinle insan psikolojisi üzerine eğitimlerin öneminin çoktan kavranmış olduklarının fark ettik. Kurumun çalışanlar, ilk yardım sorumluları ve kurtarma ekiplerindekilerden oluştuğu için kendi elemanlarının psikolojilerini yönetmek için muhtemel bilgilere zaten çok ihtiyaçları var. Bunlar konusunda zaten eğitimler yapılıyor. Ama bu eğitimler konusunda unutulmaması gereken şey bizim “[n]Beyin” eğitimlerimiz bildiğimiz anlamda bir eğitim programı değil daha ziyade bir sahne gösterisi havasında ve her kesimden insana açık bir organizasyon, dolayısıyla biz bu organizasyonda bir şeyler öğretmekten ziyade insanların dikkatini çekerek bilimsel bilgi tabanlı bir dikkat oluşturmayı amaçlıyoruz. Bu dikkati oluşturduktan sonra gerek alanda çalışanlar gerek afet konusunda bilgilenmek isteyen sivil vatandaşların bu konuda yine beyin bilimlerinden yola çıkarak öğrenme verimliliğini artırmaya gayret ediyoruz. Çünkü insanoğlu dikkati çekili, merak ettiği zaman çok daha kalıcı bir şekilde öğrenebiliyor. Bizim açıkçası bu sürece yapmayı düşündüğümüz temel katkı, insanların merakını çekmek ve bu sayede onların öğrenme ve davranışları içselleştirme süreçlerini kolaylaştırmak”
Afetlerde alanda çalışacak personel ile ilgili yeni bir eğitim programı hazırlamayı planladıklarını ifade eden Doç. Dr. Canan, “Alanda çalışacak kurtarma ekipleri olsun, ilk yardım ekipleri olsun, afet sonrası insanlarla uğraşacak profesyonellerin temel biyolojik ve tıbbi bilgilerin yanı sıra insan psikolojisi konusunda da temel düzeyde bilgili olması bizce önemli. Bu konuyla ilgili ilerideki dönemlerde akademik olarak AFAD bünyesinde elimizden gelen desteği verebilmek üzere bazı çalışmalar yapıyoruz.” dedi.
Doç. Dr. Sinan Canan ve ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Görevlisi Serkan Karaismailoğlu’nun birlikte sundukları “[n]Beyin Gösterileri”, şimdiye kadar 19 üniversitede gerçekleştirildi. 10 bini aşkın üniversite öğrencisinin şuana kadar katıldığı “[n] Beyin Gösterilerine”, izleyenlerden büyük ilgi görüyor. Dr. Canan “Beyin hakkında çok şey bildiğimiz iddiasında değiliz aslında; fakat bildiklerimizi herkesin anlayabileceği bir şekilde anlatabileceğimiz iddiasıyla sahnelerdeyiz; aldığımız tepkilere bakınca sanırım bunda da başarılı oluyoruz” şeklinde konuştu.
Bu ilginç ve bir o kadar önemli bilgileri içeren [n] Beyin Gösterisine, önümüzdeki dönemde de pek çok üniversitede devam edilecek.
[n]Beyin ile ilgili daha detaylı bilgiler, beyinle ilgili ilginç gerçekler ve [n]Beyin organizasyonlarından haberdar olmak için Dr Sinan Canan ve Araş. Gör. Serkan Karaismailoğlu tarafından sürekli güncellenen www.nbeyin.com adresini takip edebilmekte.